Blogs & columns
Blog

Een wolk van een SOLK

20 reacties

Mevrouw Yilmaz was uitstekend geïntegreerd in onze samenleving met een goeie baan en prettige omgangsvormen, een bescheiden vrouw waar je er wel tig van in je praktijk wilt. Hoe het zover is gekomen, dat ze ook uitstekend geïntegreerd raakte in onze gezondheidszorg is iets waar ik nog eens goed op moet kauwen.

In grove penseelstreken: het begon met wat onduidelijke buikklachten, waarvoor ze naar de mdl werd verwezen. Aldaar werd, nadat in alle lichaamsopeningen een kijker was gestopt en bij een echo eerst rare afwijkingen in de lever waren gezien, die later op de CT ‘toch niks bijzonders waren’, eigenlijk dus niks gevonden. De suggestie van de arts-assistent mdl, die het ook niet meer wist, om eens naar een internist te gaan, omdat de bloeddruk ook wat hoog was, werd door mijn aios met beide handen aangegrepen. Ook ‘om er nog eens met een ruime blik naar te kijken’. De te hulp geroepen ruime blik concludeerde dat er waarschijnlijk sprake was van ME, wat ze eerst had verstaan als MS. Ze was inmiddels erg ongerust van al deze dingen die niet goed waren met haar lijf. Toen ze last van haar gewrichten kreeg (wat nou weer?!) drong ze bij onze vaste waarnemer aan op verwijzing naar de orthopeed. Lichte artrose was er, op zich niet erg, maar hoe dat zich zou ontwikkelen was ongewis. De spierklachten, die ze daar ook vermeldde, lagen meer op het terrein van de reumatoloog. Die wist gelukkig wat er qua spieren aan de hand was. Ze had fibromyalgie, een ziekte waarvan we niet weten waar het vandaan komt, maar dat door het hele lichaam zit. Nee, helaas, er is geen behandeling voor.

Inmiddels was mevrouw Yilmaz verworden tot een ‘Angstgegner’ voor alle artsen in onze praktijk. Deze leuke vrouw, deze prettige patiënte was veranderd in een lastige zeur. ‘Wat moet je toch met haar?’, ‘Heeft ze de ene klacht gehad, dan komt ze met de volgende’, waren de associaties die in de koffiekamer over haar over tafel vlogen. Iedereen dook bij wijze van spreken onder het bureau als ze werd gespot. En toen ze ook nog ging hyperventileren van het ene moment op het andere werd ze enigszins mokkend verwezen naar de longarts. Het bleek een longembolie te zijn.

Hierna werd het helemaal lastig. Een SOLK’er met een ernstige aandoening erbij is your worst nightmare. Haar D-dimeer bleef verhoogd, wat tot onrust leidde bij haar en eerlijk gezegd ook bij ons. Omdat het een beetje karig is om alleen een D-dimeer te prikken wordt vaak ‘voor de zekerheid’ nog een sloot andere bepalingen aangevraagd. Statistisch bekeken weet je dan dat er zeker foutpositieve uitslagen tussen zullen zitten, wat ook het geval bleek. En die D-dimeer bleef knagend verhoogd, maar niemand, inclusief ondergetekende, kwam op het lumineuze idee eens met de longarts te overleggen. Toen ik dat eindelijk deed bleek dat vaker voor te komen en niets te betekenen, maar het psychologische kwaad was geschied.

Juist in de periode waarin het met haar helemaal dreigde vast te lopen, was mijn interesse in SOLK gewekt. Ik zocht iets waar ik mijn herfstige tanden in kon zetten en deze klachten leken me zeer bijtbaar. Daar zat ze dan, ze maakte een verslagen indruk. ‘Hoe is het met u?’ vroeg ik. ‘Heel slecht’, zei ze. ‘Het lijkt me vreselijk moeilijk dat u bij zoveel artsen bent geweest en eigenlijk geen oplossing voor uw klachten hebt gevonden. Klopt dat?’ Ze keek me aan. ‘Ja, ik weet niet meer wat ik moet doen.’ ‘Hebt u het gevoel dat de dokters u begrepen en echte interesse in u hadden?’ ‘Nee, eerlijk gezegd steeds minder.’

