Een ‘pammetje’ nemen - Menno Oosterhoff

‘Als ik erg gespannen ben dan neem ik een pammetje’, sprak mijn de patiënte toen we bespraken welke medicatie ze gebruikte in verband met haar forse dwangstoornis. Het ‘pammetje’ was eigenlijk een ‘lammetje’, nl alprazolam, een angstremmend middel uit de groep benzodiazepines. De namen van de geneesmiddelen uit deze groep eindigen veelal op -pam (diazepam, nitrazepam, temazepam etcetera). Ze had er al meerdere gehad. Vandaar de afkorting.

Een andere patiënt van mij sprak over een Ritaatje, als hij Ritalin bedoelde, een middel dat gebruikt wordt bij ADHD. Rita bestond overigens echt. Het was de vrouw van de uitvinder, de CIBA-chemicus Leandro Panizzon.

Deze haast liefkozende troetelnaampjes staan in schril contrast met de grimmige werkelijkheid, als we Gøtzsche mogen geloven. En dat doe ik ook, maar slechts gedeeltelijk. Dat psychofarmaca te veel worden voorgeschreven, geloof ik. En ook dat financiële belangen in geneesmiddelenonderzoek een veel te grote rol spelen. Maar eerder pleitte ik er al voor niet het kind met het badwater weg te gooien.

Uit uitspraken van Gøtzsche, die ik daarna las, krijg ik niet de indruk, dat hij dat advies ter harte heeft genomen.

In de Volkskrant bijvoorbeeld het absurde advies: Vertrouw uw arts, maar niet wat hij voorschrijft. Ook in dit tijdschrift kreeg Gøtzsche uitgebreid gelegenheid duidelijk te maken hoe vreselijk pillen zijn. Vooral psychofarmaca moesten het ontgelden. Nou, eigenlijk de hele psychiatrie. Gøtzsche lijkt te vinden dat je nog beter naar een duiveluitdrijver kunt gaan dan naar een psychiater. Je komt er altijd met minstens één diagnose vandaan en een medicijn. Beide zijn slecht, naar ik begrijp. Mocht je de verleiding echt niet kunnen weerstaan, ga dan naar een psychiater die de ontwikkelingen van de afgelopen 35 jaar aan zich voorbij heeft laten gaan. Dan kun je zoeken naar het trauma dat je psychose heeft veroorzaakt. Of dat in dit of in een vorig leven is, staat er niet bij, maar ik neem aan dat ook reïncarnatietherapie altijd nog beter is dan een moderne pillenwolf.

Het Cochrane instituut heeft zich van zijn uitspraken gedistantieerd, maar dat komt wellicht door rancuneuze psychiaters, die daaraan verbonden zijn, aldus Gøtzsche. En als je dan toch per se een pil wilt bij een psychose neem dan geen antipsychoticum, maar … een ‘pammetje’.

Ik hou wel van een beetje stelligheid, maar dit is niet leuk meer. Volgens mij maakt hij mensen onnodig bang.

Omdat ik als eenvoudige clinicus niet helemaal op eigen gezag durfde afgaan – de man is tenslotte hoogleraar klinisch onderzoek en medeoprichter van het Cochrane instituut – vroeg ik twee hoogleraren psychofarmacologie naar hun mening. Die van Peter Moleman zette ik al integraal onder mijn vorige blog. Zijn hoofdlijn: ‘psychofarmaca worden teveel voorgeschreven, maar zijn wel degelijk werkzaam bij ernstige psychische aandoeningen’. Je kunt niet zeggen dat het onderzoek dat de werkzaamheid aantoont onbetrouwbaar is en op basis van datzelfde onbetrouwbare onderzoek vervolgens wel concluderen dat het niet werkt.

Anton Loonen kwam ook met een interessante visie: ‘Cochrane en ook Gøtzsche gaan erg uit van evidencebased medicine (EBM) en daar zitten ook bezwaren aan. EBM gaat ervanuit dat geneeskunde, gebaseerd op het toepassen van de resultaten van gecontroleerde klinische proeven, beter is dan geneeskunde gebaseerd op andere evidentie (zoals de ervaringen van arts en patiënt. Het toegepaste onderzoeksmodel rammelt, wanneer het in de dagelijkse praktijk wordt toegepast, zoals vaak blijkt bij pragmatische studies die dichter bij de dagelijkse praktijk staan.’ Loonen gaat nog net niet zover dat hij het heeft over evidencebased maffia maar je hoort het hem denken.

Never a dull moment in de psychiatrie. Het ene moment wordt ons classificatiesysteem (DSM) verguisd, dan blijkt de helft van het onderzoek de prullenbak in te kunnen en nu doen pillen meer schade dan goed en is psychiatrie een pseudowetenschap.

Maar laat ik u dan dit vertellen: Als je ooit iemand heb zien herstellen tijdens medicatiegebruik  van een psychose of een ernstige depressie dan gooi je het kind niet zo weg zoals Gøtzsche dat doet. Alle badwater ten spijt. Ik zeg opzettelijk tijdens gebruik en niet door. Correlatie is nog geen causale relatie, maar kan het wel zijn.

Ik herhaal daarom nog maar eens: psychofarmaca zijn een zegen, mits oordeelkundig gebruikt.
Menno Oosterhoff 

Lees de reactie van Loonen onder het artikel Internist Gøtzsche: ‘Medicijnen zijn de derde doodsoorzaak’