Gevoeligste snijvlak

Op mijn spreekuur voor kinderen van 0 tot 12 jaar op het azc in Amsterdam verschijnt een Eritrese moeder met haar zoontje. Om een indruk van de gezondheid van het kind te krijgen, vraag ik de medische voorgeschiedenis uit met behulp van een tolk. De tolk vertaalt dat het kind nooit medische ingrepen heeft ondergaan. Ik vraag ter verheldering door; ook geen besnijdenis? Ja dat wel. Ook geen snee in de keel als baby, om de uvulectomie in simpele woorden te omschrijven. Ja dat wel, zegt de moeder. Zelf is ze ook besneden. Even drie ingrepen op een rijtje die door veel Afrikaanse ouders niet als medische ingrepen worden gezien. En ook niet als zodanig worden uitgevoerd, durf ik daaruit op te maken.

Over uvulectomieën weet ik pas sinds een paar weken wat. Over vrouwelijke genitale verminking al langer; daar wordt in de jeugdgezondheidzorg actief op gescreend. Het verbod is een duidelijk verbod. Over de circumcisie bij jongetjes; daar weten alle dokters wat van. En we vinden er ook allemaal wat van. Het is een zeer gevoelig snijvlak, to name the word.

Persoonlijk kan ik gemakkelijk zeggen dat ik weet dat er geen medische indicatie is voor circumcisie bij jongetjes. En mijn cultuur kent dit ritueel niet. Gemakkelijk dus om te zeggen dat ik geen aanhanger van het fenomeen ben. Ik ken het standpunt van de KNMG om circumcisie bij jongetjes te ontmoedigen.

Maar we leven nu eenmaal niet op een eiland. En het leven is niet alleen te bevatten vanuit een wetenschappelijk, logisch perspectief. We zijn denkende en voelende wezens. En we willen bij onze familie en geliefden horen. Juist als je gevlucht bent naar een vreemd land. Mensen hebben spirituele behoeftes en tradities. Nu is het ondergaan van een circumcisie vast geen spirituele ervaring voor het kindje zelf, maar wel voor de ouders en de familie. We kunnen daarover zeggen wat we willen, maar met wetenschappelijke argumenten gaan we niet verder komen.

Daarom denk ik dat circumcisie bij jongetjes, vooral moet worden uitgevoerd door mensen uit dezelfde cultuur. Door een ervaren chirurg in een besnijdeniscentrum. Er zijn vast betrokken Nederlands-joodse, Nederlands-Arabische en Nederlands-Afrikaanse artsen, die de ingreep met zowel invoeling als adequate verdoving kunnen uitvoeren. En zij kunnen ook het beste de ouders laten zien dat het absoluut om medisch ingrijpen gaat. En dat het legitiem is om vragen te stellen over een traditie.

En ook heel belangrijk, de timing: liefst uitvoeren als het kindje nog onder de zes maanden is. Ik heb te veel Turkse en Marokkaanse jongetjes gezien die doodsangsten uitstaan voor dokters. Laten we daaraan werken. Vanuit daar start de bewustwording. Een KNMG-standpunt alleen is niet voldoende, het gaat ook om een holistische benadering en de juiste acties op de juiste momenten.