Heimwee naar het hoorcollege
9 reactiesDit weekend kregen collega Falco en ik een appje: willen jullie maandag onderwijs geven aan studenten? We zitten een beetje krap in de bezetting, maar het gaat over advanced trauma life support. Jullie mogen het proces een beetje begeleiden en iedereen moet aan bod komen.
Ik ben van de eerste generatie geneeskundestudenten die zijn ‘opgeleid’ met werkgroepen. We moesten van elkaar leren en er zat een ‘procesbegeleider’ bij. Iedere inhoudelijke vraag kon je vervolgens opzoeken in het boek, op een beginnend Google of kon linea recta de prullenbak in omdat niemand het wist of kon vinden. Ik geef eerlijk toe dat mijn prioriteiten destijds in de Utrechtse binnenstad lagen, maar ik werd op geen enkele wijze gestimuleerd om deze prioritering te heroverwegen. Ik krijg nog steeds vlekken als ik aan die zelflerende werkgroepen denk en kan me geen van de ‘procesbegeleiders’ voor de geest halen.
Waar ik wel met veel liefde aan terugdenk, zijn die paar hoorcolleges van iconen over hun vakgebied. Professor Van den Tweel over de pathologie, ondanks zijn begin: ‘Kijk links van u, kijk rechts van u, een van beiden gaat het vak niet halen’ (wat overigens niet gelogen was), en de hooggeleerden Bruinse en Visser (die laatste was verkleed als zwangere vrouw) over de verloskunde, of professor Van Gijn over de neurologie (consequent uitgesproken als nuirologie). Inspirerend, motiverend en de eerste aanzet tot een daadwerkelijke herprioritering mijnerzijds. Echter, tot mijn niet geringe verbazing zijn hoorcolleges tegenwoordig afgeschaft.
Terug naar de vraag van dit weekend. Toen we maandag aankwamen, stonden er niet minder dan zesendertig studenten in een smalle gang. Ik herhaal: zesendertig studenten. Toen wisten we genoeg. Het is godsonmogelijk om zo’n grote groep adequate praktijktraining te geven met twee docenten. Als wij ATLS geven aan arts-assistenten, begeleiden we met twee instructeurs vier cursisten. Dan heb je wat. Bovendien ben je als docent bij de ATLS-cursus niet alleen procesbegeleider, maar ook inhoudsdeskundige en wordt verwacht dat je die kennis overdraagt.
Hoe we het hebben opgelost? We zijn met deze zesendertig jonge collega’s naar een collegezaal gegaan (die bestaan gelukkig nog wel). Falco had de tegenwoordigheid van geest om de amanuensis in te lichten. De man kwam wat verbouwereerd aanlopen, want het circus was reeds in volle gang. Het is een interactieve patiëntdemonstratie/hoorcollege geworden. Vormgegeven rondom casuïstiek, hebben we verteld over de methodiek van ATLS en waarom dat voor iedere zorgverlener van belang is. Ja, we hebben ook verteld waarom wij traumachirurgie zo ontzettend gaaf vinden. Natuurlijk zijn wij geen Bruinse, Visser of Van Gijn, maar het was oprecht een feest om te mogen doen.
De reacties? We kregen applaus na afloop (ik ben gewend alleen te applaudisseren voor voetballers of andere artiesten), dus het zal wel wat weg hebben gehad van een voorstelling. Tevens hebben Falco en ik opeens een hoop nieuwe LinkedIn-vrienden. Maar we zullen ongetwijfeld op onze lazerij krijgen van de onderwijskundigen. Hoorcolleges zijn uit de vorige eeuw en passen niet in de onderwijskwalificaties van deze wereld. So be it.
Onderwijs geven vinden Falco en ik een van de voorrechten van werken in de academie. Maar bel ons in godsnaam niet als procesbegeleider of zelfleercoach. Bel ons om onderwijs te geven over het vak waar we van houden en de stof die we beheersen, zodat we met enthousiasme onze toekomstige collega’s kunnen motiveren en inspireren.
lees meer van Marijn Houwert
P.J. Mitra
arts en jurist, medisch adviseur, Schaijk
Mooie column en goed punt!
Ik ben zelf nog van de generatie hoorcolleges in Utrecht, maar heb zelf ook wat meegekregen van de ellende die 'probleemgericht onderwijs' heet, met kleine groepjes en niet zelden iemand als begeleider aanwezig die het zel...f ook allemaal niet wist en/of niet voorbereid had.
