‘God is geen chirurg’

‘Wat is het verschil tussen God en een chirurg? God is geen chirurg.’ Deze uitspraak werd tijdens mijn studie gedaan door een oud-chirurg. Vandaag galmt hij nog even na in de krochten van mijn herinneringen. Ik ben alweer een paar jaar verder, heb die (snijdende) afslag niet genomen en ben bijna huisarts. Het is vrijdagmiddag en ik sta op het punt mijn eerste euthanasie zelfstandig uit te voeren bij een vrouw met alvleesklierkanker. Kort komt de gedachte ‘spelen voor God’ bovendrijven. Die gedachte maakt snel plaats voor dankbaarheid vanwege de kans dit te kunnen aanbieden aan patiënten die uitzichtloos lijden.

Ik denk terug aan mijn aanwezigheid bij een eerdere euthanasie, die in hetzelfde hospice plaatsvond. Ik assisteerde mijn opleider bij een euthanasie bij een vrouw met longkanker. Enigszins nerveus liep ik de overvolle kamer binnen van de voor mij op dat moment nog onbekende patiënt. Gezien het grote aantal personen in de kamer lukte het mij niet om me aan iedereen voor te stellen. Ik steldemij in ieder geval voor aan de persoon in een rolstoel. De patiënt, dacht ik. Mijn opleider vroeg de patiënt aan wie we euthanasie zouden gaan verlenen, op bed te komen zitten. Een gezond ogende 70-jarige stond op uit de andere hoek van de kamer en ging liggen. Ik had me nog niet aan haar voorgesteld en dat was nu ook te ongemakkelijk geworden om alsnog te doen. Shit, dit hadden mijn opleider en ik niet genoeg voorbesproken en dit was een onhandige aanname. Ik voelde me even de domste persoon in de kamer. Ik lachte als een boer met kiespijn tussen de familie op dit intens emotionele moment. Later bedacht ik me: van alle dingen die bij een euthanasie mis kunnen gaan was dit toch wel relatief onschuldig.

Terug naar nu. Samen met mijn opleider loop ik, met mijn setje euthanatica, naar binnen. We maken een kort praatje over de dag en het afscheid en dan geef ik aan dat we gaan beginnen. Gelukkig deze keer geen onbekende die ik nog wel of niet een hand moet schudden. Ik koppel de spuit met het slaapmiddel vast aan het infuusnaaldje. Ik ben nerveus maar wil daar niks van laten merken. Alsof God toch bestaat wordt de kamer net voordat ik het slaapmiddel toedien helder verlicht door een mooie streep namiddagzon. We zijn er allemaal stil van. Gelukkig trillen mijn handen niet, maar het zweet gutst over mijn rug. Mijn hemd is drijfnat, maar gelukkig zit dat onder mijn trui.

God is geen chirurg, maar artsen zijn ook zeker geen goden. Net als elk normaal mens doenze foute uitspraken, foute aannames en sommigen zweten zich het leplazarus onder spannende omstandigheden.

Ik doorbreek de stilte en spuit het slaapmiddel rustig in. ‘Het ga u goed’, zeg ik, en de vrouw blaast haar laatste adem uit. We condoleren de familie en verlaten het hospice. Hemel of niet; ik hoop dat ze het goed heeft daarboven.