In een volgend consult zei ik dat ik graag haar bondgenoot wilde zijn, dat ik haar klachten niet kon verhelpen, maar met haar mee wilde zoeken naar manieren om er minder last van te hebben. Al pratend bleek dat haar klachten niet alleen voor ons somatisch onverklaarbaar waren, maar voor haar ook. Ze had vooral gehoord wat het allemaal níét was, maar niet wat het wél was. Zo werd deze lastige zeur al pratend eerst een ongeruste vrouw naar wie mijn hart uitging, en weer later de leuke vrouw die ik ooit had gekend. De vraag is wel of zíj veranderd is of mijn blik op haar. Ik heb een donkerbruin vermoeden…

We spraken af dat ze elke maand zou komen om te zien hoe het gaat. Pasgeleden kwam ze voor ‘controle’ en vertelde dat ze het anders ging aanpakken. Ze wilde geen verwijzingen meer, dat leverde toch niks op en wilde proberen haar klachten te accepteren en er minder aandacht aan te schenken. Dames en heren, als u dit soort wonderen mee wil maken, stop dan met uw saaie werk als, ik noem maar wat: cardiothoracaal chirurg bij bijvoorbeeld het OLVG en laat u omscholen tot huisarts, u zal er nooit spijt van krijgen.

Helaas liet ik me de laatste keer toch verleiden om bloed te prikken en nam op haar verzoek een D-dimeer mee, wat nergens op slaat. Iedereen maakt fouten, toch?!

Lees ook
  • Imme Bergman

    Hoewel ik in het echt anders heet ben ik het wel, bijna 35 jaar huisarts. In mijn innerlijke wachtkamer zitten veel patiënten, mensen met wie ik ontroerende tot hilarische dingen heb meegemaakt. Ze hebben op deze blog gewacht. Ik heb veel van hen geleerd en ze hebben mijn leven verrijkt.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Arbeidsongeschikt , Arnhem

    Ik vond deze blog, net als voorgaande, erg mooi en ook hierin herkende ik weer een duidelijke (zelf)reflectie en een boodschap. Ik hoop dat ik nog veel van deze blogs mag lezen van Dr Bergman! Al blijf ik me afvragen: is Imme nu een man of een vrouw?... En is deze voornaam die een alias is, opzettelijk zo gekozen dat dat niet op te maken valt? Hoe dan ook, ik mag de humor en de compassie die uit elke blog naar voren komt wel! Dus ondanks alle voorgaande kritieken, hoop ik dat deze Imme vooral zichzelf blijft en dit soort perikelen met ons blijft delen!!

  • A. G?bel

    Huisarts

    Oei, wat een gevoeligheden nou toch weer.

    Ik begin argwaan te krijgen tegen mensen die anderen van stigmatisering of discriminatie beschuldigen maar vervolgens zelf van leer trekken op een manier die verbazingwekkend is. Het signaleren van vermeende... stigmatisering is geen toegangskaartje voor ongepaste beschuldigingen. Een gevoel van morele zeggingskracht verheft niet boven anderen.
    Ik bespeur daarin een zelfgenoegzaamheid die tegenstaat. Zeker in deze tijd, waarin het elkaar om de oren slaan met begrippen als 'discriminatie' en 'stigmatisering' een veel te ondoordacht verschijnsel is geworden, en daarmee helaas aan waarde inboet.

