Een hoogleraar onwaardig
22 reactiesVeertien collega’s - op de hoogleraren Damiaan Denys en Jim van Os na tot dusver anoniem - stuurden in mei een brief naar het Openbaar Ministerie. Ze ondersteunden daarin de vraag naar een strafrechtelijk onderzoek naar psychiater Menno Oosterhoff en de ouders van de 17-jarige Milou aan wie Oosterhoff een jaar geleden euthanasie verleende. Ik begrijp helemaal niets van deze actie.
De actie roept van alles bij me op. Schaamte over deze beroepsgenoten die het gesprek binnen de beroepsgroep overslaan en naar het OM gaan. Verbijstering over incorrecte aannames en uitspraken in landelijke kwaliteitskranten. Woede over het effect van deze brief. Om te beginnen op de ouders van het meisje en op collega Oosterhoff. Maar ook omdat de discussie verder polariseert.
Dat Denys, van Os en de anonieme collega’s hun zorgen in actie omzetten is op zich prijzenswaardig. Maar ik ben diep geschokt door de vorm en de manier waarop. Een strafrechtelijk onderzoek vragen naar een collega en de ouders van een 17-jarige die euthanasie gekregen heeft terwijl de Regionale Toetsingscommissie Euthanasie (RTE) het oordeel zorgvuldig over deze casus al heeft gegeven is meer dan stuitend. Deze actie draagt op geen enkele manier bij aan het oplossen van de grote problemen in de psychiatrie. Een hoogleraar onwaardig.
Maar ook vraag ik me af of het eigenlijk wel mag wat Denys doet. De gedragscode voor artsen van de KNMG stelt het heel helder in regel 10: Als arts ga je respectvol om met je collega’s. Je adviseert, begeleidt en steunt hen en werkt met hen samen. Je onthoudt je van ongewenst grensoverschrijdend of ontwrichtend gedrag. Het is duidelijk dat Damiaan Denys deze regel met voeten treedt. En dat geldt ook voor de beroepscode van de NVvP. De KNMG of de NVvP moet hier maatregelen nemen. Dat het om een voormalige voorzitter van de NVvP gaat, mag daarbij geen rol spelen.
Ik vraag me serieus af of de briefschrijvers de wetgeving wel kennen. Jim van Os (die als enige van de briefschrijvers bereid was te reageren) stelt dat de euthanasiewet in aanleg bedoeld was voor somatisch lijden dat binnen afzienbare tijd tot de dood zou leiden. Denys herhaalde dit in een interview met het Reformatorisch Dagblad. Maar het is onjuist. Hoogleraar gezondheidsrecht Johan Legemaate corrigeerde hen op LinkedIn. Hoewel het in de praktijk overwegend zo is dat mensen die euthanasie krijgen zeker weten dat ze op korte termijn zullen sterven, is dat niet de bedoeling van de wet. De euthanasiewet heeft ook betrekking op euthanasieverzoeken van mensen met een potentieel lange levensverwachting. Het ‘oprekken’ of ‘steeds verder verruimen’ van de euthanasiepraktijk is dus helemaal niet aan de orde. Kennelijk wisten de briefschrijvers ook niet dat het strafrecht pas om de hoek komt als de RTE het oordeel ‘onzorgvuldig’ heeft gegeven. Het OM legde dat in haar reactie op de brief nog maar eens uit.
Verder lijkt Denys geen idee te hebben van de praktijk. In een interview in NRC stelde hij dat het gemakkelijk is om euthanasie in de psychiatrie te krijgen. Waar hij dat op baseert, is een raadsel. Eerst moet je een psychiater vinden die überhaupt bereid is hierover in gesprek te gaan. De wachtlijst bij het Expertisecentrum Euthanasie waar deze patiënten vaak terecht komen is meer dan twee jaar. Als een patiënt een psychiater gevonden heeft, volgt een traject van maanden waarin zorgvuldigheid en behoedzaamheid centraal staan. Uitgebreid dossieronderzoek, meerdere gesprekken met de patiënt, het betrekken van naasten, het consulteren van collega’s, een officiële second opinion en een SCEN-consult zijn onderdeel van de richtlijn van de NVvP. Wanneer voldaan wordt aan alle criteria van de wet, volgt de uitvoering. Ik ken geen enkele collega die dit ‘gemakkelijk’ vindt.
