Deskundigen en herregistratieleed

Ook die tuchtzaak gelezen over de niet-praktiserende orthopeed? Hij had zijn registratie niet meer op orde. Daar sta je als patiënt toch zuur te kijken bij de uitkomst: niet BIG-geregistreerd, dus klacht niet-ontvankelijk. Kiekeboe!

Om wat voor bestuursrechtelijke zaak het precies ging is uit de uitspraak niet op te maken. Waarschijnlijk een arbeidsongeschiktheidskwestie. Mijn eerste reactie: wat een tergende nonchalance en ongeïnteresseerdheid van die rechtbank om een medisch deskundige in te schakelen van wie inmiddels niet alleen de specialistische registratie maar ook de BIG-registratie als basisarts is verlopen. Checken die rechters niet af en toe eens bij de oudgedienden hoe de vlag erbij hangt?  

Bevoegd en bekwaam 

Een bestuursrechter reageert: ‘dit bewijst dat er snel een goed en gecertificeerd register moet komen voor deskundigen in het bestuursrecht!’ Ja, ja, daar wachten we al meer dan 10 jaar op.

Wat zit hier achter? Bevoegd en bekwaam: twee verschillende dingen. Bevoegdheid is een soort van controleerbare garantie voor bekwaamheid. Die orthopeed was niet meer bevoegd, maar misschien was ie heus nog wel bekwaam. Maar dát lijkt er dan helemaal niet meer toe te doen.

Het kan zo maar zijn dat de rechtbank al jaren gebruikmaakte van deze orthopeed en content was met zijn prestaties. Ik deed wat navraag. Wat blijkt: er zijn meer gevallen bekend van rechtbanken die helemaal niet letten op verlopen registraties van deskundigen. Ze doen zaken met tussengeschakelde expertisebureaus, die op hun beurt doen alsof de neus bloedt. Niet zo chique.

Voeten in de klei

Een collega: ‘zegt dit ook niet iets over het principe van selectie van de deskundige? Voorbeelden van deskundigen die al lang niet meer met de voeten in de klei staan, maar toch een mening mogen geven over een wel praktiserende collega.’ Ik voeg er iets anders aan toe: zijn we doorgeschoten in die bevoegdheidseisen? Dat zie je op meer plekken, kijk naar de discussie verpleegkundigen versus regieverpleegkundigen. Overigens ken ik psychiaters die van zichzelf vinden dat zij op hoge leeftijd nog hun mannetje staan.  

Laten we ervan uitgaan dat sommige oudjes het nog prima doen. Maar niet allemaal. Ergens een grens stellen dan? Zoals rechters bij 70. We willen geen Nico van Hasselt-toestanden.

Roept een collega: ‘ja, wel doorwerken tot 67, 68 of verder en dan vanaf 70 niets meer mogen? Ik denk dat bekwaamheid vooral ook door beroepsgenoten kan worden bepaald.’ Je moet dan aan andere collega’s vragen stellen over zaken als competentie, werkhouding en empathie. Is het niet gewoon platter: we gunnen – of misgunnen – onze gepensioneerde collega’s nog een paar jaar prettige bijverdiensten. Niet onbelangrijk daarbij: er is een groot tekort aan artsen die als deskundigen willen optreden in rechtszaken. En rechters zetten te weinig deskundigen in. Ze vullen dat tekort op, da’s beter dan niks. Maar dan moeten ze wel ‘bekwaam’ zijn.

Hazenpaadjes

In de wandelgangen hoor ik dat een hele zwik collega’s hun laatste registratietermijn vervroegd heeft aangevraagd om zo een paar jaar langer te kunnen blijven praktiseren zonder gedoe. Behalve een cash-cow voor de RGS kan ik hier geen enkel nuttig element van toetsing in ontwaren. Geef de collega’s eens ongelijk. Het kan, dus het gebeurt. Ieder systeem genereert zijn eigen hazenpaadjes.  

Garandeert het bevoegdheidsvinkje bekwaamheid in rechtszaken? Ik denk van niet. Hoog tijd dus voor een andere manier van kijken naar ‘deskundigheid’. In de Angelsaksische wereld zijn position papers of disclosure statements al lang de norm. Die zijn niet leeftijdsgebonden. Je hebt goede papieren of je hebt ze niet. Wat houdt zo’n statement in? Het is een document waarin de deskundige aangeeft welke opleiding hij heeft genoten, wat zijn professionele ervaring is, wie zijn werkgever is, hoe vaak hij eerder deskundigenberichten heeft uitgebracht en voor welke opdrachtgever(s), wat zijn medisch-wetenschappelijke opvatting is over de medische kwestie in de betreffende zaak en zo meer. Een sophisticated balboekje. Zo kunnen rechter én procespartijen geïnformeerd besluiten of ze met de deskundige in zee willen gaan.

Terug naar de klager

Die was niet blij met het rapport. Maar liep tegen een muur. Doen we voor hem of haar nog iets fatsoenlijks? