Heft in eigen hand of hand in eigen boezem

De RVS heeft een nieuw rapport uitgebracht dat helemaal past in onze participatiesamenleving waarin de autonome burger zelfbewust zijn pad kiest door ons boeiende – en o zo vermoeiende – zorglandschap.

Als iedereen met complexe problemen nu maar een wettelijk geborgd zorgleefplan opstelt, dan gaat het allemaal een stuk beter. Dan zijn hulpverleners, mantelzorgers en natuurlijk de persoon zelf helemaal op de hoogte van wat hij wil als het gaat om zijn zorg en zijn leven. Natuurlijk is daar niets mis mee. Alleen, het opstellen van een zorgleefplan en het bijhouden ervan, en zelf bepalen welke informatie met wie gedeeld mag worden, vraagt nogal wat van mensen.

Ik huiver als ik denk aan welke administratie dat allemaal weer met zich mee gaat brengen. Ik bekijk af en toe het zorgplan van mijn moeder, waar vooral veel vinkjes staan, nietszeggende commentaren over de goedgemutstheid van mijn moeder en weinig zaken die te maken hebben met het leven dat mijn moeder leidt of zou willen leiden. Toegegeven, het is dan ook een zorgplan en geen wettelijk geborgd zorgleefplan.

Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat ook hier weer een doekje voor het bloeden is bedacht. Dat bloeden is in dit geval het gebrek aan tijd en het gebrek aan een echt gesprek over wat iemand met complexe problemen graag wil of nodig heeft. En dan gaat het niet om een eenmalig gesprek, nee dan gaat het om met elkaar in gesprek te blijven gedurende lange tijd – soms meer soms minder intensief.

Als één ding me nu wel duidelijk is na vele jaren huisarts en mantelzorger zijn, dan is het dat behoeftes, ideeën en plannen van mensen heel vaak niet heel duidelijk gearticuleerd zijn, maar voorzichtig aan, door gesprekken samen, vorm krijgen, en dat ideeën over wat je wel of niet zou willen als je in een bepaalde situatie raakt, opeens helemaal niet meer zo gewenst zijn als je in die situatie belandt.

Dat heeft waarschijnlijk veel te maken met een wonderbaarlijk vermogen van mensen om zich aan veranderende omstandigheden aan te passen en dan toch weer lichtpuntjes te zien.

Voordat we nu weer nieuwe papieren tijgers gaan invoeren, misschien eens even hand in eigen boezem steken: hoeveel van ons zijn bereid om een dergelijk zorgleefplan voor zichzelf of voor hun naaste met complexe problemen op te stellen?