Blogs & columns
Blog

Een torenhoog verzuim in de zorg: is dat het nieuwe normaal?

22 reacties

‘Ziekteverzuim eerste kwartaal hoogste in zeventien jaar’ was de kop van een alarmerend persbericht van het CBS eind vorige week. Het zijn eerste voorlopige cijfers. Maar in verband met de coronacrisis werden deze versneld gepubliceerd. En niet zonder reden blijkt.

Koploper in het verzuim is de zorgsector. Dat is geen nieuws, want al langere tijd het geval. Maar het verzuim in de zorg is recentelijk gestegen naar een nieuw alltime high van maar liefst 6,7%.

Die 6,7% is een gemiddelde. Dus sommige zorgorganisaties doen het goed (3-4%), terwijl andere het ronduit belabberd (>7-8%) doen. Voor de goed orde: een verzuim van 6 procent of hoger is een regelrechte organisatieontwrichter. Want verzuim lokt dan nieuw verzuim uit. Dat is een van basiswetten uit het handboek verzuimbeheersing. Het is een vicieuze cirkel. De organisatie raakt van de regen in de drup.

Nu is verzuimbeheersing geen rocketscience. Elke organisatie kan het leren. Met als basisregel: oefenen, oefenen, oefenen. Net als bij voetbal. Pak de elf basisregels van Cruijff erbij en je bent al een heel eind op weg. 

Maar veel zorgorganisaties lukt het niet om boven het niveau van pupillenvoetbal uit te stijgen. Al jaren niet. Het blijft bij het rondspelen van de bal op basis van een laisser-faire-instelling met als eindresultaat een slechte werksfeer en een aantal onopgeloste probleemgevallen. Dus hoger verzuim en groter verloop. Labbekakkerigheid kent zijn prijs.

Vorig jaar luidde consultantsbureau EY ook al de noodklok over de alarmerende toename van het verzuim (toen 5,9%) en het buitensporig hoge verloop in de zorg (15,7%). Een onhoudbare situatie, aldus een zorgbestuurder. Maar zoals zo vaak: iedereen hief het glas, deed nog een plas en alles bleef zoals het was. Totdat – tot overmaat van ramp – corona ook nog langskwam.

Nu kan iedereen het lijstje met oorzaken van het hoge ziekteverzuim zo uit zijn hoofd opdreunen: hoge werkdruk, te dikke flexibele schil, werkstress, te veel administratieve taken, groot verloop, onderwaardering, bureaucratie, slecht management, uit elkaar vallende zelfsturende teams, onderling gekissebis… Maar de ene zorginstelling lukt het wel om het verzuim onder de knie (3-4%) te krijgen en de andere niet (>7-8 %). Het verschil zit hem de organisatie zelf.

Veel van die slecht presterende zorgorganisaties zijn te duiden als een ‘verwaarloosde organisatie’. Een concept dat organisatieadviseur Joost Kampen muntte op basis van zijn jarenlange ervaringen bij het notoir slecht functionerende Amsterdamse GVB. In een ‘verwaarloosde’ organisatie is het water naar de zee dragen, dweilen met de kraan open.

De zorgmedewerkers zijn nu onze helden. Iedereen klapt voor ze. Maar ook helden hebben een goed functionerende gezonde organisatie nodig. En daar ontbreekt het aan in de zorg. Blijkt uit deze cijfers.

Een structureel verzuim van meer dan 6 procent is een spijkerharde indicator of je zelf bij zo’n ‘verwaarloosde’ zorgorganisatie werkt. Check bij twijfel ‘De 19 signalen van een verwaarloosde organisatie’ en tel daarna je knopen.

meer van Dolf Algra

werk
  • Dolf Algra

    Dolf Algra (1952) was tot voor kort zelfstandig bedrijfsarts en adviseur in Rotterdam.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Siep de Jong: Tot mijn eigen stomme verbazing heb ik niets te klagen gehad over mijn behandeling in 2012. Van begin tot eind prima! Niet dat ik het nog eens wil ondergaan, je kunt ook overdrijven...

    En als waarnemer kunnen doen en laten wat je wi...lt?

    Nou, dat valt nogal tegen, kan ik je vertellen. De laatste waarneming is afgeketst, omdat... Jawel, ik geen lange witte jas draag, maar een korte. Vorm gaat voor inhoud, geheel conform de moderne tijd, en ik beschik vooral over dat laatste. Inhoud.

