Blogs & columns
Blog

Doodgaan hoort níét bij het leven

2 reacties

Corona confronteert ons met de fundamentele onzekerheden van het bestaan en met name met de dood. In de beginfase ging alle aandacht uit naar de strijd tegen het virus, maar gaandeweg kwamen er ook andere geluiden. Eentje daarvan is dat we weer onder ogen moeten zien dat de dood bij het leven hoort.

Ik ben het daar niet helemaal mee eens. Tijd voor wat huis-tuin-en-keukenfilosofie. De dood hoort wel bij het bestaan, maar het is nu juist absoluut onverenigbaar met het leven. Het is het definitieve einde ervan, althans in deze vorm. Over of en wat er hierna is kun je van alles geloven, maar zekerheid daarover is er niet.

Bij mijn moeder heb ik gezien dat de dood met het ouder worden haar verschrikking verloor. Nog geen vier weken voor ze op 89-jarige leeftijd overleed vroeg ik haar nog hoe ze dacht over doodgaan. Ze was toen niet ziek of zo, maar wel zo oud dat doodgaan niet meer oneindig lang op zich zou laten wachten. ‘Ach’, zei ze, ‘het maakt me niet zoveel meer uit. Ik wil nog wel even blijven, maar als ik weg moet vind ik dat ook goed.’

Maar zeggen dat de dood bij het leven hoort vind ik een vorm van ontkenning. Het leven staat dan weer voorop. Zelfs de dood wordt erbij ingelijfd. Voor een individu is er geen grotere tegenstelling denkbaar dan tussen dood zijn of levend. Wel horen ze beide bij het bestaan in zijn algemeenheid. Carpe diem, pluk de dag en memento mori, bedenk dat je sterfelijk bent. Ik schreef er al eens een blog over.

Door mijn aard ben ik me altijd al bewust geweest van de eindigheid. Dat is ongetwijfeld nog eens versterkt door het verlies van mijn vader toen ik 17 was en een broer toen ik 23 was. Zo’n voortdurend besef is niet prettig. Aan alles komt een keer een eind, maar om daar vanaf het begin al mee bezig te zijn is niet gezond. Ik heb een tijd gedacht dat deze sombere visie op het bestaan eigenlijk de juiste was, want het was toch ontegenzeggelijk waar. Later besefte ik dat het óók waar is, maar dat het tegelijkertijd te eenzijdig is. Er zijn ook andere kanten. Het leven zit vol met polariteiten die zich moeilijk laten verenigen. Dat inzicht dank ik aan het boek De ontkenning van de dood van Ernst Becker. Mensen kunnen zich ontzettend wreed gedragen, en ook enorm liefdevol. Het bestaan heeft enorm mooie kanten, maar ook gruwelijke. En je kunt van harte leven, maar er komt een keer een eind aan. Die polariteiten moet we overbruggen. In zeggen dat de dood bij het leven hoort vind ik die overbrugging niet. Maar wel in deze geweldige cartoon. Een volmondige erkenning van de dood, maar tegelijk een constatering dat er geen sprake van is zolang we leven.


Meer van Menno Oosterhoff

  • Menno Oosterhoff

    Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater eninitiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl. Hij maakt de podcast ‘God zegene de greep’ over de dwangstoornis. Daarover gaat ook zijn boek ‘Vals alarm´ waarin ook zijn eigen dwangstoornis aan de orde komt. Zijn boek ‘Ik zie anders niks aan je’ gaat over psychische aandoeningen in het algemeen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • A.Wilschut-Verhoef

    algemeen arts, homeopathie, barendrecht

    Hoewel vaak gesteld wordt, dat wat een mens niet gehad heeft, dat men dat ook niet zal missen, bestaat ook het tegenovergestelde nl. het idealiseren van zaken die men moet ontberen. Daar komt dan weer het gezegde om de hoek kijken van, Bezit van de z...aak einde van het vermaak!
    Nu wat betreft de eindigheid van het leven. We zijn er zo blij mee, dat we het niet graag verliezen. Maar wie weet nog, wanneer hij/zij het gekregen heeft en van wie of wat en waarom? Maar het zal de gever goed doen dat we er blij mee zijn.

  • Siep de Groot, huisarts niet praktiserend

    huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde

    Wat mij opvalt is, dat mensen bang zijn voor hun leven. Dit komt door de coronacrisis nu aan de oppervlakte. Angst blijft meestal verborgen. De dood komt na het leven en is afhankelijk van de kans die we daarop hebben. Vooral ouderen zijn bezorgd: k...rijg ik het virus, ga ik er misschien aan dood? Laten zij blij zijn dat ze nog leven, er zijn velen die hen voor zijn gegaan. Ik verloor drie familieleden en drie goede vrienden, allen onder de 45 jaar. Die dood hoort niet bij dat leven.

    Siep de Groot, huisarts, niet praktiserend

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.