Etiketten plakken. Superhandig!
4 reactiesPsychiaters doen niets liever dan alles wat een beetje anders is dan normaal direct als stoornis te benoemen, mensen in hokjes te stoppen en er etiketten op te plakken of labels aan te hangen. Dat is althans een beeld dat in de media nogal eens naar voren komt. Patiënten zelf ervaren het vaak heel anders. Een naam voor de problemen die ze ondervinden is ook een erkenning.
Natuurlijk is het belangrijk de beperkingen te kennen van de classificaties die we gebruiken. In de psychiatrie zijn we nog niet zover dat we bij een individu de oorzaak en het ziekteproces kunnen vaststellen door een meting of foto. Dat maakt dat onze diagnoses vooral gebaseerd zijn op de ziekteverschijnselen. Voor de komst van de DSM was er geen eenheid van taal. Ieder had zo zijn eigen indeling en wat de een verstond onder een bepaald begrip kon erg verschillen van wat de ander eronder verstond. Om aan die Babylonische spraakverwarring een einde te maken kwam de DSM, inmiddels de 5de versie. Er is veel aan te merken op de DSM en het gebruik ervan, maar de oorspronkelijke doelstelling was prima en is dat nog steeds. Het is handig dat ik symptomen die vaak clusteren, kan samenvatten met een naam waarvan ik weet dat een ander daar min of meer hetzelfde mee bedoelt. Meer waarde moeten we er niet aan toe kennen, maar ook niet minder. Is dat in hokjes stoppen en etiketten plakken? Ja, maar is dat erg?
Mijn kelder staat vol met hokjes (blikken, pakken en glazen potten) met etiketten, waarop staat wat erin zit. Heel erg handig, en zolang ik het niet als volledige maaltijden zie, is er niks mis mee. Zo moet je de classificaties die wij gebruiken ook niet zien als een volledige diagnose. En net zoals je voor het bereiden van een maaltijd vaak meer dan één blik of pak nodig hebt, kom je ook vaak met één classificatie niet uit. Dat noemen ze dan comorbiditeit, maar dat is onzin. Je hebt geen twee aandoeningen, net zomin als je twee maaltijden hebt als je meerdere blikken gebruikt. Ik noem het coclassificiteit. De ziekteverschijnselen van je aandoening passen niet in één beschrijvend hokje. Overigens zijn het de ziekteverschijnselen die we in hokjes zetten, niet de mens zelf. Die is immers veel meer dan zijn aandoening. Wat ook niet moet gebeuren is de benaming/classificatie als verklaring zien. Je bent niet storend druk, omdat je ADHD hebt. Je bent storend druk en dat noemen we ADHD. De classificatie beschouwen als een verklaring noemen we reïficatie, wat zoveel betekent als er een echt ding van maken. Is ADHD niet een echt ding dan? Jawel, maar niet een ding in de zin van een aandoening waarvan we de oorzaak en het ziekteproces bij een individu al kunnen vaststellen. Vooralsnog is het vooral een benaming voor bepaald gedrag en een bepaalde beleving. Niet meer, maar ook niet minder. We moeten er in de psychiatrie niet vanaf. Ook zonder een nieuwe spraakverwarring te introduceren is de psychiatrie al ingewikkeld genoeg. Daarom mijn pleidooi voor hokjes en etiketten. Heel handig, zolang je het maar niet verwart met volledige diagnostiek. Koken is meer dan één blik opentrekken.
lees meer van menno oosterhoff-
Menno Oosterhoff
Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater eninitiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl. Hij maakt de podcast ‘God zegene de greep’ over de dwangstoornis. Daarover gaat ook zijn boek ‘Vals alarm´ waarin ook zijn eigen dwangstoornis aan de orde komt. Zijn boek ‘Ik zie anders niks aan je’ gaat over psychische aandoeningen in het algemeen. Tenslotte vindt u een bloemlezing van zijn blogs terug in het boek 'De psychiater en ik', een uitgave van Medisch Contact.