Misschien vinden de briefschrijvers dat de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) de controverse over euthanasie onder psychiaters onvoldoende in banen leidt. Daar ligt inderdaad een taak voor de NVvP. Niet elke psychiater hoeft zelf euthanasie te verlenen. Maar we moeten wel allemaal de richtlijn volgen en het gesprek over euthanasie durven aangaan met onze patiënten en collega’s. Negen van de tien psychiatrische patiënten die aankloppen bij het Expertisecentrum krijgen uiteindelijk helemaal geen euthanasie. Ze voldoen niet aan de criteria of hun wens verdwijnt wanneer er ruimte is om deze te bespreken. De eigen psychiater kan dit gesprek veel beter zelf voeren. In de kern gaat euthanasiezorg vooral over het erkennen van het lijden. In de praktijk blijkt dat vaak levenshulp.
Recent over dit onderwerp
Th.M.G. van Berkestijn
secretaris KNMG 1984-1997, Velp Gld
De stellingname van psychiater van Os dat euthanasie vanaf het begin van de toepassing van euthanasie en de jurisprudentie daarover in beginsel alleen bedoeld was voor lijdende mensen bij wie het sterven aanstaande was, is onjuist. In 1985 werd de an...esthesist Admiraal (toen verbonden aan St Hyppolytusziekenhuis Delft) , die zelf aangifte deed, vervolgd. Hij had een patiënte met multiple sclerose die geheel invalide was en haar wil uitsluitend via oogbewegingen nog kenbaar kon maken op haar verzoek dodelijke injecties toegediend. Zij had met diverse kunstmatige hulpmiddelen nog jaren in leven kunnen blijven, maar vond haar lijden ondraaglijk en uitzichtloos. Geoordeeld werd dat Admiraal zich aan de zorgvuldigheidscriteria van de KNMG had gehouden. Het debat over de vraag of de 'stervensfase' een hanteerbaar criterium is voor het verlenen van euthanasie werd in MC nog voortgezet. Zie het artikel in MC (jg. 41 nr 10 1986) van ondergetekende: " Met het criterium stervensfase is het hek van de dam."
[Reactie gewijzigd door redactie op 10-09-2024 15:17]
J.J. van Os
Voorzitter Divisie Hersenen
https://www.linkedin.com/posts/jim-van-os-416ab1b0_antwoord-aan-dolf-algra-bij-medisch-contact-activity-7226900123304247297-JUnR?utm_source=share&utm_medium=member_desktop
A.F. Algra
Commentator zorg en sociale zekerheid, Rotterdam
Mijn reactie aan EM Klopman - zie ook blog over de brandbrief - ter aanvulling - 7/8/24
Geachte E M Klopman. Een eerste voorzichtige reactie van mijn kant. Allereerst dank voor uw uitgebreide toelichting. U geeft een verdiepend inkijkje naar deels... achtergrond bij en motivatie van de brief, als uw visie en kijk op de loop der dingen.
Ik begrijp dat U deel uit maakt van de schrijversgroep, dan wel een van (?) initiatiefnemer(s) bent ? Is dat een goede interpretatie ? In ieder geval lijkt U deel uit te maken van de inner circles. Gezien de diepgaande kennis die U blijkbaar hebt.
Niet alles wat U schrijft kan ik even goed volgen, niet vreemd want ik ben slechts buitenstaander in dit gevecht van insiders, want zo beleef ik dat.
Ik heb als krantenlezer en oud medicus - in de vorm van een blog - proberen te achterhalen wat er precies aan de hand was.