    Het is onzinnig om een columnist als Imme Bergman, wiens stukjes van een jaloersmakende gave tot introspectie en observatie blijk geven, vanwege bovenstaande column te beschuldigen van discriminatie en stigmatisering omdat hij een sfeertekening neerzet van een Turkse vrouw.
    Als er had gestaan: "De heer Hoefstra was een stugge Fries die nog nooit de andere kant van de Afsluitdijk had gezien maar gelukkig sprak hij verstaanbaar Nederlands", had niemand zich druk gemaakt. Dan hadden we het pittoreske van deze opmerking glimlachend genomen zoals die was. Maar o wee als er een Turkse vrouw wordt beschreven. Dan spitsen zich bij de verkeerde verstaanders de always-vleugeltjes van het politiek correcte bewustzijn acuut in strekstand, en volgt het zoveelste bombardement van onjuiste beschuldigingen aan het verkeerde adres.
    Het kan natuurlijk helemaal geen kwaad om van een Turkse vrouw te melden dat zij wel of niet goed geïntegreerd is. Er zijn nou eenmaal goed en minder goed geïntegreerde mensen in onze wereld. Dat heeft niets met vooroordelen of stigma's te maken. Het probleem ontstaat pas als "arts-onderzoeker" ons meedeelt dat matig geïntegreerd zijn in zijn ogen een negatieve kwalificatie is en dús 'discriminerend'.
    Hij schrijft: "als dit een witte vrouw was geweest, had je dan ook benoemd dat ze netjes was geweest of liet je dan je lezers er vanuit gaan dat ze dat was omdat ze wit is?" Nadat ik deze opmerking goed op me heb laten inwerken is er maar één antwoord mogelijk: De vraag is niet of Imme Bergman dat wel of niet genoemd zou hebben, maar of "arts-onderzoeker" er dan wel of niet op gereageerd zou hebben.
    Ik denk het niet en dat is hier precies het probleem. Discriminatie zit vaak in de hoofden van stuurlui die aan wal staan. Zo ook in dit geval. De enige die hier discrimineert is "arts-onderzoeker", die vindt dat een matig geïntegreerde vrouw zo niet genoemd mag worden, omdat hij - blijkbaar - onderscheid maakt tussen mensen die wel en niet zo genoemd mogen worden.

    [Reactie gewijzigd door G?bel op 01-02-2023 18:15]

  • J.M. Keppel Hesselink

    farmacoloog-arts, Bosch en Duin

    Oeps, dezelfde lange tenen die we in de sociale media aantreffen lijken nu enkel collega's hier te hebben. Wat is dat toch, die neiging om alles waar we het NIET over eens te zijn uit te willen vergroten, en de kern boodschap van onze collega Imme t...e missen? De strekking is toch enorm duidelijk lijkt me? Je kan overal wel spijkers op laag water willen zoeken, en als je ze zoekt kan je ze vinden want dan liggen ze er ineens.

    Kunnen we als collega's proberen om de positieve boodschap uit een Blog te leren lezen, en met wat compassie over de misschien wat moeilijkere aspecten heen lezen. Collega Imme bedoelt natuurlijk niet dat hij alle witte dominante irritante mannen uit zijn praktijk zou willen weren als hij grapt dat hij meer mevrouwen Yilmaz zou willen hebben in zijn praktijk. We kennen hem door zijn Blog toch als een betrokken dokter? Bovendien begrijpen we toch ook dat de kik van het vak mede zit in de diversiteit van onze patienten met hun klachten?

    Ik schrik een beetje van deze discussie lijnen hierboven. Het is en afspiegeling van een maatschappelijke trend die ik liever niet zo expliciet bij artsen zou willen zien. Anyhow, ik vind dat Imme ons altijd verast met enorm mooie en herkenbare observaties. Ik ben ook blij dat ik hem bij onze MC-Blogger- kerstborrel de hand kon schudden.

  • Arts met ME/CVS, Arnhem

    Onderstaand artikel (interview) werd toevallig vandaag gepubliceerd. Sluit aan op de hier gaande discussie. Ik sta versteld en schaam me dat dit soort blogs in 2023 überhaupt nog mogen verschijnen. En daarnaast dat er zo veel bijval is. Wat moet de n...ieuwe generatie dokters hiervan leren?

    https://me-cvsvereniging.nl/nieuws/me-long-covid-en-de-geschiedenis-van-medisch-stigma/

    • neuroloog, Aruba

      Nou nou, collega. Ik ken uw curriculum vitae noch uw naam maar ik vind u behoorlijk onheus. Wat zou u dan willen? Een commissie die bepaalt wat er mag worden geschreven onder uw leiding? En wat is nu het probleem? Dat Turkse mensen vroeger meer of mi...nder geïntegreerd konden zijn? Of dat ME en post Covid op elkaar lijken? Emile Keuter

