Eerlijk kijken naar jezelf

‘Probeer nou gewoon even te kijken naar jezelf en je niet te vergelijken met een ander.’ Dit advies heb ik in de afgelopen jaren al vaker min of meer dringend gegeven aan patiënten, vriendinnen en vooral aan vierjarigen die willen dat alles ‘eerlijk’ is.

Ik vind mezelf niet per se een persoon met jaloerse neigingen, en ook niet met een erge Fear Of Missing Out, meestal ben ik heel tevreden hoe het gaat. Ik hoef eigenlijk niets anders, of beter of meer, of wat andere mensen hebben.

Maar nu heb ik dus iets wat die anderen niet hebben. Ik weet sinds vijf maanden dat dat bij mij zo is. Ik weet zeker dat er tumorcellen gegroeid zijn in mijn lichaam, en dat ze zich verspreid hebben naar een lymfeklier. Waar ze verder naartoe gezwommen zijn weet ik niet.

Het rare van een gescreende kanker vinden, is dat je er meestal geen last van had. In mijn geval merkte ik niets. Niets van die tumor die op mijn baarmoederhals al bij het biopt afnemen er gevaarlijk uitzag. Niets van die lymfeklier rond wat bloedvaten in mijn buik die drie keer zo groot was geworden als normaal. En na het traject van buiten en binnen bestralen en chemotherapie merk ik nu alleen iets van de behandeling, maar nog steeds niets van de ziekte zelf.

‘Het is niet eerlijk,’ kreeg ik in het begin vaak te horen. En daar had ik het dan over met mijn man, die zei dat kanker juist supereerlijk is: ‘Die cellen kijken niet naar of je een leuk persoon bent of niet, die doen gewoon wat ze doen: delen.’

Soms dacht ik dan wel dat er mensen op de wereld zijn die ik wat meer deze delende cellen toewenste dan mijzelf. Dan was ik bijna afgunstig op al die mensen zonder tumoren. Maar zo gaat dat niet met ziekte en gezondheid. Om het een beetje beter te maken, ging ik me dan toch vergelijken met anderen. Door op het oog ziekere mensen in het ziekenhuis voelde ik me meteen wat minder zielig.

Een nieuwsbericht over een jonge zangeres met dezelfde ziekte maar die dan ook nog eicellen moest invriezen – dan gaat het met mij nog best wel ok.

Een jongen van begin twintig die al sinds zijn tienerjaren ziek is, bij mij op de chemokamer – misschien moet ik maar even helemaal niet klagen over deze bijna probleemloze kankersituatie.

Om nog maar te zwijgen over honger, armoede, rampen en platgebombardeerde huizen.
Eigenlijk heb ik het heel erg goed. Relativeren helpt.

Deze week kijk ik voor een boek foto’s terug van de zomervakantie. Het uitstrijkje dat dit hele gedoe in gang heeft gezet liet ik maken in de week dat we terugkwamen. De foto’s zijn vooral van landschappen en de zusjes, maar nu zie ik ook mezelf. Met een hoofd vol sproeten lach ik naar de camera, wijs ik naar een kwal op het strand, hef ik een glas wijn. Was ik eerder kritisch op een wat minder flatteuze houding, nu kijk ik bijna boos naar deze onbezorgde vrouw die zich soms druk kon maken over wat uitgelubberd buikvel.

Mijn keel wordt dik en ik kan de emotie eerst even niet thuisbrengen. Waarom word ik nu zo verdrietig van deze vrolijke foto’s?

En dan weet ik het: dat vergelijken met die anderen voelt veel fijner, want dan hoef ik niet toe te geven wat ik stiekem ben: jaloers. Jaloers op mezelf, maar dan de versie die nog niet weet dat die cellen er zijn.

Het is wel eerlijk, maar ook stom.