Blogs & columns
Blog

Een nieuwe epidemie: de onverzekerden

5 reacties

Bert was niet bepaald een klassieke dakloze. Hij was niet verslaafd. Hij had geen psychiatrisch verleden. Misschien was hij iets minder begaafd. Na veertig jaar werken, een moeizame scheiding en een tijdlang logeren bij vrienden en familie, had de zorgverzekeraar hem uit de verzekering gezet. Want geen adres is geen zorgverzekering. En geen zorgverzekering is geen hulp bij de apotheek: hij kreeg zijn diabetesmedicijnen niet mee.

Op het straatdokterspreekuur biechtte hij op dat hij vijf verschillende mensen gesproken had bij een wijkteam. Die hadden hem uiteindelijk naar mij gestuurd, bij gebrek aan een beter idee.

Precies honderd jaar geleden, in 1919, was dringend een antwoord nodig op de Spaanse-griepepidemie die aan 28 duizend Nederlanders het leven kostte. In Rotterdam en andere Nederlandse steden werd daarom een GGD opgezet: een gemeentelijke gezondheidsdienst. Met een preventieve en overkoepelende aanpak moesten epidemieën worden bestreden. In de loop van de daaropvolgende eeuw werd de GGD een begrip voor elke Nederlander. De term ‘gemeentelijk’ werd op zeker moment vervangen door ‘geneeskundig’, maar ondanks de naamswijzigingen, stond de GGD voor een gecoördineerde, effectieve aanpak van gezondheidsrisico’s. De naam kreeg zoveel autoriteit, dat hij als een Sesam-open-u ging werken voor elke Rotterdamse woning.

De laatste jaren kampen we in Nederland met een nieuwe epidemie: die van de onverzekerden. Dat zijn Nederlanders die omdat zij geen adres hebben uit hun zorgverzekering worden gezet. In de NRC was dit weekend nog te lezen hoe het aantal daklozen zonder verslaving, verwardheid, adres en zorgverzekering is toegenomen. De Rotterdamse GGD werkte samen met de straatdokters om de nieuwe epidemie aan te pakken. Dat liep uit op een regeling om zorgverleners te compenseren die kosten moeten maken voor onverzekerden. De regeling bleek echter te onbekend en had bovendien te veel drempels om goed te werken.

Gelukkig liet staatsecretaris Paul Blokhuis een delegatie straatdokters eind november weten dat de maatregel wordt versoepeld. Geen zorgverzekering en geen adres worden nu gezien als een uiting van kwetsbaarheid. Een medische zorginstelling (zoals een ziekenhuis) met een contract met het CAK, krijgt de zorg aan een onverzekerde voortaan vergoed. De instelling moet daarvoor wel binnen zeven dagen een melding doen bij de GGD-GHOR.

Met de melding wordt meer gedaan. De GGD zal contact zoeken om ervoor te zorgen dat de patiënt snel een adres en daarmee verzekeringsrecht krijgt. Niet dat dit voor de GGD een makkelijk klusje is; slechts in 30 procent van de gevallen lukte dat het afgelopen jaar in Rotterdam. Het kan echter wel het begin zijn van de eerste echte hulp bij kwetsbaarheid. Bovendien kunnen zorgverleners datgene doen waarvoor zij zijn opgeleid en aangesteld, en zorg verlenen zonder dat zij de onverzekerde patiënt eerst moeten zeggen dat hij met cash geld over de brug moet komen.

De afgelopen maand hebben de zorgverzekeraars een wereldbedrag gespendeerd om nieuwe polissen te slijten. De Nederlandse Straatdokters Groep wil meewerken om met een fractie van dat bedrag een voorlichtingscampagne te realiseren. Die campagne moet zorgverleners en wijkteams de informatie geven die zij nodig hebben om de epidemie aan onbehandelde onverzekerden een halt toe te roepen. Zodat GGD’s de kans krijgen om eerste hulp bij kwetsbaarheid te bieden. En zodat de onverzekerde de kans krijgt om zijn gezondheid weer op de rit te krijgen, en misschien zelfs de rest van zijn leven.