Vertrekpunt voor mij was het curieuze NRC interview van Damiaan Denys van 19 juli, die melding maakte van het bestaan van de brandbrief én het beraad daarvoor met het OM. Ik kon dat niet goed volgen. Na lang zoeken werd - steeds achter uitkijkend en terugredenerend - steeds helderder wat er zich achter de schermen allemaal afspeelde. Zoals ik ook in mijn blog al schreef -heb ik geenszins de pretentie een compleet beeld te hebben.
Maar wilde wel - middels deze blog - mijn reconstructie voor leggen aan de geinteresseerde MC lezers, die daar hun voordeel mee zouden kunnen doen, als basis voor eigen mening vorming.
Ik vind het uiterst betreurenswaardig dat zo'n delicate kwestie, waarbij ik heel ver mee kan gaan met de zorgen daarover - in zo'n messy en modderig gebeuren is ontaard.
Dit is mijns inziens deels veroorzaakt doordat het bestaan van de brandbrief wel bekend is gemaakt, maar de brief zelf niet publiekelijk is gedeeld. Het waarom daarvan is voor mij nog steeds een vraagteken.
Ik ben erg blij dat Medisch Contact hem nu wel publiekelijk heeft gemaakt. Dat hadden de briefschrijvers zelf meteen vanaf het begin moeten doen, dan was deze heisa wellicht te voorkomen geweest
A.A. Keizer
arts, Landsmeer
Door de zomerstop heb ik even geen column in Trouw. Dat blijkt geen probleem zolang Cassandra blijft bloggen. Ik lees deze blog met verbeten instemming.
J.W. Kuiper
radioloog & bestuurder MSBI, Rotterdam
Goed om deze brief ter discussie te stellen.
Het zou de anonieme briefschrijvers sieren om zich bekend te maken om zo deel uit te gaan maken van deze (inhoudelijke) discussie en zich zo ook zelf toetsbaar op te stellen.
P.J.E. van Rijn
huisarts n.p., RHEDEN
Misschien is het zinvol om in deze heen en weer discussie eens te proberen om een objectief handvat te zoeken , waar alle partijen zich aan vast kunnen houden, Zo vond ik een artikel in MC [ 22 mei2019] van Pieter Jan Stallen c.s. , emeritus bijzond...er hoogleraar toegepaste psychologie, onder de titel `Geen euthanasie bij jongeren met een psychische stoornis `. Want het brein van adolescenten is namelijk nog niet voldoende uitgerijpt. Halverwege de twintiger jaren is dit proces voltooid. Dat betekent dat een jongere zelf wel de overtuiging kan hebben dat deze uitzichtloos lijdt, maar dat kan door de arts om bovengenoemde reden niet bevestigd worden. Hetgeen wel wettelijk vereist is .De adolescent is namelijk nog te zwak in impulsbeheersing en in risicobeoordeling. Dus als we ergens een leeftijdsgrens zouden moeten trekken dan zou ik zeggen : bij 25 jaar. Zouden bij deze grens euthanasiastelingen en de euthanarefusanten dan wellicht toch bij elkaar kunnen komen? Peter van Rijn
A.J. Colon
neuroloog, Fort de France
Weet iemand of regel 10 al tot een tuchtzaak heeft geleid? Indien ja, dan hoop ik van ganse harte dat de uitspraak in het MC gepubliceerd gaat worden.
Oud huisarts, oud scenarts, Eefde
Een uitstekende analyse en verwoording van deze geschiedenis. NVvp en KNMG zouden de briefschrijvers best ter verantwoording mogen roepen en aanspreken op hun onprofessionele gedrag.
L. van Dalen
Psychiater & gezinstherapeut
Dag collega oud huisarts te Eefde, zie mijn reactie aan collega Zuketto. Het is onprofessioneel om op halve waarheden en aannames los te gaan, lijkt me.