    In meerdere opzichten, overigens...

  • SIep de Groot

    Huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde

    Ik schaam mij niet voor collega Bonte, zijn toon is vaak ongenuanceerd, soms wel terecht, soms ook niet goed te begrijpen.
    Op de afdeling waar ik was was geen leidinggevende. Iedereen deed maar wat. Boven de afdeling waren vier directeuren: een hoog...leraar, een algemeen directeur, een chef de clinique en een “leidinggevende” verpleegkundige. Ze zaten allemaal in een prachtige kantoorkamer en kwamen nooit op de afdeling. Alles ging er fout. De meeste vpk’ s waren MBO ers, erg jong en de meeste voorzien van tatoeages. Er werd veel koffie gedronken en van visie was geen sprake. Patiënten betaalden het gelag. Ook was er sprake van machtsmisbruik. Maar collega Bonte met ECT’ s weet er alles van zo vermoed ik. Zo bracht ik vier maanden op de afdeling door. Kritiek gaf negatieve reacties in mijn dossier dat wel door 40 “ medewerkers “ ingezien kon worden. Over beroepsgeheim gesproken! Elke dag was er wel iemand om onduidelijke reden ziek.
    Met de laatste reactie van Bonte ben ik het eens. Maar hij is waarnemer en kan doen en laten wat hij wil en en niet wil. Een uitzonderlijke positie.
    Siep de Groot, huisarts niet praktiserend, Eelderwolde

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Algra: Mijn opmerking "Ga je schamen", was ironisch bedoeld, en ik denk dat Siep de Groot dat wel begrepen heeft. Hij vindt dat ik over het algemeen met gestrekt been in ga en erg ongenuanceerd ben, en ik mag mijn fans natuurlijk niet teleurstellen ...in hun verwachtingen. Vandaar.

    Dat vakmensen geen leiding nodig hebben, is niet hetzelfde dan dat ze niet goed samen (kunnen) werken. Ik heb nog niet vaak meegemaakt dat als mensen niet goed samen kunnen werken, dat een manager of "leider", in wat voor verpakking dan ook, daar iets aan veranderd. Het is mij ook regelmatig verweten dat ik niet in staat zou zijn samen te werken, onder andere door een opleider neurologie, die zelf manipuleren, liegen en bedriegen tot kunst had verheven, maar in de praktijk blijkt het tegenwoordig nog al mee te vallen als ik mijn wijzere collega's mag geloven.

    En hoe je het ook went of keert, het verleden heeft mij meer dan eens geleerd dat "assumption is the mother of all fuck-ups". En ook heeft het verleden mij geleerd dat er heel wat collega's zijn die niet verder komen dan de grauwe middelmaat, ongeacht hoeveel titels of aanzien ze verzameld hebben. En dus, hoe minder mensen ik nodig heb, hoe beter het gaat. Mijn aanvullend onderzoek, zoals CT's, MRI's, EMG's, EEG's beoordeel ik allemaal zelf. Dat heeft wat tijd en moeite gekost voordat ik dat kon, en ik leer nog dagelijks bij, maar het scheelt een hoop gezeur en zinloos overleggen, en de nodige ergernis over belachelijk slechte verslaglegging. Bovendien geeft me dat de vrijheid om af te wijken van richtlijnen en algemeenheden als de situatie daar om vraagt en als de recente literatuur me daarin steunt.

    En gelukkig zijn er altijd ook collega's waar je wel op kunt vertrouwen, die wel verder kijken dan hun neus lang is, die wel hun vak leuk vinden, en die wel de (klinische) wijsheid hebben om met je mee te denken.

    Het enige dat ik hoef te doen, en ben er vrij goed in geworden, is die mensen vinden!

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    @Bonte en de Groot - over bazen, leiders, managers en dat soort types.

    Paul Verburgt - zelf oude grote baas - schreef aardig boekje over het jargon waaraan je een baas kunt herkennen. Vernoemenswaardig in dit verband.Het heet Bazenbargoens. En gaa...t over de taal die bazen gebruiken Twintig uitspraken met een overdenking cq uitleg cq duiding naar achtergrond. Aanrader.