Waar de hoorcolleges en bijbehorende practica excelleerden en inspireerden (zelfs als nog geen 5 uur daarvoor een avond met de nodige gezelligheid en C2H5OH afgesloten werd), heb ik ervaren dat ik zelden zo emotioneel lamgeslagen werd met een 'leeg' gevoel als in die groepjes, met echt vrijwel nul inspiratie en leercurve. Bijna alsof verveling en vermoeidheid een doel op zich was en zo mensen de opleiding uit te laten drijven, of met de co-schappen beter op te laten letten. Ik kan me werkelijk geen enkele van zo'n sessie herinneren die me echt bij is gebleven, terwijl ik een echt goed geheugen heb voor alles behalve namen. Wat ik me wel herinner, dat met ook het invoeren van decentrale selectie, de groepsgenoten ineens bijna allemaal altijd serieus kijkende, blonde jongedames met paardenstaarten en strakke 5-jarenplannen zonder ruimte voor tegenslagen waren, in plaats van een leuke, diverse mix aan allerlei jongeren die meededen aan allerlei activiteiten, bestuursfuncties deden voor de lol en altijd in waren voor een feestje.
Bleijs (anatomie) die (bijna als een spook) met zijn laken door de collegezaal rende als een uterus met adnexen en de prachtige anatomische tekeningen van zijn oudere collega (naam even kwijt), de indrukwekkende patiëntendemonstratie's van Kahn (psychiatrie), Van Gijn met zijn heldere uitleg over neurologie en het zeer onderhoudende heelkunde onderwijs van een ervaren chirurg van de oude stempel, die even niet meer opereerde (naam ook kwijt). Hilarisch ook onderwijs te krijgen bij Biochemie aan de hand van tekeningen van een koe (geleende prof. van de diergeneeskunde faculteit, principes waren immers hetzelfde, alleen maar een paar extra magen).
Zomaar een paar voorbeelden, zeker niet limitatief voor dingen die ik altijd bij me heb gehouden, omdat ze indruk maakten daar in die grote zaal voor 300+ man, niet zelden ook echt vrij goed gevuld.
Ik snap niet, dat ooit bedacht is, laat staan economischer, dat college's geven ouderwets is. Ik ben mijn rechtenopleiding ook gewoon doorgekomen met alleen maar hoorcollege's, de helft van mijn boeken zat zelfs nog in het cellofaan. En die opleiding eindigde nota bene twee jaar na het behalen van de geneeskunde opleiding en wordt nog altijd zo gegeven, dus hoezo 'beter'? Gelukkig heeft dat goed gecompenseerd voor het gevoel bij de groepsgebonden zaken bij Geneeskunde in de laatste jaren. Ik betwijfel of dit soort onderwijs echt betere dokters oplevert dan 'vroeger', toen onderwijs nog gewoon in hoorcolleges werd gegeven en of je wel of niet op kwam dagen gewoon je eigen verantwoordelijkheid was, in plaats van een schools systeem met aanwezigheidsplicht, dat afgeleid lijkt van het HBO.
We kunnen je alleen maar aanmoedigen dit te blijven Martijn! Hou vooral het enthousiasme vast, draag het over aan andere sympathisanten en laat je niet bekoeieneren.
[Reactie gewijzigd door Mitra, Peter John op 05-10-2021 11:57]
J. Bekhof
Kinderarts, Zwolle
Heerlijke column, glimlachend gelezen!
G.J. van Breukelen
Huisarts, Woerden
Mooie column! En een feest van bij het lezen van de namen uit het Utrechtse. Ik herinner ook aan de professoren Bos van Biochemie en Erkelens van Interne goede herinneringen mbt de geweldige colleges die zij gaven.
M.J. de Boorder
Huisarts, Beuningen
Mooi verhaal zoals altijd, Marijn. Deze keer ook met anekdotes die voor mij als jaargenoot in Utrecht uit de eerste hand hadden kunnen zijn. Ik herinner me ook prof Kapelle die zoveel verschillende neurologische loopjes in huis had als erg inspireren...d.
M.E.J.M. Bik
Psychiater, Haarlem
O ja, Bleijs! Als ik het me goed herinner stond hij ook, met zijn armen wijd staande onder datzelfde laken een uterus omhuld door het ligamentum uteri uit te beelden. Naast de colleges van vd Tweel, Van Gijn (geweldige man) en anderen inderdaad onv...ergetelijk.
R. Schakel
Bedrijfsarts, Wassenaar
Hoewel ik Utrecht uit principe mijd zeg ik "Bravo Zulu" wat het marine signaal is voor een job well done. Jouw stukjes brengen overigens hetzelfde plezier dat jij hebt in jouw werk over. Vooral zo doorgaan.
G.A. Lemmens
Huisarts, 's-Hertogenbosch
Briljante actie en waarschijnlijk om nooit te vergeten voor de studenten (en jullie zelf misschien ook wel). Zo zou alle onderwijs moeten zijn toch? Top gedaan!
R.W.H. van Reedt Dortland
Chirurg n.p., Utrechtse
Bravo Marijn!
E.J.E. Hendriks
Huisarts, Utrecht
Ik herinner me ook nog goed de verklede gynaecoloog met pre-eclampsie, prachtig! Nog een toppertje voor de Utrechtse lijst vind ik anatoom Bleys, die in de collegezaal liggend op tafel met een laken (peritoneum) de maagdraaiingen voordeed!