      [Reactie gewijzigd door Keuter, Emile op 27-01-2023 21:19]

    • J.W.K. van den Berg

      arts

      Ja, vervangende schaamte voor dit blog

  • n.p., Amsterdam

    Poeh, wat een blog. Ik zie dat ME ook genoemd wordt. Ik heb zelf een blog geschreven over de communicatie tussen arts en patiënt met de titel "de angst in de ogen van mijn arts". Hoewel dit alleen over ME gaat, vindt u het misschien interessant om te... lezen. Menno Oosterhoff wijdde aan de hand van mijn blog er een mooie blog aan.

    https://www.medischcontact.nl/opinie/blogs-columns/blog/het-gladde-ijs-van-mecvs-2-erkennen-dat-we-niet-weten.htm

  • M.J.C. Beuvens

    Huisarts, Weert

    Ik proef uit enkele reacties op dit blog een negatief oordeel over de aanpak van de huisarts(en).
    De auteur beschrijft mijns inziens een proces wat heel veel huisartsen bekend zal voorkomen: patient presenteert zich met hinderlijke klachten die ma...ar niet over gaan en waar bij “ adequaat medisch onderzoek geen aandoening is gevonden die de klachten voldoende verklaart” (citaat uit de NHG standaard SOLK)
    En daar zit hem het probleem: wanneer is het onderzoek adequaat genoeg geweest? Nog even naar de cardioloog? Naar een tweede cardioloog? Internist en MDL-arts laten kijken? Ondertussen is de patient ongerust, de dokter weet bijna zeker dat er geen onderliggende aandoening is (let op het woordje bijna), de omgeving wil ook wel eens weten wat er aan de hand is. En voila, de medische mallemolen draait op volle toeren. Dokter en patient raken erin verstrikt. Het vergt moed bij arts en patient om dit los te laten. (Met alle respect, als psychiater kun je je op je eigen vlak richten, somatiek wordt door anderen uitgesloten)
    De NHG standaard SOLK zegt: “ Een goede arts-patiëntrelatie en communicatie is van essentieel belang voor het beleid bij SOLK.” Ik lees in de blog dat de huisarts hier in investeert, door patiente met regelmaat op het spreekuur te zien. En dan ontstaat er ruimte waarin patiente andere keuzes kan maken, mooi toch?
    Nog een ding: Huisartsen zijn net mensen. Ze denken inderdaad wel eens: wat een gezeur. En de kunst is dan om dat gevoel om te buigen naar iets constructiefs. Ik lees in dit blog dat de huisarts dat heeft gedaan.

  • Imme Bergman

    huisarts

    Zelfspot moet je hebben om het te herkennen, blijkt maar weer eens uit de reacties van enkele collegae.
    In volgorde van opkomst:
    Collega van Rooij maakt zich enorm druk over de semantiek rond SOLK. Ik begrijp dat niet: Somatisch Onverklaarbare Licham...elijke Klachten dekt mijns inziens de lading prima en ik zie niet waarom dat stigmatiserend is.
    Ook stelt hij, dat tot wel 30-50% van de consulten in de huisartsenpraktijk SOLK betreffen. Is hij het er mee eens dat ik dus in 34 jaar praktijk meer ervaring heb opgedaan met deze problematiek dan hij? En ik vind mijn werk, mede dankzij SOLK( excusez le mot) nog heel erg leuk, dank u.
    Collega v.d. Berg vindt mijn eerst alinea denigrerend. Waarom? Wat is er denigrerend aan "een goed geintegreerde vrouw met een goede baan, die bescheiden is en van Turkse afkomst? Is het denigrerend dat ik van prettige bescheiden patienten er wel tig van in mijn praktijk wil?
    Waar ging het mis bij mevrouw Yilmaz? Zeker bij ons in de praktijk, wat in -en tussen de regels te lezen valt, juist daarom dez blog. Inderdaad: geen D-dimeer prikken, dat hebt u wel goed gelezen.
    Collega "arts onderzoeker te Amsterdam"roept mij op"na te denken over het verder brandmerken van deze groep". Ik ga zeker nadenken om bovenstaande collegae niet verder te brandmerken als stigmatiserend en zonder zelfspot.
    Imme Bergman

    [Reactie gewijzigd door redactie op 26-01-2023 10:50]

    • W.P.A. van Rooij

      Psychiater

      Dank voor uw reactie collega, een schoolvoorbeeld van 'wrijven in een vlek'.
      Ik begrijp hierdoor wat beter waarom u uw echte naam en gezicht liever niet deelt met de MC-lezers.

