Gezondheidszorg na corona: tijd voor verandering
3 reactiesWerkers in de gezondheidszorg krijgen het voor de kiezen. Niet alleen zij die in ziekenhuizen, huisartspraktijken, wijkverpleging of verpleeghuizen werken. Ook artsen Maatschappij en Gezondheid (M+G) werken zich een slag in de rondte: artsen M+G die kwetsbare volwassenen en kinderen zien, die in de frontlinie staan bij het indammen van de epidemie en het beschermen van de bevolking, die arrestanten en gevangenen behandelen, die onderzoek naar vaccins en medicijnen doen, die daklozen behandelen, of die aan het roer staan van zorginstellingen waarin de epidemie haar verwoestende werk doet.
We zijn niet goed voorbereid op een epidemie, of willekeurig welke andere bedreiging van de volksgezondheid op vergelijkbare schaal. Noodgedwongen wordt heel veel energie gestopt in het zo goed mogelijk behandelen en verplegen van coronapatiënten, en terecht. Maar deze situatie legt ook het feit bloot dat we niet goed geoutilleerd zijn om dit vóór te zijn. Bijna alle middelen in de gezondheidszorg gaan naar de curatieve zorg en de care, en slechts erg weinig naar de publieke en preventieve zorg. Daar is nu niet zoveel aan te doen, maar het moet ons wel aan het denken zetten over de organisatie van de zorg in de nabije toekomst. Die moet anders: met veel meer aandacht en middelen voor de publieke zorg en preventie en voor de verbinding tussen zorg en welzijn.
In de zorg voor de volksgezondheid zullen de economische gevolgen van deze crisis zo goed mogelijk moeten worden opgevangen. Verwacht wordt dat veel mensen werkeloos en verarmd uit deze crisis komen. De sociaaleconomische gezondheidsverschillen en de psychosociale en psychiatrische consequenties nemen hoogstwaarschijnlijk fors toe. Mocht het virus langer onder ons blijven of volgende winter even verwoestend terugkeren, dan worden de gevolgen alleen maar schrijnender.
Ons gezondheidszorgsysteem loopt toch al op zijn laatste benen: te duur, geen antwoord op multimorbiditeit en welvaartsziekten, te supergespecialiseerd, te veel gedicteerd door belangen van partijen die de status quo omarmen. Dat is in het tijdperk na de coronacrisis, in een samenleving in economische neergang, en in bange afwachting van mogelijke nieuwe rampen die onze volksgezondheid bedreigen, niet meer te handhaven.
We zullen nu de basis voor een nieuw zorgsysteem moeten leggen. De uitgangspunten moeten zijn: versterking van de bescherming van, en de zorg voor, de volksgezondheid. Meer zorg buiten het ziekenhuis. Integrale zorg voor gecompliceerde problematiek met sociale componenten. De financiering zal op de schop moeten: verzekeraars, gemeentelijke overheden en rijksoverheid moeten gelijkelijk aan publieke zorg en curatieve zorg gaan bijdragen. De publieke zorg, inclusief het sociaal-medisch onderzoek, dient qua personeel en deskundigheid fors te worden uitgebreid. Nu is het moment om erover na te denken hoe dat gerealiseerd kan worden. Dit vraagt om creatieve mensen die de zorg met zijn tekortkomingen kennen maar ook out of the box kunnen denken. Ik nodig u uit om mee te werken aan deze onontkoombare, creatieve stap de toekomst in.
Meer van Lode Wigersma
E.B. van Veen
huisarts, Kampen
Er moet me wat van het hart over deze blog. Ik ben helemaal klaar met termen als 'in de frontlinie' en vind die niet van toepassing op mijn werk als huisarts en zéker niet op artsen M + G.
Komende week is de vierde week dat huisartsen geheel geen... normaal spreekuur meer doen, dat is landelijk beleid. We beantwoorden zoveel mogelijk vragen telefonisch. Eventuele Covid-19 patiënten die erg ziek zijn worden per huisartsengroep geclusterd en door één huisarts in beschermend pak gezien op een niet-praktijk-locatie die we zelf hebben ingericht. Dat zijn voor Kampen zo'n tien per dag op 27.000 inwoners. De eerste besmettingen in de verzorgingshuizen zijn inmiddels geconstateerd. In daar vraag ik me het volgende over af:
Al voor half maart kreeg ik nul op rekest bij de GGD wanneer ik verzocht om een test op Corona bij verzorgenden in verzorgingshuizen, die luchtwegklachten hadden zonder verhoging. Testen was niet nodig, maar ondertussen werden zij wél aangespoord door te werken als ze (nog) geen koorts hadden. Zonder PBM.
