Blogs & columns
Blog

Een geest van vlees en bloed

9 reacties

Het leukste van neuroloog zijn vind ik dat wij zoveel van de hersenen snappen.

In mijn gedachten mag ik graag visualiseren wat er gebeurt bij psychoneuro-endocrino-immunologische aandoeningen, georganiseerd in de onbewuste machinekamer van onze hersenen, vooral rondom de hypothalamus. Na een whiplashongeval bedenk ik me hoe de overload aan adrenerge stress (PTSS) in de hersenstam samenkomt met de opbouwende pijn in nek en hoofd. Bij chronische vermoeidheid stel ik me voor dat er misschien een ontsteking van onderdelen van de machinekamer is geweest en ik zie ontstekingsmediatoren het gedrag en de motivatie beïnvloeden. Bij fibromyalgie staat sensitisatie van ontvangende en aansturende motorische netwerken op de voorgrond. In het geval van sympathische reflexdystrofie, CRPS, de gemeenste van alle psychosomatische aandoeningen, ontstaat bij volledig gezonde mensen een enorme neuro-endocrino-immunologische verstoring met zichtbare veranderingen van de aangedane extremiteit tot aan de andere kant van het netwerk, de bewuste lichaamsrepresentatie in de hersenschors.

Bij het wel of niet chronisch worden van dit soort aandoeningen spelen altijd onbewuste vicieuze cirkels een rol. Pijn en angst - stilzetten van de nek - meer pijn. Vermoeidheid - gedragsverandering - meer vermoeidheid. Pijn - minder bewegen - meer pijn. Vaak zijn die vicieuze cirkels voor een buitenstaander gemakkelijker te herkennen dan te genezen, behalve bij CRPS. CRPS geeft door een geheel onbewuste en zuiver lichamelijke cirkel (afgrijselijke autonome pijn - onvermogen te bewegen - meer autonome dysregulatie en pijn) zeer ernstige klachten, terwijl die aandoening meestal als sneeuw voor de zon verdwijnt met een combinatie van manuele therapie en zeer directieve gedragstherapie.

Ik stel me voor dat alle gecompliceerde aandoeningen in feite hersenaandoeningen zijn. Of de vicieuze cirkels zich nu afspelen in het sociale (basale frontaalkwab), het emotionele (limbische systeem), cognitieve (lateraal frontaal), sensomotorische of receptieve domein (hypothalamus, thalamus, pariëtale cortex), het blijven voor mij hersenaandoeningen. In mijn spreekkamer vertel ik graag dat dat een manier is om de weg uit de negatieve spiraal te vinden.

Heel veel mensen begrijpen tegenwoordig heel aardig dat wij onze hersenen zijn. The decade of the brain is de eeuw van de hersenen aan het worden. Het algemene publiek snapt dat je van antidepressiva suïcidaal of moordlustig kunt worden. Iedereen ziet dat je na een ongeval of beroerte een ander mens bent. Ik ken niemand die het niet interessant vindt om te kijken en luisteren naar neuropsycholoog professor Scherder. Maar wat mensen niet goed kunnen is in hun eigen hersenen kijken. Dan wordt het namelijk psychisch. Voor veel mensen voelt het alsof psychische zaken losstaan van lichamelijke processen. Ik zou willen dat we konden ervaren dat onze geest heel lichamelijk is. Wij hebben een geest van vlees en bloed.

lees ook

hersenen
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Hans van den Berg

    bioloog, Vleuten

    Even een aanvulling voor de orde; mijn verhaal is een reactie op de reactie van Oosterhoff.

