‘Dokter mailen?!? Nee zeg….’
13 reactiesAls ik collega’s vertel dat ik patiënten mijn mailadres geef is hun reactie vaak – eigenlijk: bijna altijd – ongeloof, en soms ronduit verbijstering. ‘Dan word ik constant lastig gevallen’ is de meest geuite zorg. Maar ik kan u zeggen: daar klopt niks van.
Patiënten snappen heel goed dat je dokters niet te pas en te onpas berichten kunt sturen. En bovendien, we maken goede afspraken. ‘Heeft u eigenlijk 1-1-2 nodig: niet mailen’. ‘Stuurt u mij een mail van drie kantjes: grote kans dat ik een (telefonische) afspraak met u maak om al die zaken rustig met u te kunnen doornemen’. En ‘Strikt genomen moet ik u erop wijzen dat de informatie die we over de mail uitwisselen niet veilig is’. Al mijn patiënten blijkt dat een worst te zijn, blij dat ze zijn dat ze een mogelijkheid op zak hebben de dokter direct te bereiken en snel een geruststellend of een actie-ondernemend antwoord te krijgen. Bovendien zijn e-mail-adressen van dokters net als paraplu’s: heb je er een (bij je), dan regent het zelden.
Helaas is dat binnenkort afgelopen. Blijkens een mededeling van mijn ziekenhuis mag het eind mei 2018, vanwege de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) echt, echt, ècht niet meer, met risico op hoge boetes. Er wordt verwezen naar veiliger alternatieven, verstopt in veiligere portalen met veiligere wachtwoorden, hoewel ik me over de hackbaarheid of gijzelbaarheid van ziekenhuis-ICT geen enkele illusies maak. Uiteraard zal ik braaf gehoorzamen, maar een gemis vind ik het wel.
Waar dokters al dan niet vrijwillig hun ivoren torens verlieten, met verkleining van de afstand tussen arts en patiënt en onder de enthousiasten onder hen zelfs teamvorming, wordt hier juist weer een hindernis opgetrokken, een uitgestoken hand weer ingetrokken. Mail is een mooie middenweg tussen de iets te informele social media enerzijds en de veel te complexe beveiligde communicatieplatformen anderzijds. Met gemakkelijke programma’s die bijna iedereen, op zijn of haar mobiel heeft straal je toegankelijkheid, snelheid van communicatie en openheid uit. Dat lukt niet met programma’s waar je je laptop voor moet openen en Pentagon-prove wachtwoorden voor moet invullen.
Maar meer zorgen dan over de mentale afstand die er ontstaat, maak ik me over het verder achterop raken van de grote groep mensen in Nederland die nu al moeite heeft met de communicatie met de zorg. Mensen die naast taalvaardigheden doorgaans ook digitale vaardigheden missen. Die met een beetje mazzel naast WhatsApp ook nog mail hebben, maar met ingewikkelder programma’s niet uit de voeten kunnen. Voor hen is deze stap geen terugtrekkende hand, maar een toegekeerde rug.
En u? U die hierop gaat reageren met ‘wij hebben prachtig alternatief’, of met ‘nou nou, dat valt allemaal toch wel mee’: u vond mij. U vond mijn blog, mogelijk getriggerd door de titel. U bevindt zich dus mijlenver van de groep om wie ik me zorgen maak. U daag ik uit: zorgt u echt met mij mee?
Jelle Tazelaar
Student, Utrecht
Volgens mij zijn er veel misverstanden over de AVG. Voor wat betreft e-mailen met patiënten gaat er met de AVG niet veel veranderen bij navraag bij de Autoriteit Persoonsgegevens. De stand der techniek is bepalend en die verandert niet bij het invoer...en van de Europese verordening.
Volgens Medisch Contact was het voorheen mogelijk om te e-mailen met patiënten: https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/mailen-met-patienten-mag.htm
Dat blijft dus waarschijnlijk zo.
Artikel 4 (onder 12), 32 en 33 AVG laten ruimte voor redelijkheid. Ik vraag me af of de Wet aanvullende bepalingen verwerking persoonsgegevens in de zorg en het Besluit elektronische gegevensverwerking door zorgaanbieders met hun normen van toepassing zijn op e-mailverkeer. Ik vraag me ook af of je echt goed kan versleutelen naar een e-mailaccount van een patiënt (bijvoorbeeld Gmail).