Het zou me niet verbazen wanneer straks blijkt dat eerstelijns zorgverleners, wijkverpleegkundigen, verzorgenden in verzorgingshuizen, verpleeghuizen en thuis, maar ook psychiatrisch verpleegkundigen in GGZ-instellingen, het Corona-virus al in januari en februari (ongewild) hebben geïmporteerd bij kwetsbare patiënten.
Gelukkig werk ik in een regio waar huisartsen zelf een kweek op Corona kunnen afnemen en waar de microbiologen en analisten van het Isala-ziekenhuis al in een vroeg stadium hun testapparatuur hebben opgeschaald.
Ik heb begrepen dat we de komende jaren vaker met dergelijke pandemieën rekening moeten houden. Mij lijkt het een verbetering wanneer er voortaan in een vroeg stadium wordt gezorgd dat bijvoorbeeld verzorgenden als eerste worden getest, en ook beter worden voorzien van beschermende kleding. Want als 'in de frontlinie' dan toch gebruikt moet worden als term, dan voor verzorgenden zonder PBM!
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen
Volgens mij was saneren nog nooit zo gemakkelijk: In het verleden werd bij sommige organisaties door de directeur bij zijn aanstelling opgeroepen tot een onmiddellijk ingelaste bijeenkomst in de centrale hal. Iedereen die binnen twee minuten in de ha...l aanwezig kon zijn, had dus blijkbaar weinig urgente en weinig belangrijke werkzaamheden of deed helemaal niets, en werd meteen via de voordeur afgevoerd. Nu is dat wellicht wat kort door de bocht, maar ik zou het volgende voor willen stellen:
Iedereen die bij de zorg betrokken is of er in werkt en op dit moment werkelijk geen enkele bijdrage levert aan het oplossen van deze "crisis" of diegenen die niet hun gewone dagelijkse werk doen (anders kan ik ook wel ophouden), kan mijns inziens weggesaneert worden... Dat zijn luxepaardjes voor tijden dat mensen zich anders maar zouden gaan vervelen, geen werkpaarden.
Ik doe alvast wat suggesties: de IGJ, de NZa, de NIAZ, de JCI, de diverse IFMS-bureautjes, de kwaliteitsfundamentalisten van de KNMG, de zorgeconomen zoals Canoy en kornuiten en diverse bestuurders in de zorg die helemaal niets blijken bij te bijdragen. Ze blijken allemaal volstrekt overbodig en volledig misbaar in deze tijd. Waarom zou dat in de zogenaamde "vredestijd" anders zijn?
Wie nog meer suggesties heeft, ze zijn van harte welkom. Wat zullen we straks een geld overhouden!
E.B. van Veen
huisarts, Kampen
De zorg is al jaren aan een grondige revisie toe. Er gaat bovenmatig veel geld naar nutteloze, modieuze initiatieven.
Maar de voorzet in de laatste alinea vind ik niet echt 'out of the box'.
Het lijkt me beter om tijdens deze crisis te bekijken... wat er echt niet goed ging en gaat. Dus eerst een analyse waar het niet goed zit.
En dan een plan van aanpak. En dan misschien eens een plan van aanpak door het ministerie, waarbij er wél wordt geluisterd naar zorgprofessionals. En niet meer naar zorgeconomen en zorgverzekeraars en bedrijven zoals Logex.
Want (citaat) 'De financiering zal op de schop moeten: verzekeraars, gemeentelijke overheden en rijksoverheid moeten gelijkelijk aan publieke zorg en curatieve zorg gaan bijdragen. De publieke zorg, inclusief het sociaal-medisch onderzoek, dient qua personeel en deskundigheid fors te worden uitgebreid.' vind ik te veel uitgaan van bestaande structuren.
Vóór deze crisis kraakte bijvoorbeeld de thuiszorg (tekort aan verzorgenden en verpleegkundigen door onderbetaling) al in haar voegen. En de GGZ ook, door een overmatige nadruk op DSM en makkelijke labels ten koste van echte tijd en aandacht van psychiaters en andere GGZ-medewerkers. Er was al een tekort aan IC-verpleegkundigen, waardoor veel operaties niet door konden gaan. Dus ik bedoel dat er volgens mij eerst een analyse nodig is, en dan niet per se een analyse van mensen die eerder de minister van VWS adviseerden.