Manon Kleijweg
Ouderenpsychiater, Utrecht
Beste Menno, Mooi verwoord! Ik erger me ook aan het woord "label" voor onze DSM classificaties, en vaak heeft een goedbedoelde poging om de DSM te relativeren en daarmee het stigma te verminderen juist een averechts effect. "Je moet je niet allemaal... labeltjes laten opplakken, want dat is alleen maar een prijskaartje", kreeg de ernstig depressieve dochter van mijn eveneens vitaal depressieve patiënt (klopt, familiaire belasting) tot zijn grote ontzetting van haar vrienden te horen. Zo worden onze patiënten, die jarenlang al hun moed bijeenrapen om zich staande te houden, ook nog eens weggezet als slapjanussen.
Collega De Groot merkt hieronder trouwens op : "Het is niet voor te stellen dat 1,2 miljoen Nederlanders bij de GGZ in behandeling is (sic)"....."De meeste van deze geëtiketteerden kunnen terug naar de nulde of eerste lijn. " Alleen: ruim de helft van deze 1,2 miljoen mensen wórdt behandeld in de eerste lijn, 550.000 bij de POH GGZ in de huisartsenpraktijk (lees: praktijkondersteuner) en zo'n 200.000 in de Generalistische basis GGZ (lees: vrijgevestigd psycholoog) . Ging men vroeger na verlies van baan of partner langs de huisarts voor een schouderklop en een slaappil, nu heet je ineens "ggz-patiënt". Het aantal mensen dat behandeld wordt in de psychiatrie, (in één van die monsterlijke beleidstermen aangeduid met "specialistische ggz") is al jaren sterk dalende (tussen 2010 en 2016 met een derde!), dankzij substitutie en de maatregel dat alleen ernstige aandoeningen vergoed worden. In 2017 werden zo'n 530.000 mensen in de psychiatrie behandeld (er is enige overlap vanwege overstappen van de ene naar de andere zorgvorm): 3,3% van de bevolking. Dat valt best mee (of tegen) als je bedenkt dat Nederlanders met een chronische psychose en een bipolaire stoornis bij elkaar al 2% van de bevolking vormen.
Siwert de Groot
huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde
Vervolg:
Onderzocht is bij de GGZ GG-net Gelderland dat patienten met een etiket die al jarenlang op een psychiatrische afdeling verbleven, een verkeerde diagnose hadden, verkeerde en teveel medicatie gebruikten en na hernieuwd psychiatrisch onder...zoek in de helft van de gevallen weer konden terugkeren in de maatschappij( dagblad Trouw, 31 mei 2020) weg met dat etiket!
Met Menno Oosterhoff’s lichte opvattingen over geëtiketteerde blikjes in zijn culinaire kelder komen we niet verder in de psychiatrie en blijft alles bij het oude zoals 50 jaar geleden toen Jan Foudraine kwam met de bestseller “ Wie is van hout”
waarin hij de etikettering van patienten al hekelde. Hij vroeg zich toen al af wie van hout is: de psychiater of de patient. In een halve eeuw is er nog niet veel veranderd.
Siep de Groot, huisarts, niet praktiserend en ervaringsdeskundige
Siep de Groot
huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde
In mijn voorraadkast liggen groenten, fruit, pasta’s en andere voedingsmiddelen in
doorzichtig plastic zonder merk of etiket. Ik kan meteen zien wat rot of verkeerd is.
Blikken met etiketten zijn onhandig want bij deze moet ik er voortdurend op toe...zien of er niet een etiket zit op een blik waarvan de voedingswaar niet verlopen is. Soms moet ik de helft van die blikken weggooien.
