Blogs & columns
Blog

‘Genezen’ patiënten bij de specialist: het gevoel van bezette strandbedden

3 reacties

‘Soms voelt het alsof ik een resort run waar voortdurend alle stoelen en strandbedden met handdoeken bezet gehouden worden. Het maakt niet uit hoeveel extra capaciteit ik creëer: binnen no time is alles weer bezet.’

Ik ben in gesprek met mijn intervisiegenoten, allen psychiater met een eigen praktijk. Ik heb het gevoel dat het muurvast zit. Dagelijks krijg ik verzoeken of ik misschien alsjeblieft plek wil maken voor mensen die stad en land afgaan op zoek naar een psychiater. Het maakt niet uit dat mijn website, voicemail en out of office-reply standaard vermelden dat ik geen nieuwe patiënten aanneem. De afgelopen jaren ben ik (nog) meer gaan werken, maar het is nooit genoeg. In de ggz zijn de wachtlijsten enorm en het aantal oningevulde psychiatervacatures gigantisch. Huisartsen die toch al overbelast zijn met allerlei oneigenlijke shit, zijn vaak de wanhoop nabij. Zij draaien op voor de zorg voor lastige of complexe patiënten met psychiatrische problemen die nergens terechtkunnen. Soms krijgen ze deze mensen zelfs over de schutting gegooid vanuit de ggz. Ja ik weet het, je moet je eigen grenzen bewaken: maar ik kan geen nee zeggen tegen zo’n gewaardeerde collega die mijn hulp vraagt.

‘Wat ik lastig vind, is het fenomeen dat een deel van de patiënten de handdoek alvast in de strandstoel heeft gelegd, maar eerst nog even een uitstapje maakt, zodat ze vanmiddag lekker kunnen zwemmen en dan in elk geval een plekje hebben.’ Ik heb het over een deel van mijn caseload (zo’n 30%) met een chronische aandoening die stabiel is, maar waarbij de kans op een terugval reëel is. Ze komen twee of drie keer per jaar langs en meestal gaat het prima. Na zo’n consult vraag ik me steeds vaker af of het wel te verantwoorden is dat ik hier als psychiater mijn schaarse tijd aan besteed.

In de intervisie keren we het onderwerp binnenstebuiten. Er zijn patiënten die erg gehecht raken aan hun dokter en daarom zelf graag willen blijven. We hebben ook allemaal – menselijk als we zijn –favoriete patiënten die we moeilijk loslaten. Deze twee groepen zouden terug naar hun huisarts kunnen.

Bij een ander deel is sprake van aandoeningen die episodisch verlopen, waar veel winst is te behalen als je er vroeg bij bent. In de psychiatrie gaat dat bijvoorbeeld over mensen met een bipolaire stoornis. Een manie kan binnen enkele uren tot dagen ontstaan. Ik herken dat bij mijn eigen patiënten meteen. De naasten mogen mij rechtstreeks benaderen als ze vroege signalen zien. Als je snel ingrijpt volgens het samen opgestelde crisissignaleringsplan kun je de ontregeling in een vroeg stadium stoppen. Als een patiënt niet meer bij een psychiater in zorg is, moet hij eerst naar de huisarts. Iemand die hypomaan of manisch is, voelt zich geweldig dus die wil helemaal niet naar de huisarts. Maar stel dat de partner zo iemand toch weet te motiveren, dan gaat er tijd overheen tot de afspraak. Misschien treft de patiënt een waarnemer en kan hij zich een kwartier goed houden waardoor het allemaal mee lijkt te vallen. Als de huisarts desondanks besluit dat een beoordeling door een psychiater nodig is, doemt het volgende probleem op. Als het niet ernstig genoeg is voor de crisisdienst, loopt de huisarts aan tegen aannamestops en wachtlijsten van maanden in de ggz. De kans op vroege interventie is volledig verkeken. Het leed en de potentiële schade voor de patiënt en zijn naasten zijn groot en onnodig. En dan heb ik het nog niet eens over de kosten voor de zorg.

