Een terminaal zieke laat je niet in de steek

Toen ik borstkanker kreeg, las ik het boek Komt een vrouw bij de dokter van Kluun. Ik pinkte tranen weg bij de passage over de stervende Carmen en hoe ze haar dochtertje achter moest laten. Kluun vond ik een asociale hork. Hoe kon hij nou vreemdgaan en zijn zieke vrouw zo in de steek laten? Op het lotgenotenforum waar ik schreef vonden wij, dames met borstkanker, die Kluun allemaal een lul.

Er schreef één man mee, een weduwnaar. Zijn vrouw was overleden aan borstkanker, toen hun dochtertje één jaar was. Hij schreef: ‘Ik ben niet vreemdgegaan, maar ik snap die Kluun wel. Jullie oordelen allemaal over een situatie waarin jullie nooit gezeten hebben. Ik heb wél in die situatie gezeten.’ Zijn reactie deed me beseffen dat er ook een andere werkelijkheid was dan die van ons.

Jaren later zag ik op tv een interview met Lideweij Bosman, die het boek Naupaka schreef, over haar terminaal zieke vriend, hoe er niet met hem te leven viel en hoe ze hun relatie verbrak om naar Hawaii te gaan. Na de uitzending werd ze verguisd. Een terminaal zieke in de steek laten, dát doe je niet.

Ik raakte bevriend met een aantal borstkankerpatiënten. Een van hen sloot ik direct in mijn hart. Toen ze uitzaaiingen kreeg en zich realiseerde dat haar dochter zonder haar op zou moeten groeien was dat zo onverteerbaar dat ze bevangen werd door een enorme boosheid. Met haar communiceren was soms heel moeilijk omdat alles wat mensen zeiden of deden, hoe goed bedoeld ook, door haar anders werd ervaren. Pijnlijk voor haar bleven daardoor steeds meer mensen weg in deze eenzaamste en moeilijkste periode van haar leven.

Ik vermoed dat haar partner regelmatig onder haar woede heeft geleden en dat weinigen dat echt gezien hebben. Hij zat met zijn verdriet omdat hij haar zou gaan verliezen. Hij was onzeker over de toekomst, waarin hij alleen voor de opvoeding van hun kind zou komen te staan. Hij stond machteloos bij het ziekbed van zijn vrouw en moest ook sterk blijven. En tot overmaat van ramp kwam daar haar boosheid overheen. Hij had misschien met zijn vuist op tafel willen slaan en willen zeggen dat hij haar en haar getier zat was. Hij had misschien met een psycholoog willen praten, maar de kans is groot dat zij dan had gezegd: ‘Hoezo moet jíj met iemand praten? Ik ga toch dood?’ Hij had misschien weg willen gaan, maar hij zat gevangen in een onmogelijke situatie, want een terminaal zieke in de steek laten, dát doe je niet. Er was geen andere optie dan tanden op elkaar en volhouden. Hij heeft het, ook achteraf, nooit gezegd, want ‘over de doden niets dan goeds’. Je gaat tenslotte niet postuum de vuile was buiten hangen.

Dit verhaal staat niet op zich. Ik weet dat het regelmatig voorkomt. Zouden we iets kunnen doen voor deze partners? Kunnen we hun traject een beetje minder eenzaam maken? Ik zou ze dat van harte gunnen.