    Aan de orde komen oa de volgende one liners:
    * Ik hoor wat je zegt
    * Mijn besluit staat vast
    * Hoe vind je dat het zelf gaat ?
    * Mijn deur staat altijd open
    * Je moet durven loslaten
    * Hoe gaan we dit aan vliegen ?
    * Ik had het ook wel anders gewild
    * Dat zijn details
    * Dat moeten we niet willen
    *Goed punt. Dat parkeren we even

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    @Bonte... Schamen voor een mening - visie - observatie lijkt mij niet op zijn plaats. Verschillen van inzicht brengen ons juist verder - naar mijn eigen bescheiden mening, haha. Kortom: leve het debat zou ik zeggen ! Dat de beste argumenten moge winn...en. Ik begrijp dat je het niet eens bent met de aanvliegroute van de Groot.

    Het aardige aan de bijdrage van Siep de Groot is juist dat hij de manager, leidinggevende en leider 'gelijkschakelt'. Ik vond dat wel een vondst. Probeer maar uit. Elke manager wordt/noem je een 'leider'. Dat zet de zaak in een ander daglicht. Mijn leider zei vanochtend nog.......Klinkt en voelt toch anders.

    Je stelling 'vakmensen hebben geen leiding nodig' zie ik helaas maar al te vaak geloochenstraft worden in menig (zorg)organisatie. Samenwerken blijkt verrassend ingewikkeld dus. Niets is gratis. Dat is mijn ervaring

    Even terug naar de boodschap van mijn blog. Een verzuim van zes procent of hoger maakt een organisatie 'onwerkbaar'. Het is een teken van organisatie rot, om het zomaar te zeggen. Neem onze nationale Politie en/of Belastingdienst. Ook notoir te hoog verzuim. Leidinggevenden spelen daarbij een cruciale rol. Ik verwijs naar de elf statements van Cruijff en verzuim ( zie de link in de blog).

    Leiding geven kun je leren. Maar dat is niet voor iedereen weg gelegd. Ook dat blijkt maar al te vaak.

    Wat betreft het Taylor denken. Net als Freud, Marx, ... het is een gedachtegoed uit vervlogen tijden. 'We' zijn een stuk verder tegenwoordig. Maar niet altijd beter. Helaas. Het blijft worstelen.

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    "Zoals het in ieder bedrijf gaat waar omzet gedraaid dient te worden:
    1. Er dient een deskundig leider te zijn die continu op de werkvloer is en controleert of het werk goed gedaan wordt en of er niet rondgelummeld wordt.
    2. De leider dient intensi...eve contacten te hebben met zijn personeel, op de werkvloer.
    3. De leider dient direct te zien of het produkt wel de hoogste kwaliteit heeft, zo niet dient hij met de werknemers te spreken hoe het beter kan."

    Wat een ongelofelijke flauwekul! De "Ziekte van Taylor" ten voeten uit!

    Dit is nu net het probleem: Vakmensen hebben geen leiding nodig, vakmensen zijn niet "lui", zoals deze opmerkingen suggereren, en de beste oplossingen komen ook al niet van leiders, maar vanaf de werkvloer.

    Siep de Jong, ga je schamen! Diep schamen!

  • Siep de Groot

    Huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde

    Zoals het in ieder bedrijf gaat waar omzet gedraaid dient te worden:
    1. Er dient een deskundig leider te zijn die continu op de werkvloer is en controleert of het werk goed gedaan wordt en of er niet rondgelummeld wordt.
    2. De leider dient intensie...ve contacten te hebben met zijn personeel, op de werkvloer.
    3. De leider dient direct te zien of het produkt wel de hoogste kwaliteit heeft, zo niet dient hij met de werknemers te spreken hoe het beter kan.

    In de zorg is er nooit leiderschap op de afdeling, leiders zitten in kantoorruimten achter grote bureaus en schermen. Overleg en vergaderingen zijn aan de orde van de dag. Opvallend is hoeveel koffie op de afdelingen wordt gedronken.
    Opvallend is ook dat iedere dag er weer werkenden zich ziek hebben gemeld. Opvallend is hoeveel aandacht patiënten tekort komen, zij betalen het gelag. Hoezo meer handen aan het bed en meer geld?
    Gewoon meer deskundigheid bij de bedden en niet achter vier muren.
    Siep de Groot, huisarts niet praktiserend en een ervaring rijker na vier maanden te hebben vertoefd op een afdeling in een topklinisch ziekenhuis

  • geert slock

    sluis, huisarts

    Zorgbestuurders kiezen er al jaren voor om lippendienst te bewijzen aan de 'zorghelden' maar ze even later keihard op straat te keilen als de begroting niet meer klopt, de kloof tussen retoriek en realiteit wordt steeds groter.
    Zolang de budgettaire... prioriteiten en geldstromen niet veranderen verwacht ik ook geen verbetering. De huidige marktwerking farce combineert de nadelen van kapitalistische graaicultuur en stalinisme binnen hetzelfde stelsel, hier moet door nieuwe spelregels grondig aan gesleuteld worden of de problemen worden alleen maar erger.