Mijn intervisiegroep komt tot de conclusie dat we allemaal kritisch door onze caseload moeten gaan. De plakkers en de lievelingetjes kunnen met een goede overdracht naar de huisarts terug. Wanneer er een medisch-inhoudelijke reden is die jarenlange laagfrequente controle bij de specialist rechtvaardigt, is dat ook te verantwoorden.

Toevallig verschijnt een paar dagen later een artikel over dit onderwerp in Medisch Contact: Lekker makkelijk: specialisten die genezen patiënten als vaste klant behouden. De auteur is een jonge klare en uit anoniem zijn frustratie hierover. Binnen enkele uren barst de stroom reacties op de website los. Ik lees het met dubbele gevoelens. De ongenuanceerde en boude stellingname door de auteur leidt tot veel gepolariseerde aandacht. Dat de schrijver anoniem wil blijven helpt daar niet bij. Maar het leidt ook de aandacht af van de spiegel die deze collega ons terecht voorhoudt.

Mijn tip voor medisch specialisten: weeg bij elke patiënt kritisch af of die jouw zorg nog nodig heeft. Zo niet, zorg dan voor een goede overdracht aan de huisarts.

Lees ook
  • Cassandra Zuketto

    Cassandra Zuketto is psychiater en systeemtherapeut. Ze was vrijgevestigd en heeft nu een sabbatical van zeven maanden.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • H.C. van Gorsel

    Arts en ervaringsdeskundige , Amsterdam

    Ondanks het heldere betoog waarom patiënten met b.v. een bipolaire stoornis beter wel in beeld gehouden kunnen worden, schromen GGZ instellingen niet om ze over de heg te gooien naar de huisarts. Zelfs als ze op zijn best matig stabiel en crisis gevo...elig zijn en zowel de huisarts als patiënt het geen goed idee vinden. En als later opschalen nodig is, kan je er niet vanuit gaan dat je op korte termijn terecht kunt. Meestal gewoon weer helemaal bij af op de wachtlijst. Uiteindelijk moet de crisisdienst het dan maar oplossen als het veel verder uit de hand is gelopen dan nodig.

  • A.M. van den Braken

    Huisarts, Leiden

    Beste collega
    Even een reactie van een huisarts: als uw chronische patiënt wordt teruggestuurd naar de huisarts met een heldere overdracht (dus wat doen we wanneer en waarom) dan kan ik als huisarts met poh ggz daar prima mee verder. Als het ontspoo...rt en u kunt me dan als oud-behandelaar op zeer korte termijn bijstaan/behandeling misschien weer kortdurend overnemen, dan is die ellende van ergens als nieuwe patiënt moeten aanmelden ook omzeild. Dus contact/kennen van de huisartsen van de patiënt (wederzijds overigens) is ook hier essentieel. Wat kan welke huisarts aan. Als dat duidelijk is dan werken we prima samen om de zorg hopelijk werkbaar te houden.
    Jullie als beroepsgroep ook sterkte gewenst!
    Vriendelijke groet

  • N. van de Weg

    psychiater, Arnhem

    In je eigen praktijk bedien je zelf je voordeur. Met veel patiënten met wie het nu goed gaat, maar in de toekomst mogelijk wel weer eens mis kan gaan spreek ik af: we sluiten nu af. Mocht het mis gaan, of je in de toekomst een nieuwe vraag hebben, be...l me dan, en dan kijken we op dat moment wat ik voor je kan doen. Ik geef voorrang voor "oude bekenden", we kennen elkaar, dus hoeven niet helemaal opnieuw te beginnen. Misschien is er dan weer een nieuwe verwijsbrief nodig, maar dat regelen we dan wel. Maar om elkaar steeds te blijven zien terwijl het goed gaat is ook zonde.
    Dat werkt prima. Eigenlijk is een heraanmelding dan niet zo veel anders dan een afspraak vervroegen met een ingeschreven patiënt die een terugval heeft. Behalve dan dat je de onnodige onderhoudsgesprekjes weg laat.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.