Een kwestie van vertrouwen - Henriëtte van der Horst

Een maand geleden verscheen het Manifest van de Bezorgde Huisarts ‘Het roer moet om’. Inmiddels heeft bijna driekwart (!) van de huisartsen in Nederland het manifest ondertekend, en ook hebben ruim 15 duizend mensen laten weten dat ze sympathiseren met de oproep. In het manifest doen de opstellers een oproep aan Schippers, Rouvoet en de raden van bestuur van de vier grote zorgverzekeraars om het roer om te gooien.

Huisartsen laten massaal weten dat ze trots zijn op hun vak, hun maatschappelijke verantwoordelijkheid graag nemen en meewerken aan noodzakelijke veranderingen in de zorg. Dat is mooi. Minder mooi is dat ze zich in een steeds knellender keurslijf voelen zitten, omdat ze moeten concurreren waar samenwerking meer voor de hand ligt en de patiënt als een consument moeten beschouwen en hun zorg als een product. Veel andere zorgverleners uit de tweede lijn en de ggz kunnen zich ongetwijfeld vinden in die passages in het manifest.

De opstellers van het manifest hebben slechts drie eisen: 1. Belemmer samenwerking en samenhang niet, 2. Geen schijnonderhandelingen meer met de zorgverzekeraars, en 3. Toon vertrouwen in de deskundigheid van de beroepsgroep en stop de grenzeloze verzameldrift van nutteloze data.

Vertrouwen in onze goed opgeleide professionals vind ik een prima uitgangspunt. We besteden er niet voor niets veel tijd, energie en geld aan om artsen op te leiden die in alle opzichten competent zijn, als medisch deskundige, als samenwerker, als organisator, als communicator en dan ook nog met een maatschappelijke blik. En ja, soms deugt er eentje niet, of gaat de fout in. Dat is heel verdrietig en dat hadden we graag willen voorkomen, maar kan dat wel? Bert Keizer muntte ooit de term het hufterpercentage: zo’n 5 procent van de bankiers, politici, banketbakkers, zorgverzekeraars, artsen en… in onze samenleving deugt niet helemaal. En wat we ook doen om die types tijdig te identificeren en uit te rangeren, het is een illusie dat dat altijd lukt, hoeveel controlemechanismen en toezichthoudende instanties we ook in het leven roepen. Er moet een evenwicht zijn tussen vertrouwen en controle, en dat lijkt zoek.

En hoe zit het met het vertrouwen in de competentie van de zorgverzekeraars om op kwaliteit in te kopen? VGZ wil geen slokdarmchirurgie meer vergoeden in een Zwols ziekenhuis, dat van Menzis juist een keurmerk voor slokdarmchirurgie heeft gekregen. Curiouser and curiouser. Welke controle hebben we daar eigenlijk op?

Kwaliteit meten doen we niet door steeds meer data te verzamelen, maar door samen na te denken over wat kwaliteit inhoudt en welke aspecten daarvan we kunnen en willen meten en welke aspecten daarvan we in goed vertrouwen aannemen.

Henriëtte van der Horst