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, oud bedrijfsarts, Rotterdam

    @ Timmerman en Bonte .... over de eeuwig durende strijd tussen de dokter/professional en zijn/haar organisatie.

    Er zijn boekenkasten vol geschreven over het spanningsveld tussen professionals (ambachtsmannen) én de organisatie structuur waarin ze ...werken. Met de manager maar al te vaak als kop van jut. Neem bv De hoogmoedigen van Marcel Metze en Bij welke reorganisatie werk jij ? van Jaap Peters.

    Ook organisatieadviseurs bijten hier al jaren hun tanden op stuk. Ik verwijs naar Het spel en de knikkers van Marcel Wanrooij. Of om dichterbij het ziekenhuis te blijven. Ziekenhuizen veranderen van Lodewick.

    Ik herlees vaak het boek Organisatiestructuren van Henry Mintzberg. Oude klassieker. Omdat het inzicht op meta niveau geeft.

    Het ziekenhuis kun je bv beschrijven zowel als machine bureaucratie ( met standaardisatie van werkprocessen), een professionele bureaucratie ( met standaardisatie van vaardigheden) , met een divisie structuur (met standaardisatie op output) als een adhocratie (standaardisatie middels onderlinge aanpassing)

    Wellicht is dit allemaal een beetje teveel van het goede eigenlijk.
    Geen wonder dat iemand als Wouter Bos opmerkte dat hij zijn toenmalige ziekenhuis (VUmc) zo'n razend ingewikkelde club vond.

    Blauwdrukken lijken niet te werken. Dat doen de professionals wel. Naar mijn ervaring zijn de echte drivers vaak heel aardse zaken als veel geld, aanzien, macht.

    Dus door de corona blijken veel geldlijnen op te drogen. Dus wat nu ?

    De meeste beroepsverenigingen houden zich in de tussentijd liever bezig met 'veilige' zaken als richtlijnen, werkwijzers, protocollen. En natuurlijk de visitatie - een baaierd aan home made hoepeltjes waar elke professional om de vijf jaar door heen moet ( zien te) springen.

    Ik leer het meest van boeken over de achterkant van de organisatie, zoals Hoe wordt ik een rat - van Joep Schrijvers. Ook zo'n klassieker. Of neem zijn laatste: Hoe raak je ze kwijt - over ontspoorde leiders en slechte managers.











  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Algra: Dat geloof ik direct, dat het doorgronden van de organisatie een vak apart is. En ik ben niet geschikt om te besturen of leiding te geven, ik sta nu eenmaal het liefste met de grote boerenpoten in de modder. Wie voor een dubbeltje geboren is,... wordt nooit een kwartje, maar ik geloof dat ik best een aardig glimmend dubbeltje ben.

    Ik ben dan ook niet meer dan een "ervaringsdeskundige", nog zo'n vreselijke fancy term. Maar omdat ik alleen maar waarneem kom ik in meerdere ziekenhuizen, en het valt me regelmatig op dat wij maar ook andere zorgverleners door bestuur en management, maar ook door allerlei "facilitaire diensten", regelrecht geminacht worden. Voor hen zijn wij slechts "poppetjes", en omdat zij toch niet kunnen zien of wij ons werk goed of slecht doen, willekeurig inwisselbaar voor andere "poppetjes" .

    En ik vrees dat dit een uitvloeisel is van modern management dat door Taylor in gang is gezet. Veel van dit soort mensen schijnen te denken dat ons werk wel in protocolletjes, procedures, richtlijnen, gedragscodes en meer van dit soort episteltjes te vangen is. En als het volgende poppetje maar weet wat er in deze literaire gedrochtjes staat, hij of zij net zo goed zijn werk doet als het vorige poppetje.

