Geniet van uw lege Postvak IN

Net heb ik een flinke opruiming gehouden op mijn werkplek. Alle rommel op, in en rond mijn bureau kritisch is bekeken en heel veel is weggegooid. Dat lucht op. Een digitale schoonmaak mag natuurlijk niet ontbreken. Want ook digitaal kun je dichtslibben. Ik ga zelfs zover met weggooien dat mijn Postvak IN even helemaal leeg is. En ineens is daar dat bericht van Outlook. ‘Niets om te lezen. Geniet van uw lege Postvak IN’. Heerlijk, geen mail, geen werk! Tijd om even na te denken.

Ik moet ineens denken aan mevrouw Bronsema. Zij is onlangs voorgesteld door de nieuwe hoogleraar bedrijfsgeneeskunde, Frederieke Schaafsma, in haar oratie op 6 november. Een leerzame casus. Lees maar even mee:

‘Mevrouw Bronsema is 36 jaar. Zij werkt als ICT-medewerker bij een reclamebureau. Het preventief onderzoek bij de arbodienst laat een verhoogde bloeddruk zien. Op de vragenlijst scoort zij hoog op werkdruk en spanningsklachten. Zij vertelt dat het werk haar boven het hoofd groeit. Het wordt alsmaar drukker. De portie e-mails die zij dagelijks ontvangt, is niet bij te houden. Het aantal vergaderingen neemt ook toe. Ook buiten het werk zijn er problemen. Ze heeft een chronische darmontsteking, waardoor ze soms een paar dagen uitvalt. Haar partner werkt in de horeca en heeft de laatste tijd niets verdiend. Ze heeft alles met haar leidinggevende besproken. Die was vriendelijk, maar kwam niet echt met oplossingen.

Ze kan zij zich niet meer goed concentreren en is bang om fouten te maken. Om dit te compenseren maakt zij steeds langere werkdagen. Is er misschien wat mis met haar hoofd?’

Een herkenbaar verhaal. Het overvolle Postvak IN als permanente stressor. Daar kun je van wakker liggen. Of er met anderen over praten. Beide strategieën bieden geen soelaas. Maar wat zegt onze nieuwbakken professor ervan? Die houdt voor de leergierige bedrijfsartsen een geleerd betoog over cognitieve belasting. We kennen allemaal de taakeisen die fysieke arbeid met zich meebrengt. Daar zijn normen voor. Zo hebben we een tilnorm. Je mag maximaal 23 kilo tillen, mits je door de knieën gaat en de last vlak langs je lichaam optilt. We hebben grenswaarden voor chemische blootstelling. Zo mag de lucht op de werkplek niet meer dan 0,5 parts per million formaldehyde bevatten. Maar zo’n norm hebben we niet voor cognitieve taakeisen. We kunnen de werknemer vragen naar de ervaring over werkdruk, maar we weten niet hoeveel een normaal brein op een werkdag kan verwerken. Hoeveel e-mails iemand kan beantwoorden, hangt niet alleen van het aantal af, maar ook van de complexiteit. Cognitieve belasting is niet met een enkele grootheid te meten, dus daar zijn ook geen grenswaarden voor.

Des te knapper zijn bedrijfsartsen die dan toch uit de losse pols adviseren, zo van ‘doe maar halve dagen’, of drie dagen per week drie uur per dag, of, nog mooier, wat ik eens als een soort wiskundige formule zag langskomen, ‘1x pw 2,5 u vm + 2x pw 3,25 u vm + 1x pw 1,5 u nm’. Alsof er een ingenieus algoritme aan ten grondslag ligt.

Cognitieve klachten zijn een bron van frustratie voor de werknemer omdat ‘er aan de buitenkant niets te zien is’. Maar ook voor leidinggevenden, omdat ze niet weten wat ze ermee aan moeten. De bedrijfsarts vervalt tot pappen en nathouden. Zelfs de hoogleraar blijft ons het antwoord schuldig. Misschien horen we haar bevindingen bij haar afscheidsrede, als er voldoende onderzoek naar cognitieve belasting is verricht.

Wie wel weet waar het heen moet, is mevrouw Bronsema zelf. Vlak voor de Kerst loop ik haar bij Albert Heijn tegen het lijf. Ze heeft de vaart er goed in met haar boordevolle winkelwagen. Ze stráált van energie. ‘Hoe is het nu?’ vraag ik. ‘Prima!’ zegt ze. ‘Geen klachten meer, dokter! Ik ben weg bij het reclamebureau. In januari begin ik met een opleiding verzorgende IG voor herintreders. Rond m’n twintigste heb ik twee jaar in de zorg gewerkt. Ik ga nu terug. Ik heb er ontzettend veel zin in!’. ‘Succes!’ roep ik nog, maar ze is al op weg naar de kassa.

Het Postvak IN van mevrouw Bronsema blijft voortaan leeg. Er was niks mis met haar hoofd. Zij heeft zelf het heft in handen genomen. De beste aanpak voor werkproblemen. Los ze zelf op. Doe waar je zin in hebt. Doe wat je zin geeft. De beste hoofdpijnpreventie.

Het genot van mijn lege Postvak In is van korte duur. Het loopt alweer aardig vol. Tijd om even wat anders te gaan doen.