L. van Dalen
Psychiater & gezinstherapeut
Beste Cassandra, de brief die geschreven werd aan het OM door een collega en ondertekend door veertien collega’s was helemaal niet onder aanvoering van Damiaan Denys. Hij heeft mede ondertekend en heeft zich vervolgens op eigen intitiatief en op pers...oonlijke titel laten interviewen. De schrijver van de brief aan OM is iemand anders en bovendien is de brief in de media totaal uit zijn verband getrokken. En het was geen brief om een rechtszaak tegen Menno Oosterhoff te bepleiten. Jammer, heel jammer dat je bent meegegaan in halve waarheden en nu (onbedoeld) zelf meewerkt aan polarisatie van het onderwerp euthanasie en je collega’s tegen elkaar opzet. Met collegiale groet, Leny
C. Zuketto
Psychiater, Nieuwegein
Beste Lenie van Dalen,
Dank voor de reactie op mijn blog. Je maakt echter zelf een verkeerde aanname: ik heb de brief zelf gezien en gelezen.
Er staat letterlijk in:
'Op grond van bovenstaande ondersteun ik dan ook als bezorgde psychiater de ...suggestie van (....) om na te gaan of de eerder genoemde casus van de 17-jarige patiente, die onlangs door euthanasie overleed door euthanasie, te onderwerpen aan verkennend strafrechtelijk onderzoek, zich toespitsend op de vraag in hoeverre de naasten deze kwetsbare patiente, in samenwerking met de bij deze euthanasie betrokken KEA-psychiaters Oosterhoff en Vanmechelen, de jonge patiente beinvloed hebben in haar keuze voor euthanasie, (.....).
De briefschrijver en medeondertekenaars hebben zich m.u.v. Denys en Van Os, niet bekend gemaakt. Ze hebben Denys ook niet tot de orde geroepen toen hij kennelijk op persoonlijke titel de media zocht. Ze hebben er ook niet voor gekozen om de beeldvorming te corrigeren of eraan bij te dragen.
Er is een hele duidelijke professionele grens overschreden door deze brief naar het OM te sturen. Dat wilde ik helder stellen. Ik vind je beschuldiging dat ik meega in halve waarheden en collega's tegen elkaar opzet dan ook onterecht. Ik blijf volledig achter mijn blog staan.
Met vriendelijke groet, Cassandra Zuketto
L. van Dalen
Psychiater & gezinstherapeut, Amsterdam
Een duidelijke professionele grens overschreden???!!!! Wat dacht je van een brief die niet voor jou/publicatie bedoeld is zo uit z’n verband rukken?? En er alleen maar uit citeren wat in jouw straatje past, en de collega’s die m schreven zo de maat... nemen. En dan veel applaus in ontvangst nemen. Het is zo vreselijk onprofessioneel. En polariserend. Dat is het. En nu ga ik er ( weer) het zwijgen toe doen. Had mijn mond moeten houden want er is weinig tegen deze polemiek opgewassen.
M.D. Oosterhoff
Psychiater, Thesinge
Dat de bedoeling was dat de brief niet publiek zou worden betekent niet dat wat erin staat niet geschreven is. Dat de brief wel publiek is geworden komt door Damiaan Denys, die erover vertelde in het interview in de NRC. Dus daarvoor moet je bij hem ...zijn. Het klopt overigens dat hij niet de opsteller is maar een van de ondertekenaars.
A. Kaemingk
Psycholoog, docent consultvaardigheden, Maastricht
Helder verhaal. Vooral je slotalinea is belangrijk. Het gaat om een iets ander gesprek, nl echt luisteren naar iemand met een doodswens, in plaats van die doodswens slechts zien als een van de symptomen van een ziekte.
Ik kan me niet aan de indruk ...onttrekken dat de briefschrijvers vooral veel ongemak voelen omdat ze door de moed van Oosterhoff nu min of meer gedwongen worden hun eigen expertise en competenties onder de loep te nemen.
Oosterhoff leeft voor wat ‘echt luisteren’ doet voor patiënten en hun naasten, hij laat zien hoe heilzaam dat is. Ik denk dat er bij patiënten veel behoefte is aan psychiaters die ‘echt luisteren’ en hun aangeleerde stellingnamen durven los te laten ten gunste van een oprechte, naïef-open houding.
Zo beschouwd is er helemaal geen nieuw debat nodig over euthanasie.