    En poppetjes moeten vooral in de rij staan, en netjes in het gelid lopen. Ze moeten een lange witte jas dragen, geen korte. Ze moeten zich onderwerpen aan allerlei evaluaties, zoals ook de IFMS, zodat ze zich uniform gedragen en uiten, en zoveel mogelijk opgaan in de kleurloze massa. Ze moeten zich netjes gedragen en mogen geen afwijkende meningen hebben, en ook mogen ze niet van de protocolletjes, gedragscodes en richtlijntjes afwijken. Want dan is Leiden in last, en is het poppetje niet meer "controleerbaar", "transparant" en kan hij "geen verantwoording afleggen".

    Dat boek van Duff McDonald komt op mijn toch al niet geringe boekenlijstje van "To Read Before I Die".

  • Jeroen Timmerman

    Forensisch arts, Amsterdam

    Mooi stuk en commentaren over de tijdloze perikelen in zorgorganisaties. Over herders gesproken: dat doet me denken aan een mooie quote in het BMJ, ergens halverwege de jaren negentig: “Managing doctors is a bit like herding cats”. Inmiddels ook alwe...er een cliché, zie ik op Google. Geldt eigenlijk voor alle zorgorganisaties en – medewerkers. We zijn natuurlijk soms ook best een lastig setje, de aard van het werk neemt dat met zich mee. En met de groeiende bemoeienis van niet alleen managers maar ook van zorgverzekeraars, gemeenten en wat dies meer zij, wordt de situatie er ook niet eenvoudiger op.
    Het dwingt zorgverleners om toenemend en voortdurend alert te zijn op hun medische (of verpleegkundige enz.) professionaliteit. Wie bepaalt de regels en de grenzen: dokters of die buitenwereld? Het zal denk ik toch een samenspel moeten zijn, waarbij medisch-professionele (‘laarzen in de modder’) normen bepalend zijn. Die zijn immers bedacht voor patiënten, om wie tenslotte alles draait. Dat stelt meteen ook eisen aan niet-medische managers, die vooral dienstbaar moeten kunnen zijn, ook best lastig. En aan de skills van artsen op het gebied van organisatie(-empathie) en omgevingsbewustzijn, die ook vaak voor verbetering vatbaar zijn. Maar als deze complexe balanceeract eenmaal loopt, komt het met dat verzuim vast goed.

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid - oud bedrijfsarts, Rotterdam

    @Bonte -.. het 'doorgronden' van de organisatie is een vak apart.

    Ik heb veel geleerd van de uitspraken en overdenkingen van Johan Cruijff. Dichtbij de grond, heel praktisch en toch verdiepend en slim.

    Hoe hij bijvoorbeeld als aanvoerder en ...later trainer de groep, het elftal, het team scherp en in beweging krijgt zodat het goed kan presteren.

    Ik verwijs naar de boeken:
    1.Toeval is logisch - Pieter Winsemius
    2. Je gaat het pas zien als je het doorhebt - Pieter Winsemius
    3. Je moet schieten, anders kun je niet scoren - Henk Davidse

    Allemaal vormen van dwars denken, op basis van het idee: je moet het probleem anders aanvliegen, anders kom je altijd in Rome uit namelijk.

    Ook erg inzichtelijk zijn de volgende twee boeken.
    Over de ' 'zullie van de overkant': de managers dus en hun technieken.

    Grote aanrader
    De Firma - het verhaal van McKinsey en de invloed op het bedrijfsleven - Duff McDonald

    Dit gaat verder, waar Taylor ophoudt cq is geëindigd. Regelrecht onthutsend.De werkwijze/truckendoos zelf wordt uitgelegd in de McKinsey methode- Ethan Rasiel.

    Zoals : McKinsey communiceert met haar klanten door middel van presentaties !

    Ze weten heel goed: schapen willen geleid worden. Door een herder. Hoe ? Lees Duff McDonald.



  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Algra: Bedankt voor de tips! Daar kom ik weer iets verder mee!

    Hoe het verder moet?

    Op de website van Forbes geeft Muller het antwoord:

    "I recently asked Muller about this concern, via Twitter, wondering if there was another way to think ab...out this. He replied, “Management based upon experience, expertise in the subject matter of the organization, and demonstrated talent within the organization; along with the judgment to use measurement and data selectively and efficiently.”

