Fraude? Fraude!

Stel. Je staat bij de zelfscankassa van de Jumbo. Naast je stopt een man artikelen in zijn tas zonder ze te scannen. Zeg jij daar iets van? Ik niet. Niet mijn verantwoordelijkheid. Daar zijn steekproeven voor en medewerkers die betaald krijgen om toezicht te houden. Maar wat als je binnen de zorg tegen schending van de regels aanloopt? Of erger nog: fraude. Wat doe jij dan?

Met die vraag worstelde ik. Eerst even de context. Vanwege mijn sabbatical per 1 juli bouw ik mijn vrijgevestigde psychiaterpraktijk af. Voor elke patiënt maak ik een goede overdrachtsbrief met een samenvatting, relevante feiten uit de voorgeschiedenis en de stand van zaken. En heel belangrijk: concrete handvatten en vervolgstappen voor de toekomst.

Het is een enorme klus met bijna honderd patiënten die soms al jaren in mijn praktijk komen. Sinds de invoering van het Zorg Prestatie Model (ZPM) ruim een jaar geleden, is de indirecte tijd verdisconteerd in de directe tijd. Dat is tijd die je als behandelaar aan rechtstreeks patiëntencontact hebt besteed (dus face to face, telefonisch of per e-mail).

De tijd die het mij kost om zo’n overdrachtsbrief te maken, kan ik dus niet declareren. Ik stuur het concept per beveiligde mail of via het portal naar mijn patiënten met de vraag om aanvullingen of opmerkingen. Hier declareer ik vijf minuten voor. Maar daar voel ik me schuldig over, want ditvijf-minuten-ZPM-tarief geldt voor direct contact met de patiënt van minimaal vijf tot veertien minuten. Zo lang duurt het natuurlijk niet om een mail te versturen. Ik sus mijn schuldgevoel door het antwoord van patiënten en het verwerken van hun feedback onder deze zelfde verrichting weg te schrijven.

Sommige collega’s hebben echter veel minder scrupules. Een patiënte van mij heeft elders ook nog een therapeut (met wie ik overigens niet samenwerk). Hij schrijft directe tijd voor het lezen van de korte stukjes die zij voorafgaand aan een behandelsessie stuurt. Daar rekent hij het ZPM-tarief van 60 minuten voor (dat geldt van 60 tot 74 minuten). Zij is zelf hooguit een kwartiertje bezig geweest met het typen, dus dat gaat een paar maal over de kop. Ze ontdekte op de rekening dat hij tweemaal zoveel directe tijd factureerde als er daadwerkelijk sessies waren geweest. ‘Dus je vertrouwt me niet?’ was de reactie toen ze haar therapeut daarop wees. ‘Jij weet niet hoeveel tijd ik met het lezen en analyseren daarvan kwijt ben. Ik heb het trouwens uitgezocht’, voegde hij eraan toe. ‘Bit to bit-contact is ook direct contact.’ Van die term had noch ik, noch mijn patiënte ooit gehoord. Hij beweerde dat het ging om digitaal contact en alles wat daaraan vast zat.

‘Wat moet ik nou?’ vroeg mijn patiënte. ‘De verzekering vergoedt het dus ik heb niet echt een probleem. Maar het klopt toch niet? Als ik het aanhangig maak, dan ben ik deze therapeut kwijt en ik ben wel heel blij met zijn aanpak van mijn problemen.’

Het klopt niet? Dat lijkt mij een understatement. Volgens mij heet dit fraude. Het is mede door dit soort praktijken dat vrijgevestigde behandelaren in de ggz in zo’n kwaad daglicht staan. Ik wil geen Judas zijn, maar ik heb mijn patiënte geadviseerd om het voor te leggen aan haar verzekering. In tegenstelling tot de zelfscancasus uit het begin van deze blog, voel ik hier wel een verantwoordelijkheid. Het gaat namelijk niet over de winst van de Jumbo maar om gemeenschapsgeld en de toekomst van de ggz.