Als ik met disclaimer eenvoudige vragen beantwoord ("Mag ik onder de douche met mijn hechtingen?"), dan staat er in de oorspronkelijke mail van de patiënt weliswaar een geboortedatum (anders kan ik natuurlijk het dossier niet opzoeken), maar dit lijkt me onder de genoemde redelijkheid van de artikelen in het AVG.
Laatst heb ik Röntgenfoto's naar een patiënt gemaild. De foto's heb ik anoniem gemaakt, maar toch kan er spraken zijn van bijzondere persoonsgegevens. Er is immers een combinatie van een naam, e-mailadres en medische beelden.
Waar ligt de grens? Als Menno Oosterhoff steun geeft aan een patiënt met zelfmoordneigingen lijkt me dat gevoeliger informatie dan een vraag over hechtingen of foto's van een botbreuk. Toch is dat misschien mogelijk met toestemming van de patiënt. Ik weet het niet. Het lijkt me goed als de KNMG of de Autoriteit Persoonsgegevens hier een richtlijn over schrijft. Dat lijkt me beter dan dat de juristen van ieder ziekenhuis allemaal zelfstandig een (mogelijk incorrecte) interpretatie gaan geven aan de wet.
Menno Oosterhoff
psychiater, Thesinge
https://www.medischcontact.nl/opinie/blogs-columns/blog/grenzeloos-bereikbaar.htm
Hoe het ene probleem, namelijk de overregulatie van alles het andere probleem oplost, nl. grenzeloosheid in bereikbaarheid.
E.A. van der Linden
Jeugdarts, Den Haag
Natuurlijk is het niet handig om je e-mailadres niet meer te kunnen geven, ook al wordt er beperkt gebruik van gemaakt. Maar je kunt wel op een andere manier vlot en direct communiceren: via je smartphone. Bij technische maatregelen in verband met de... AVG wordt ook wel het gebruik van smartphones geadviseerd om zodoende buiten servers om te gaan.
Bij mijn werkgever is een ouderportaal als onderdeel van het digitaal kinddossier in ontwikkeling. In hoeverre dat een telefoontje voldoende ondervangt is de vraag.
W.J. Admiraal
tandarts np, HILVERSUM
Ik heb altijd veel en uitbundig gedaan wat AV G od gaat verbieden: goede en makkelijke contacten, informatiestromen, preventiepeptalk, behandelplannen, begrotingen, verwijsbrieven het ging maar over tanden en kiezen, niet over je ziel. Vanuit vakant...ieadressen werden digitale vragen gezonden met I Phone foto’s van gebroken tanden, uitgevallen vullingen en second opinion voor-zeer kostbare-eerste hulp behandelingen in buitenland. Drempelloos, rimpelloos, mailadres en privé 06 bekend. Met disclaimer en een verzoek om toestemming voor mailverkeer in plaats van “uw verwijsbrief is af te halen aan de balie” of tijdrovend en kostbaar printen, fotopapier etc etc. Milieuverpestend papiergeschuif. Digitaal consult, kosteloos, er werd geen misbruik van gemaakt. Nada, niks. Kortom straks emailverkeer met codes, en moeilijk moeilijk, en extra kosten. Gewoon weer terug naar “uw correspondentie is af te halen tussen 8-9 aan de balie” of soortgelijke non service en extra administratieve hulp. Waarom gaan beroepsorganisaties willoos door de knietjes? De dood voor kleinschalige praktijken met persoonlijke aandacht van de dokter zelf. Stel je voor, een servicegerichte persoonlijke benadering, daar moet de beuk in. Dokters zijn dieven. Hoe motiverend prikkelend was de email met mondfoto om 8:00 met de opmerking “EN AL GEPOETST VANDAAG?” Het werd zeer gewaardeerd door patiënten die tandartsrekeningen graag laag zagen. Digitale dental coach exit. Terugkijkend op een prachtige tijd.
Anne-Marike van Ee
Huisarts, Genderen
Binnenkort kan elke patiënt digitaal in eigen dossier meelezen, ik twijfel in hoeverre de patiënt zelf iets doet met privacy. Volgens mij maken we ons als arts en overkoepelende instanties overmatig druk hierover en is de controle van regeldruk ver t...e zoeken. Het is toch ook een kwestie van nadenken wat je schrijft en aan wie en welke gesprekken in de spreekkamer thuishoren.