    “I can't see how competent experts could ignore metrics,” Muller continued. “The question is their ability to evaluate the significance of the metrics, and to recognize the role of the unmeasured.“

    Dit is precies wat ik bedoel! En alleen mensen die precies weten wat er in de organisatie speelt en hoe het werk gedaan moeten worden, voldoen aan deze criteria. En over het algemeen zijn dat de "ambachtsmensen" en niet de "managers".

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    @Bonte .. over 'We are not a dashboard' en de 'tirannie van het meten'.

    Tyranny of metrics van Jerry Z Muller kende ik niet. Dank dus voor de tip. Erg interessante overdenkingen. Ook in dit verband. Zie hier het eerste resultaat van kort rondje ...langs de velden in dit verband

    recensie:
    https://blogs.sciencemag.org/books/2018/01/30/the-tyranny-of-metrics/

    samenvatting:
    https://danielmiessler.com/projects/reading/summary-the-tyranny-of-metrics/

    overdenking met prachtige illustratieve kop: we are not a dasboard ! die gaat aan de wand ! erg actueel ook
    https://www.forbes.com/sites/davidshaywitz/2018/12/24/we-are-not-a-dashboard-contesting-the-tyranny-of-metrics-measurement-and-managerialism/#4bdb7c65315b

    Hier kunnen we weer verder mee - organisatie wise spoken

    Voor de rest - over het verzuim. Lees de elf uitspraken van Cruijff en doe er je voordeel mee.

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    @Bonte .. over 'We are not a dashboard' en de 'tirannie van het meten'.

    Tyranny of metrics van Jerry Z Muller kende ik niet. Dank dus voor de tip. Erg interessante overdenkingen. Ook in dit verband. Zie hier het eerste resultaat van kort rondje ...langs de velden in dit verband

    recensie:
    https://blogs.sciencemag.org/books/2018/01/30/the-tyranny-of-metrics/

    samenvatting:
    https://danielmiessler.com/projects/reading/summary-the-tyranny-of-metrics/

    overdenking met prachtige illustratieve kop: we are not a dasboard ! die gaat aan de wand ! erg actueel ook
    https://www.forbes.com/sites/davidshaywitz/2018/12/24/we-are-not-a-dashboard-contesting-the-tyranny-of-metrics-measurement-and-managerialism/#4bdb7c65315b

    Hier kunnen we weer verder mee - organisatie wise spoken

    Voor de rest - over het verzuim. Lees de elf uitspraken van Cruijff en doe er je voordeel mee.

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Algra: Het onderscheid van "ambachtsmensen" versus "managers" is een goed begin. Ik denk dat we op moeten houden met het "opleiden" van vele duizenden "MBA's".

    Het is de illusie van Taylor dat er meer overeenkomsten zijn dan verschillen tussen ...verschillende organisaties, en dat er daarom een grote gemene deler is die je toekomstige leidinggevenden zou kunnen onderwijzen. Het is de illusie van "scientific management" en is een van de grootste misvattingen in de recente geschiedenis waar het de organisatie van bedrijven en andere organisaties en de verdeling van verantwoordelijkheden betreft. Lees het boek "The Tyranny of Metrics" er maar eens op na. Wat onder andere voor ziekenhuizen aannemelijk is gemaakt dat als je medici in het bestuur opneemt dat een ziekenhuis beter functioneert.

    Ik pleit voor een systeem waarin medici, verpleegkundigen en andere mensen van de werkvloer die hiervoor talent hebben, doorstomen naar leidinggevende functies. Ik heb ook in de nodige ziekenhuizen gewerkt, en de beste leidinggevenden en bestuurders waren altijd diegenen die zelf in de praktijk hadden gewerkt en de klappen van de zweep kenden. En niet de ijdeltuiten in dure pakken die een MBA op Harvard hadden gehaald, zoals ik al eens een enorme druiloor heb meegemaakt.

    Qua medici die bestuursfuncties op zich nemen, hebben mijns inziens een aantal kenmerken gemeen: Ze hebben geen groot ego, werken graag in stilte en een beetje op de achtergrond, maar drukken wel degelijk een groot stempel op de organisatie. Ze vinden het over het algemeen ook niet zo belangrijk wie de credits krijgt voor successen, als iets maar een succes wordt. Verder zijn het mensen die alle kikkers in de kruiwagen kunnen houden. En ze weten donders goed wat ze willen, en over het algemeen hebben ze ook heel snel door als er weer eens een slecht plannetje door een "rasbestuurder" wordt geopperd.