Net als elke instelling een prikaccidentenprotocol heeft, willen straatdokters dat elk ziekenhuis, elke huisarts en elke apotheek nu een nieuw protocol voor onverzekerden invoeren. Zodat Bert zijn diabetesmedicatie weer van de apotheek kan krijgen en in contact gebracht wordt met mensen die hem verder kunnen helpen. De GGD kan daarbij helpen. Wat is na honderd jaar een mooiere uitdaging voor de GGD?

  • Marcel Slockers

    Marcel Slockers is niet-praktiserend huisarts en straatdokter.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Marcel Slockers

    huisarts/straatdokter, Rotterdam

    In 2015 hebben alle volks vertegenwoordigers in de 2e kamer samen met de verzekeraars afgesproken dat verzekeraars niet meer inschrijven zonder adres.
    Jammer dat niemand de studie gelezen had die net daarvoor gepubliceerd was waarin we va...nuit Rotterdam aantonen dat er geen bevolkingsgroep in Nederland een kortere levensverwachting heeft dan daklozen.
    https://www.ntvg.nl/artikelen/sterfte-en-levensverwachting-bij-daklozen
    De maatregel was bedoeld omdat met een hoger eigen risico er meer mensen benaderd moesten worden door deurwaarders.Die arme deurwaarders van de zorgverzekeraars moesten een adres hebben toch?
    Waar een hoog eigen risico al niet goed voor is. Mensen zonder adres hebben ook een probleem om een Wajong uitkering of UWV uitkering te ontvangen
    Jammer dat er geen volksvertegenwoordiger of vertegenwoordiger van de zorgverzekeraars reageert op deze blog. Het gaat over een epidemie die we zelf veroorzaken waarbij we veel partijen nodig hebben om die te bestrijden.

  • J. Hulshof

    GGZ-arts, WOLFHEZE

    Terzijde, zie helemaal bovenaan in dit artikel: "Want geen adres is geen zorgverzekering." In ons land is het bij wet verplicht dat iedereen een zorgverzekering moet hebben. Daaraan gekoppeld is de wettelijke verplichting van een ziektekostenverzeker...aar dat deze een aanvraag voor een verzekering niet mag weigeren. Hoe kan het dan zijn dat een ziektekostenverzekeraar een cliënt weigert of uit de verzekering zet omdat deze dakloos is? Is dan niet een verzekeraar strafbaar? Dat het hebben van een woonadres gemakkelijk is voor een verzekeraar spreekt voor zich, b.v. terwille van de bereikbaarheid, maar dat ontslaat de verzekeraar mijns inziens niet van de plicht om zo iemand gewoon te verzekeren. Ander voorbeeld: een gemeente kan een dakloze ook geen bijstandsuitkering weigeren omdat deze geen vast woonadres heeft.

  • Marcel Slockers

    huisarts/straatdokter, Rotterdam

    Menno dank!
    Naast een prik accidenten protocol moet bij elke zorginstelling een protocol komen hoe om te gaan met onverzekerden.
    Zorg voor kwetsbare onverzekerden is geen barmhartigheid maar rechtvaardigheid.
    Medische en niet medische medewe...rkers van een instelling mogen een protocol verlangen van hun management. VWS onderesteunt zorgverleners met een verbeterde regeling.
    De straatdokters gaan een opzet voor een protocol maken.Zijn er al bruikbare protocollen in het land? Graag suggesties...

  • Menno Oosterhoff

    psychiater, Thesinge

    Dit lijkt me nu bij uitstek een haalbaar doel. Implementatie van een protocol voor zorgverleners hoe te handelen bij onverzekerde adreslozen.
    Genoeg zorgprofessionals op Twitter en LinkedIn om dit te verspreiden. Een geweldige kans te laten zien wa...t sociale media vermogen.
    Je kunt ook een petitie maken waarin je vraagt om geld om een campagne mogelijk te maken. Zou VWS, Paul Blokhuis niets willen doen? Of Hugo de Jonge?

  • Menno Oosterhoff

    psychiater, Thesinge

    Wat zouden wij kunnen doen Marcel? Allemaal je blog verspreiden via Twitter en LinkedIn?
    Nog mooier als we een kort protocol onverzekerden kunnen verspreiden.
    Als er geen geld komt voor een campagne dan maken we toch zelf een campagne, via de socia...le media.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.