Ik maak deze vergelijking met de blikken en potten van Menno, omdat een etiket in de psychiatrie vaak verlopen is, patienten heel moeilijk weer genezen worden verklaard en voor hun leven gestigmatiseerd worden. Secundaire ziektewinst zoals Menno beschrijft zal er altijd blijven bestaan. Ik had ook diverse patienten in mijn praktijk die blij waren met “ versleten wervels” en afgekeurd werden voor hun werk.Zij bleven iatrogenic hangen aan hun etiket en kwamen nooit weer aan de bak: eenmaal ziek altijd ziek, eenmaal gek, altijd gek. Zij waren niet de gelukkigsten in mijn praktijk.
Het is teleurstellend dat Menno Oosterhoff als psychiater niet meegaat met de vernieuwing in de GGZ waarbij de DSM-classificatie op de helling moet. Hij gaat door met de macht van zijn beroepsgenoten, die patienten stigmatiseert met een etiket dat vaak jarenlang aan hen kleeft en hen beschadigt.
Het is niet voor te stellen dat 1,2 miljoen Nederlanders bij de GGZ in behandeling is en als zij niet tot de normaliteit horen en met een etiket worden opgezadeld, domweg
omdat er zonder DSM classificatie niet gedeclareerd kan worden. De meeste van deze geëtiketteerden kunnen terug naar de nulde of eerste lijn. Psychiaters kunnen dan hun tijd besteden aan ernstige patienten die lijden door dwang, suicidaliteit of voortdurend stemmen horen. Als er dan nog tijd overblijft is er gelegenheid tot wetenschappelijk onderzoek waaraan het nu ontbreekt bij dit ingewikkelde vak.
Hopelijk komt het nog eens tot standaarden zoals in de huisartsgeneeskunde.
( wordt vervolgd in volgende reactie)
Siep de Groot
huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde
In mijn voorraadkast liggen groenten, fruit, pasta’s en andere voedingsmiddelen in
doorzichtig plastic zonder merk of etiket. Ik kan meteen zien wat rot of verkeerd is.
Blikken met etiketten zijn onhandig want bij deze moet ik er voortdurend op toe...zien of er niet een etiket zit op een blik waarvan de voedingswaar niet verlopen is. Soms moet ik de helft van die blikken weggooien.
Ik maak deze vergelijking met de blikken en potten van Menno, omdat een etiket in de psychiatrie vaak verlopen is, patienten heel moeilijk weer genezen worden verklaard en voor hun leven gestigmatiseerd worden. Secundaire ziektewinst zoals Menno beschrijft zal er altijd blijven bestaan. Ik had ook diverse patienten in mijn praktijk die blij waren met “ versleten wervels” en afgekeurd werden voor hun werk.Zij bleven iatrogenic hangen aan hun etiket en kwamen nooit weer aan de bak: eenmaal ziek altijd ziek, eenmaal gek, altijd gek. Zij waren niet de gelukkigsten in mijn praktijk.
Het is teleurstellend dat Menno Oosterhoff als psychiater niet meegaat met de vernieuwing in de GGZ waarbij de DSM-classificatie op de helling moet. Hij gaat door met de macht van zijn beroepsgenoten, die patienten stigmatiseert met een etiket dat vaak jarenlang aan hen kleeft en hen beschadigt.
Het is niet voor te stellen dat 1,2 miljoen Nederlanders bij de GGZ in behandeling is en als zij niet tot de normaliteit horen en met een etiket worden opgezadeld, domweg
omdat er zonder DSM classificatie niet gedeclareerd kan worden. De meeste van deze geëtiketteerden kunnen terug naar de nulde of eerste lijn. Psychiaters kunnen dan hun tijd besteden aan ernstige patienten die lijden door dwang, suicidaliteit of voortdurend stemmen horen. Als er dan nog tijd overblijft is er gelegenheid tot wetenschappelijk onderzoek waaraan het nu ontbreekt bij dit ingewikkelde vak.
Hopelijk komt het nog eens tot standaarden zoals in de huisartsgeneeskunde.
( wordt vervolgd in volgende reactie)