Blogs & columns
Blog

Een torenhoog verzuim in de zorg: is dat het nieuwe normaal?

22 reacties

‘Ziekteverzuim eerste kwartaal hoogste in zeventien jaar’ was de kop van een alarmerend persbericht van het CBS eind vorige week. Het zijn eerste voorlopige cijfers. Maar in verband met de coronacrisis werden deze versneld gepubliceerd. En niet zonder reden blijkt.

Koploper in het verzuim is de zorgsector. Dat is geen nieuws, want al langere tijd het geval. Maar het verzuim in de zorg is recentelijk gestegen naar een nieuw alltime high van maar liefst 6,7%.

Die 6,7% is een gemiddelde. Dus sommige zorgorganisaties doen het goed (3-4%), terwijl andere het ronduit belabberd (>7-8%) doen. Voor de goed orde: een verzuim van 6 procent of hoger is een regelrechte organisatieontwrichter. Want verzuim lokt dan nieuw verzuim uit. Dat is een van basiswetten uit het handboek verzuimbeheersing. Het is een vicieuze cirkel. De organisatie raakt van de regen in de drup.

Nu is verzuimbeheersing geen rocketscience. Elke organisatie kan het leren. Met als basisregel: oefenen, oefenen, oefenen. Net als bij voetbal. Pak de elf basisregels van Cruijff erbij en je bent al een heel eind op weg. 

Maar veel zorgorganisaties lukt het niet om boven het niveau van pupillenvoetbal uit te stijgen. Al jaren niet. Het blijft bij het rondspelen van de bal op basis van een laisser-faire-instelling met als eindresultaat een slechte werksfeer en een aantal onopgeloste probleemgevallen. Dus hoger verzuim en groter verloop. Labbekakkerigheid kent zijn prijs.

Vorig jaar luidde consultantsbureau EY ook al de noodklok over de alarmerende toename van het verzuim (toen 5,9%) en het buitensporig hoge verloop in de zorg (15,7%). Een onhoudbare situatie, aldus een zorgbestuurder. Maar zoals zo vaak: iedereen hief het glas, deed nog een plas en alles bleef zoals het was. Totdat – tot overmaat van ramp – corona ook nog langskwam.

Nu kan iedereen het lijstje met oorzaken van het hoge ziekteverzuim zo uit zijn hoofd opdreunen: hoge werkdruk, te dikke flexibele schil, werkstress, te veel administratieve taken, groot verloop, onderwaardering, bureaucratie, slecht management, uit elkaar vallende zelfsturende teams, onderling gekissebis… Maar de ene zorginstelling lukt het wel om het verzuim onder de knie (3-4%) te krijgen en de andere niet (>7-8 %). Het verschil zit hem de organisatie zelf.

Veel van die slecht presterende zorgorganisaties zijn te duiden als een ‘verwaarloosde organisatie’. Een concept dat organisatieadviseur Joost Kampen muntte op basis van zijn jarenlange ervaringen bij het notoir slecht functionerende Amsterdamse GVB. In een ‘verwaarloosde’ organisatie is het water naar de zee dragen, dweilen met de kraan open.

De zorgmedewerkers zijn nu onze helden. Iedereen klapt voor ze. Maar ook helden hebben een goed functionerende gezonde organisatie nodig. En daar ontbreekt het aan in de zorg. Blijkt uit deze cijfers.

Een structureel verzuim van meer dan 6 procent is een spijkerharde indicator of je zelf bij zo’n ‘verwaarloosde’ zorgorganisatie werkt. Check bij twijfel ‘De 19 signalen van een verwaarloosde organisatie’ en tel daarna je knopen.

meer van Dolf Algra

werk
  • Dolf Algra

    Dolf Algra (1952) was tot voor kort zelfstandig bedrijfsarts en adviseur in Rotterdam.  

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.