Psychiater niet praktiserend, Goirle
Uitstekend verwoord! Fantastische, inhoudelijke bijdrage aan de discussie. Dank hiervoor.
Anoniem , Arnhem
Wat duidelijk, zorgvuldig en correct verwoord! U weet precies de vinger te leggen op alle aspecten (van vooral uitspraken in de media) die níet kloppen (feitelijk onjuist zijn!) en die mij ook enorm storen in het media-debat.
Als je een gesprek wil...t aangaan over zulke ingewikkelde onderwerpen, dan is de media ten eerste al niet de juiste manier om dat te doen. Maar als je dan ook nog uitspraken doet die niet waar zijn (waarmee ook de maatschappij foutief wordt geïnformeerd!) en je komt met drogredenen, waar ben je dan mee bezig?
U weet hier heel duidelijk exact die dingen aan te geven én te weerleggen. En volgens mij bent u juist erg goed geïnformeerd en op de hoogte van hoe het werkelijk gaat!.
Dank daarvoor.
J.M.E. van Gelder
Anesthesioloog-Kaderarts Palliatieve zorg-Pijnspecialist, Leeuwarden
Cassandra,
Wat mooi verwoord hoe velen het zien denk ik. Ik in ieder geval wel. Dank voor deze heldere uiteenzetting van wet en gevoel.
SCEN-arts n.p, Zeist
Uit ervaring besef ik, hoe moeilijk het is om als patiënt gehoor te krijgen bij één, laat staan een tweede psychiater, met een gerechtvaardigde wens voor euthanasie. De overwogen keuze van collega Oosterhoff, de ouders en de patiënte zelf, en de beo...ordeling van de SCEN-arts en het daarboven staande college toont aan, dat er niet lichtzinnig of grensverleggend met het verzoek van de patiënte is omgegaan. Het verzoek om strafvervolging door de beide hoogleraren en hun medestanders is daarom onterecht en overbodig.
arts GGZ, Boxmeer
Cassandra Zuketto helemaal terecht. Chapeau
A.F. Algra
Commentator zorg en sociale zekerheid, Rotterdam
Heldere stellingname - vanuit het hart geschreven is - waarbij schaamte, woede en verbijstering over de brandbrief blijkbaar om voorrang vragen. Lekker scherp aan de wind. En ja: het is tijd om helderheid te verkrijgen.
Want ook ik heb grote moei...te met deze brandbrief actie.
Niet zozeer vanwege de inhoud, of anders gezegd: juist helemaal niet. Want het betreft een uiterst delicaat maatschappelijk probleem. Dat moet wel tot diepgravende en ook knallende discussies leiden. Dat kan niet anders, omdat hier een botsing rond waarden, normen en geloofssystemen betreft.
Maar doe het dan met open vizier, en zonder geheime agenda's. Speel open kaart. Dus niet in het geniep, in de achterkamertjes, met dubbel agenda en volstrekt niet transparant.
Toon ballen en maak die brief publiekelijk bekend.
Wie is wie in deze modderig discussie ?
A.F. Algra
Commentator zorg en sociale zekerheid, Rotterdam
In de Trouw van vandaag - vrijdag 2 augustus 2024 - geeft Damiaan Denys een toelichting op zijn eerdere spraakmakende en onthullende interview in de NRC ( 19 juli 2024). Ook dat levert weer veel vragen op en het wordt er niet veel duidelijker van. ...
Lees maar
Trouw vr 24 aug
https://www.trouw.nl/zorg/filosoof-en-psychiater-damiaan-denys-euthanasie-is-een-uitzonderlijk-recht-daar-moeten-we-omzichtig-mee-omgaan~b36af619/
NRC 19 juli
https://www.nrc.nl/nieuws/2024/07/19/de-wens-om-niet-te-willen-leven-mag-je-niet-gelijk-stellen-aan-de-wens-om-dood-te-zijn-a4860058
M.D. Oosterhoff
Psychiater, Thesinge
Dank je, Cassandra