    Dat is wat ik zou willen: Besturen en leiding geven, maar met je voeten stevig in de modder.

  • Dolf Algra

    Commentator zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    @Bonte: het gaat niet zozeer om het concept en/of naamgeving van Joost Kampen en zijn idee van de ‘ verwaarloosde ‘ organisatie, dan wel om de observaties en beschrijvingen waarom het altijd maar water naar de zee blijft dragen - in dit soort organis...aties. Erg illustratief. Normaal werkt niet (meer). Zeer inzichtelijk om eens te lezen.

    Als bedrijfsarts heb ik voor nogal van dit soort organisaties gewerkt. Voor een stevig aandeel waren dit zorginstellingen. Buiten categorie organisaties, die alleen maar ‘ stuurbaar’ werden op basis van buiten categorie maatregelen.

    Andere aanduiding is organisatie rot. Mag ook.

    De tweedeling management versus professionals vind ik te simplistisch. Helaas ligt het ingewikkelder. De oplossing ervoor dus ook. Dus het afschaffen van management en professionals in the lead klinkt leuk, maar dat wordt het ook niet. Jammer, maar al vaak aangetoond.

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    Ik geloof niet zo in die management theorietjes zoals die van Van Kempen. Het is naar motteballen ruikend geleuter in een modern jasje. Het probleem ligt veel dieper, zoals dat in elke top-down geleide organisatie het geval is. Het "management" dat d...e "ambachtsmensen" moet aansturen, de zorg is er het sprekend voorbeeld van. Het werkt niet en het zal nooit werken.

    De ellende is begonnen bij Taylor in de 19e eeuw, die dacht dat managers op een "wetenschappelijke" manier met maten en meten, regeltjes en protocolletjes veel beter wisten hoe een organisatie geleid moest worden dan de "ambachtsman" die het echte werk deed. En daar plukken we al zo'n 150 jaar de wrange vruchten van.

    En altijd als het ergens slecht gaat, komt de roep om het "beter te managen". Maar er is geen "beter management", dat is utopie. Wie een tijdje in een organisatie rondloopt weet na verloop van tijd precies wie iets nuttigs doet, en vooral wie niet. Dan krijg je weer eens een documentje met als titel "organisatiedoelen", dan weer een met "omgangsvormen in de organisatie". Digitale vervuiling die niemand leest en die nergens toe leidt. Ik vraag me altijd af in welke spelonken de auteurs van dergelijke digitale frutsels zich schuilhouden.

    Ik weet een veel betere suggestie om te lezen: "Bullshit Jobs" van Peter Graeber. Er gaat werkelijk een wereld voor je open!

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    @ bart bruijn: een praktisch advies- als ik zo vrij mag zijn.

    Elke zorgorganisatie- instelling heeft een bedrijfsarts/arbodienst. Vraag die om uitgebreide analyse van het verzuim én adviezen ten aanzien van de organisatie. Daarvoor zijn ze in het ...leven geroepen namelijk.

    Dat kan als breekijzer gebruikt worden. En laat ze daarover een presentatie houden voor OR/MR met vraag en antwoord mogelijkheid. Om de zaak binnen de organisatie te agenderen.

    Een verzuim van meer dan zes procent is het rode olielampje op het dashbord van de organisatie. Je kunt natuurlijk ook gewoon doorrijden en net doen alsof er niets aan de hand is. Dat is ook een keuze.

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    @correctie: Joost Kampen ipv van Kempen. Excusez moi. Verschrijving mijnerzijds

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    @ Bart Bruijn :.... wellicht is het tijd om ook daarover de knopen te gaan tellen. Dat kan op woensdag 17 maart 2021 bij de Tweede Kamerverkiezingen.

    In de tussentijd gewoon maar aan de slag in de eigen organisatie lijkt me. Met het boek van van ...Kempen in de achterzak. Aanrader. Ook interessant: het vervolg boek- leren interveniëren in verwaarloosde organisaties. Aardig om de gedachten scherp te krijgen.

    Er is nog zoveel werk aan de winkel.

  • Bart Bruijn

    Apotheekhoudend huisarts, Streefkerk

    Dus eigenlijk is volgens uw definitie de hele zorg een verwaarloosde organisatie.

    Precies wat ik (en met mij enkele anderen) al vele jaren roepen.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.