Ik gebruik ook een contactformulier via onze website met disclaimer. Wanneer de patiënt eenmaal per mail antwoord heeft gekregen kunnen ze wel direct terug mailen (buiten contactformulier om). Hierbij krijgen ze altijd een automatisch gestuurd retourbericht over het gebruik van mail en de risico's.
Bert Wiechers
huisarts n.p., Zwolle
Ik kan communiceren met mijn huisarts via 'E-consult'. Inderdaad, niet voor ellenlange vragen en antwoorden. Werkt perfect. Maakt deel uit van het HIS? Geen idee of het voldoet aan AVG.
Joost Holslag
coassistent, Groningen
Om e-mail veilig(er) te maken zou men zivver kunnen overwegen. Ik heb veel sympathie voor dit bedrijf. https://www.zivver.com
Nico van Duij
Huisarts in ruste, Almere
Werkt aangenaam, mailen met patiënten. Kan tussendoor, kan na het spreekuur, is ook voor de patiënt niet aan afspraaktijd gebonden. Wel archiveren. Kort regeltje in het journaal, met mijn reactie. Wel was ik streng voor mensen die ellenlange teksten ...schreven. Maar mag niet, ook niet als mensen het wel goed vinden, zo vertelde de IT-afdeling me. Heb dat altijd genegeerd. Dat kon door privacy-arm te schrijven, zoals je op Facebook schrijft.
Menno van Koningsveld
psychiater, Zwolle
Wat een ongelooflijke, bureaucratische , diorgeschoten waanzin. Mail is een uitermate prettige manier van contact maken. Het is idd als een slaaptabletje op je nachtkastje, die heb je dan zelden nodig. Mijn kleine eigen praktijk zou ik zonder mailcon...tact nauwelijks nog efficiënt en klantvriendelijk kunnen draaien. Kortom, ook ik ga burgerlijk ongehoorzaam zijn.
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen
En wederom wint de controledwang van de patiëntenzorg!
Ik ga dit boycotten: Het kunnen mailen voor niet-spoedvragen heeft zoveel voordelen en geeft zoveel rust bij mijn patiënten en ik, het gevaar dat een e-mail gehackt wordt, neemt het grootste ...deel van mijn patiënten en ik op de koop toe... Die winst laat ik me niet afpakken door de massaparanoïdie. En als Trump meeleest, best, dan leest ie tenminste nog eens iets...
dolf algra
commentator zorg en zekerheid, rotterdam
Over het AVG: waarom gemakkelijk doen, als het ook erg ingewikkeld kan !
Kaspar Mengelberg
psychiater, Amsterdam
Ik ben fundamentalist inzake handhaving van het beroepsgeheim. Al mijn patiënten hebben mijn e-mailadres en mijn privé-telefoonnummer (ik heb geen ander).
Waarom niet?
Peter Vonk
Huisarts, Amsterdam
Wij, huisartsen in een grote huisartspraktijk, mailen ook met onze patiënten. Dat wil zeggen, de patiënt vult op onze website een e-mailformulier in. Dit is tegen spam. Op de site staat nadrukkelijk dat deze service niet voor spoedgevallen is, een ko...rte vraag moet behelsen en inderdaad dat het “niet veilig” is. Wij antwoorden dan. We mailen naar Gmail en naar Hotmail adressen. In onze mail staat een disclaimer. Vrij vertaald: “Trump leest mee, eigen verantwoordelijkheid.” Nooit, helemaal nooit, is dit de afgelopen jaren een probleem geweest. Patiënten die niet willen of durven mailen doen dat niet. De anderen ervaren het als een service die bij deze tijd past. In mei gaan we waarschijnlijk over op secure mail, dan moeten patiënten met een door het systeem geleverd wachtwoord inloggen om een mail te lezen. Dit moet omdat het anders “een datalek” is, met mogelijke boetes tot gevolg.
Tja, en dan weten we dat telefoons ook gehacked kunnen worden.
Lijkt allemaal toch een beetje op doorgeslagen regelgeving.