  • Hans van den Berg

    bioloog, Vleuten

    Ik geloof niet dat Leureys weet waarover hij het heeft. Hij is niet de enige neuroloog die niet op de hoogte lijkt van de huidige stand van zaken; Jeroen Geurts (eerder in MC) lijkt ook van mening dat er buiten ons brein een geestelijk universum bes...taat dat we nog niet hebben verkend.
    Dat onze vrije wil een illusie is kan zowel uit biologie van de hersenen afgeleid worden, als logisch worden vastgesteld. Gazzaniga heeft onderzoek gedaan bij split brain patiënten; de enige conclusie is dat ons brein rapporteert wat we hebben gedaan of doen. Meestal uiteraard correct. Maar in het geval van de patiënten in een onderzoekssituatie absoluut niet. Deze patiënten weten ook zeker dat hun redenering (achteraf) juist is. De linkerhelft van hun brein bevat namelijk hun weten. Is hun weten.
    Ons universum wordt gestuurd door deterministische processen. Die processen kunnen we niet overzien; de chaos heerst er. Laplace begreep al dat dit determinisme alleen kan worden ontrafeld wanneer we alles weten - het is dus onmogelijk. Incompatibilisten als Dennett, en heel veel andere filosofen, herformuleren het begrip 'vrije wil' om de noodzaak te vermijden hun denken en hun maatschappijopvatting aan te passen. Overigens doet Gazzaniga dat ook, en wel op een heel vreemde manier. De vrije wil 'emergeert' z.i. uit de processen in onze cortex.
    Wij zijn ons brein! Laten we eens kijken wat er gebeurt als we stellen dat dat niet zo is. Er wordt dan bijvoorbeeld gezegd dat wij ons brein niet zijn, maar dat we een brein hebben. De vraag die zich dan opdringt is wie WE dan wel zijn. Ons lijf met een brein erin? Iets metafysisch? Ik ben benieuwd!
    Laten we ons nu maar neerleggen bij het gegeven dat er slechts materie is en dat de materie zich onder onze schedel op een verbijsterend mooie manier heeft ontwikkeld.

  • Anil van der Zee

    Voormalig balletdanser/ ME-patiënt, Amsterdam

    Een poging is het zeker. Daar heeft u gelijk in.

  • Anna Bartels

    Neuroloog, Groningen

    Mooi verhaal weer. Mijns inziens wil het benoemen van hersenenen van vlees en bloed en de betrokkenheid van hersenprocessen bij psychosomatische aandoeningen ook zeker niet een geestelijke wereld ontkennen. Het geeft alleen aan dat beide verweven zij...n. Het lukt ons nog maar moeizaam om los te komen van dualistisch denken. Ik vind de verhalen van Emile juist een goede poging daartoe.

  • Anil van der Zee

    Voormalig balletdanser/ ME-patiënt, Amsterdam

    Mooi verhaal weer meneer Keuter.

    Ok wat meer duidelijkheid en vooral vorm te geven aan uw visualisatie stuur ik u het symposium te Stanford University over ME/cvs, want het is me nog steeds niet helemaal duidelijk of u nou ME (CVS) verward met ch...ronische vermoeidheid. Want dat is toch wel echt wat anders meneer Keuter. Het blijft lastig maar hier dus goed materiaal om dat beter aan u uit te leggen.

    https://youtu.be/s7bBMXQSmuM

    Een fijne avond gewenst.

  • Menno Oosterhoff

    psychiater, Thesinge

    Uien eet ik wel, maar geloven in een geestelijke wereld doe ik nog wel.
    Ik zal vandaag daar een blog over schrijven.

  • emile keuter

    meppel, neuroloog

    @oosterhoff maar je eet inmiddels wel uien toch? :)

  • menno Oosterhoff

    Psychiater, Thesinge

    Vandaag las ik een interview met Steven Leureys, neuroloog van de coma sciencegroep in Leuven. Hij zei: onze kennis van de hersenen is nog veel te gering om te zeggen dat we geen vrije wil hebben of dat we ons brein zijn. Fijn om dat te horen van een... neuroloog, vond ik. Ik ben het absoluut eens met Emile dat fascinerend is te zien hoe psychische verschijnselen samenhangen met hersenfuncties en ik ben jaloers op de voorsprong die neurologen hebben mbt hin kennis van de hersenen. Ik vind echter niet dat we nu kunnen doen alsof het wel duidelijk is dat we ons brein zijn. Het bewustzijn en zeker het zelfbewustzijn lijkt mij bij lange na nog niet verklaard.
    Persoonlijk vind ik de metafoor dat de hersenen het instrument zijn wat wij bespelen ( hersenisten) meer plausibel dan ons bewustzijn als een epifenomeen van een complexe chemische reactie.
    En ik zal ook met eenmaar zeggen dat ik evolutie wel vindt verhelderen hoe het gelopen is maar niet dat het zo gelopen is. Ik kan me niet onttrekken aan de indruk van een intentionaliteit.
    Volgens mij zijn de uitspraken die ik doe niet onwetenschappelijker dan de uitspraak dat we ons brein zijn.

  • A.G.Sangster

    Bedrijfsarts, Nijeveen

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.