Er was eens….

…een meisje met lang goudblond haar. Ze heette Anna, ze was bijna 18 en ze kon zingen als een lijster. Met haar oude vader woonde ze diep in het bos in een land hier ver vandaan. Een mooi en welvarend land, waar alles goed geregeld was. Nou ja, bijna alles. Op een nare dag kreeg Anna last van problemen. ‘Ga naar de stad’, zei haar oude vader. ‘Daar kunnen ze je helpen.’ Maar ik heb geen last van mijn buik of mijn lever, pappa. Ik heb last van mijn beleving.’ ‘Dat maakt toch niks uit’, zei haar vader. ‘Lijden is lijden.’

Dus de volgende dag, vroeg in de ochtend, verliet Anna het bos om hulp te zoeken in de grote stad. Al snel kreeg ze door dat gezondheidszorg voor psychische aandoeningen in tweeën was gedeeld. Tot je 18de geregeld door de gemeente en daarna door de zorgverzekeraar. ‘Boeien’,  dacht ze. ‘Wat kan mij het schelen. Ik wil gewoon hulp.’ Dus ging ze naar het aanmeldpunt voor jongeren. Maar daar stond een gemene heks, die tegen haar zei: ‘Weg jij. Jij komt er niet in. Zie je de borden niet?’ Nu ze beter keek zag ze inderdaad overal borden. ‘Bijna 18? Niet gezien. 17 jaar? Zelfs dat is al een bezwaar.’ ‘Maar waarom?’ vroeg Anna verbouwereerd. Ik heb toch hulp nodig en ik ben nog geen 18.’ ‘Dat zal best’, zei de heks. ‘Maar je wordt het wel en dan is het niet meer de zorg van de gemeente.’ Anna schrok daarvan, maar liet zich niet uit het veld slaan. Ze ging naar een plek waar volwassenen geholpen kunnen worden. Maar daar zat een nare dwerg aan de poort. ‘Kom maar terug als je 18 bent. Eerder gaan wij niks voor je doen.’

Zoveel onaardigheid was Anna niet gewend. Ze ging aan de kant van de weg zitten en begon hard te huilen. Toevallig kwam er net hoog gezelschap voorbij. Die hoorden haar gehuil en de stoet stopte. Uit de koets kwam een minister. En laat dat nu net de minister zijn die over jeugdhulp gaat. Toen hij haar verhaal hoorde werd hij heel boos. ‘Wat is dat voor onzin. Straf de heks en de dwerg en zorg dat dit meisje geholpen wordt’, zei hij tegen zijn ambtenaren. Die gingen heel hard aan het werk en na een paar dagen was het opgelost. De heks en de dwerg werden verbrand, want taakstraffen bestaan niet in sprookjes. Anna kon terecht bij de jeugdhulp, ook na haar 18^de, en de gemeente betaalde. Ze werd snel weer beter en trouwde met de zoon van de minister. En het mooiste was: ze werd later zelf minister van gezondheidszorg. ‘Ervaringsdeskundig’, zei ze er graag bij. Zij regelde dat de gezondheidszorg voor jeugdigen weer bij de zorgverzekeraar kwam, ook als het psychische problemen betreft. Want zo hoort het ook tenslotte.

Nu de werkelijkheid. Het begon met dit:

Daarop volgde dit:

Nou, dat konden ze. Het is geregeld. Ze kan nu toch terecht bij de jeugdinstelling. VWS, hartelijk dank daarvoor!!

Sommigen vinden het maar niks, dat het opeens wel kan als er aandacht van sociale media voor is. Maar ik vind het net een sprookje. Het toont dat er bij VWS geen heksen en nare dwergen werken, maar mensen.

Nu nog van de oplossing van dit incidentele probleem naar een structurele oplossing. Want er zijn natuurlijk veel meer Anna’s. De gemeente betaalt tot 18 jaar en wijst daarna naar de zorgverzekeraars. Maar die hebben niet altijd zorg ingekocht voor jongvolwassenen bij jeugd-ggz-instellingen.  De wet is onduidelijk. Er staat dat de gemeente geen voorziening hoeft te treffen als er aanspraak bestaat op zorg die verzekerd is (art. 1.2).

Maar er staat ook dat de zorg moet doorgaan als de hulp begonnen is voor iemand die 18 is (art. 1.1).

In het sprookje gaat Anna dit oplossen als ze minister is. Maar in de werkelijkheid hebben we de echte minister nog even nodig. Hoe zit het met de continuïteit van hulp na de 18de verjaardag? Wie is verantwoordelijk en wie betaalt voor hulp die doorgaat nadat iemand 18 is geworden? 

Duidelijkheid hierover is essentieel, want veel psychische aandoeningen beginnen voor de 18de verjaardag. Als we dit oplossen, dan is het sprookje compleet.

P.S. Dat de heks en de dwerg werden verbrand is niet eerlijk. Zij zijn het probleem niet. Geen enkele instelling kan zich immers permitteren structureel onbetaald werk te doen. Ik blijf van mening dat hulp voor jeugdigen met psychische problemen thuishoort in de gezondheidszorg. Net als bij volwassenen en net als bij kinderen met lichamelijke problemen.