    • J.W.K. van den Berg

      arts

      Wat voegt het toe om te zeggen dat het over een goed geintegreerde vrouw v Turkse komaf gaat? Als ze dat niet was, had je haar dan liever niet in je praktijk gehad? Dat is wat we in je blog lezen

      • huisarts

        Collega van den Berg, dit wordt mijn laatste reactie. Ik realiseer me, dat ik me stigmatiserend heb uitgelaten. Ik heb door mijn uitspraak dat ik van goed geintegreerde, vrouwelijke patienten , van Turkse afkomst , die prettige omgansvormen hebben e...n bescheiden zijn er wel tig in mijn praktijk wil, mannelijke patienten van Nederlandse afkomst met een minder goede baan, die niet goed geintegreerd zijn, onprettige omgangsvormen hebben en een grote bek onnodig gestigmatiseerd en buitengesloten, waarvoor mijn oprechte excuses.
        Imme Bergman

        • arts-onderzoeker, Amsterdam

          Jouw reactie laat zien dat je de punt helemaal hebt gemist. Grappig dat je 'woke' denkt te zijn, maar dit is toch echt misplaatst. Ook vind ik het erg bijzonder dat je geen moment twijfelt aan je eigen schrijven of hoort twijfelen er niet meer bij al...s je 35 jaar in het vak zit. Alhoewel je duidelijk hebt gemaakt geen trek te hebben in feedback ga ik een poging #2 wagen om dit uit te leggen. Het feit dat je je lezers moet uitleggen dat deze nette vrouw Turks is en goed geïntegreerd, laat de lezer denken dat je meeste Turkse vrouwen niet netjes en niet goed geïntegreerd vindt. Want, nogmaals als dit een witte vrouw was geweest, had je dan ook benoemd dat ze net was geweest of liet je dan je lezers er vanuit gaan dat ze dat was omdat ze wit is. Wat er verder speelt is dat in de gezondheidszorg pijnklachten van vrouwen van het Midden-Oosten al veel minder serieus worden genomen t.o.v. witte vrouwen, m.n. als ze gezien worden door een witte arts. Er heerst dus al een stigma rondom deze groep, waardoor ze inderdaad veelal angstgegners worden. Ipv dat je hier dan ook iets over benoemt, wil je een "pat on the back" ontvangen omdat je deze patient wel uiteindelijk hebt geholpen.

          • J.M. Keppel Hesselink

            farmacoloog-arts, Bosch en Duin

            Je schrijft: "Het feit dat je je lezers moet uitleggen dat deze nette vrouw Turks is en goed geïntegreerd, laat de lezer denken dat je meeste Turkse vrouwen niet netjes en niet goed geïntegreerd vindt." Dat snap ik niet.

            Als ik zeg dat ik een citr...oen cake met cocos lekker vind, zeg ik toch en nog niet dat ik een appeltaart met slagroom niet lekker vind? Wat is dat toch voor bizarre tendens die in onze maatschappij ingeslopen is. Ht karakteriseren van een persoon, situatie of een ding met bijvoeglijke naamwoorden is toch geen discriminerende act?

  • Arts-onderzoeker, Amsterdam

    Ik lees een sterk stigmatiserende ondertoon in dit verhaal en zou de auteur willen oproepen om beter na te denken over wat dit doet met het verdere brandmerken van deze groep toch wel "goed geïntegreerde vrouwen" waar je "tig van hebt in je praktijk"....

  • J.W.K. van den Berg

    arts, Zwolle

    Ook ik schrik van deze blog. Wat is de strekking ervan? Maakt het uit dat mevrouw Yilmaz "uitstekend geintegreerd" is of dat je er "tig van in je praktijk wil"? Op mij komt het nogal denigrerend over. Was het anders als het een autochtone tokkie bet...rof?
    En waar ging het mis, in de eerste lijn met wisselende artsen of in de tweede lijn met zinloze doorverwijzingen waar "geen lichaamsopening" aan inspectie ontkwam?
    In het algemeen geldt: garbage in is garbage out.
    Bij slechte verwijzingen naar de tweede lijn is de kwaliteit van zorg niet gebaat. Misschien is het beter om een goede poortwachter te zijn, en geen d-dimeren te prikken, dat voorkomt een hoop ellende en maandelijks gesprekken

  • W.P.A. van Rooij

    psychiater, Eindhoven

    Ik schrik van deze blog.

    Er spreekt een pijnlijk gebrek aan kennis en interesse uit voor wat er aan de hand zou kunnen zijn met deze patiënte, die vastloopt met ernstige gezondheidsklachten, die haar kwaliteit van leven ondermijnen.
    Waarna ze, n...a een scala aan eenzijdig biomedisch onderzoek, wordt voorzien van het stigmatiserende predikaat 'SOLK').
    Waarmee ze vervolgens kennelijk tot persona non grata ('zeur') wordt verklaard in de huisartsenpraktijk van de schrijver van deze blog.
    Die zichzelf vervolgens becomplimenteert met het feit dat hij (uit medelijden?) deze patiënte maandelijks een 'controle' gunt, terwijl ze in zijn ogen niks mankeert.

    Alsof de biopsychosociale benadering bij de werkhypothese SOLK nog uitgevonden moet worden (NB: 'SOLK' is geen diagnose!).
    Alsof er nooit een zorgstandaard 'SOLK' is verschenen, waarin goede richtlijnen worden beschreven om samen met patiënten tot een acceptabel en 'evidence-based' verklaringsmodel te komen voor de aanhoudende lichamelijke klachten (of ALK, sinds 2021 de passender aanduiding van wat eerder SOLK genoemd werd).
    Waarna vaak blijkt dat er meer werkzame behandelopties zijn dan patiënten en dokter tevoren hadden ingeschat.

    Aangezien schattingen over het percentage SOLK/ALK-problematiek in consulten bij de huisarts in wetenschappelijk onderzoek oplopen tot 30-50%, zou nascholing voor de schrijver van deze blog zijn werk mogelijk een stuk leuker kunnen maken.

  • M.A.J.M. Hamers

    bedrijfsarts, Nijmegen

    Heel herkenbaar, dagelijkse kost voor de bedrijfsarts. Vroeger kon je verwijzen naar een multidisciplinaire behandeling, bijv Winnock, maar dat kan alleen nog bij chronische pijn. Bij deze casus dus een mogelijkheid.

  • B. Bos

    SO , Leiden

    Uitstekend verhaal! Je kan trouwens ook SO worden als je minder saai werk wil doen…en dan kan je intramuraal werken maar ook zij aan zij met de huisarts in de wijk. Dat doe ik, en dat wordt niet alleen zeer gewaardeerd door mijn naaste collega’s de h...uisartsen, maar is ook nog eens superleuk! Ingewikkelde puzzels oplossen soms. En heel leuk om met twee verschillende disciplines zij aan zij op te trekken; dat hoor ik ook terug van de huisartsen zelf hoe leuk ze dat vinden. Je wordt er allebei weer een betere dokter van!

  • I.A. Toppen

    Verzekeringsarts , Amsterdam

    Ook ik krijg deze vrouwen op mijn spreekuur. SOLK is dan vaak de diagnose. Maar mocht deze vrouw over de 40 zijn, denk dan als huisarts ook aan overgangs problematiek. De klachten, die hier worden genoemd zijn zo passend rond de menopauze. En helaas ...in Nederland bij veel huisartsen en zelfs gynaecologen onbekend. Denk ook aan HST(/HRT), het zou veel vrouwen helpen en ze niet weg zetten als “zeuren” of onbegrepen problematiek.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.