Euthanasie bij wilsonbekwaamheid: OM, wees mild
6 reactiesStel: een man rijdt met zijn motor tegen een boom. Hij lijdt zichtbaar. Op de operatiekamer opent hij even zijn ogen en fluistert iets. 'Ik wil niet meer', hoort een verpleegkundige hem nauwelijks verstaanbaar kreunen. Direct daarna verdwijnt hij in een diep coma. Wilsonbekwaam. Hij overleeft.
Een jaar later, afatisch in een rolstoel, klaagt hij de operateurs aan. Hij wilde niet meer leven. Dat had hij toch aangegeven op de operatiekamer? Zijn lijden is door toedoen van de dokters alleen maar groter geworden. Een tuchtzaak volgt. De operateurs krijgen geen strafmaatregel. Door de hersenschade van de patiënt hadden ze zijn 'ik wil niet meer' niet als wilsbekwame wens opgevat.
Nu de diep demente vrouw van 74, die zichtbaar lijdt, bijt, schopt. Haar opgestelde wilsverklaring is niet eenduidig. Ze lijdt zichtbaar, net zoals de man die tegen een boom gereden was. Soms wil ze dood, dan weer niet. Ze is de kluts kwijt. Haar mening telt helaas niet meer. Ze is wilsonbekwaam. Ze heeft – net als de motorrijder – flinke hersenschade. De dokters willen haar helpen, maar een operatie zoals bij de man is geen optie. De dokters weten niet wat ze met haar lijden aan moeten. Ze willen helpen, haar verlossen van haar lijden. SCEN-artsen en familie besluiten na rijp beraad tot euthanasie. Later volgt voor de dokter een berisping door het tuchtcollege en vervolging door het Openbaar Ministerie.
In extreme uitzonderingsgevallen is niet altijd duidelijk of het optreden van de dokter 100 procent recht doet aan de wens van de patiënt. Iemand tegen zijn wens in opereren of doodmaken is misdadig, iemand tegen zijn wens in niet opereren of zichtbaar laten lijden is ook misdadig. Openbaar Ministerie, wees mild. Beoordeel de dokter op haar betrokkenheid, haar poging tot zorgvuldigheid, haar barmhartigheid. Beoordeel haar niet op een bureaucratische onvolkomenheid.
meer van deze auteur
Aty van Aarnhem
kaderarts PZ, huisarts n.p., NIEUWEGEIN
Het is en blijft een groot dilemma. Beide standpunten ( waarom heeft patiënte de beslissing steeds voor zich uit geschoven en waarom is ze toch in het verpleeghuis beland? En ook chapeau voor de barmhartigheid van de verpleeghuisarts die opeens vera...ntwoordelijk is/gemaakt wordt voor dit probleem.) kunnen rekenen op mijn begrip.
Er is niet een goede oplossing en "worstelen" is de manier om in een bepaalde situatie tot een keuze te komen.
Maar waar ik benauwder voor ben, is het gevoel dat we voor een dergelijk groot ethische dilemma de kant op lijken te gaan van een "juridische"oplossing. Mits je maar eenduidig hebt opgeschreven wat je wilt en niet wilt, zou dan de manier zijn om dit probleem op te lossen. Volgens mij kan dat niet.
Het opent de weg voor allerlei notariële aktes en juridische wilsverklaringen met grote gevolgen voor artsen en SCENartsen die voor de uitvoering verantwoordelijk zijn. Een heel fundamentele discussie/moreel beraad lijkt me in deze zinvoller dan deze juridische weg.
J. Hulshof
GGZ-arts, Wolfheze
Helemaal eens met uw reactie, collega Scheele! De patiënt heeft lange tijd de mogelijkheid onbenut gelaten om haar euthanasiewens opnieuw te beoordelen en preciezer aan te geven "onder die en die omstandigheden is het voor mij niet meer draaglijk om ...verder te leven, omdat..." vul maar in. Ik denk dat de patiënten die het betreft hier gewoonweg niet aan denken en menen dat ze ooit een goede euthanasiewens hadden opgesteld met onbeperkte houdbaarheid.
In het strafrecht is volgens mij van belang dat er opzet of grove nalatigheid in het spel moet zijn geweest bij de handeling die voor vervolging in aanmerking komt. Dat zou bij een vooronderzoek binnen het OM duidelijk moeten kunnen worden en eventueel aanleiding kunnen zijn om het onderzoek niet verder voort te zetten. Zo lang de zaak niet behandeld is door het centrale tuchtcollege (waar onze betreffende collega in beroep is gegaan) zou het OM zich overigens nog moeten onthouden van verdere acties. Dat is wel zo kies. Verder moeten we bedenken dat de strafrechter nog de mogelijkheid heeft, ook al is vastgesteld dat er strafbaar is gehandeld, om geen straf op te leggen.
Gemma Olislagers-Lemmens
Huisarts , Den Bosch
@Maritta Scheele; ik ben het volledig met jouw mening eens en deze is voor mij op alle genoemde vlakken zeer herkenbaar.
Maritta Scheele
Huisarts, Delft
Wat mij steeds meer gaat storen in deze discussie is dat er helemaal geen aandacht is voor de rol van de patiënt. Zwaar dement ben je niet van de ene dag op de andere. Die patiënt heeft wel zelf een wilsbekwaam beslismoment voorbij laten gaan en sche...ept daarmee de arts op met een situatie waar met geen mogelijkheid meer te bepalen is wat de wil van de patiënt was. Bij wilsbekwame terminale patiënten zijn ook vele wilsverklaringen ingevuld. Bij de meesten wordt uiteindelijk niet meer om euthanasie gevraagd. Ik ben er niet van overtuigd dat het bij dementen dan altijd wel alsnog zou moeten. Ik ga het denk ik niet kunnen uitvoeren.
Aycke Smook MD
was chirurg-oncoloog en SCEN-arts en nu president Right to Die Europe, Bergen aan Zee
Volledig met de collega's eens!
Het wordt een spel van punten en komma's en de compassie en medemenselijkheid van de arts wordt over het hoofd gezien. Ze wordt door mensen die nog nooit met mensen in een dergelijk situatie zijn geconfronteerd, juri...disch als moordenaar weggezet.Heb het zelf ook meegemaakt en dat blijft je niet in de koude kleren zitten bedolven onder juridisch jargon. Wij dokters weten er ook wel weg mee.Het artikel van Miriam de Bontridder is lezenswaardig in MC van 14-XI-2018
Christel Rombouts
Huisarts, Zevenaar
Dank voor dit mooie stuk... al een poosje worstel ik met woorden om duidelijk te maken aan omgeving waarom ik hoop dat het OM haar niet veroordeelt. En dit zijn de woorden.. in extreme gevallen is beide niet goed.. handelen of niet handelen.. beide i...s niet goed..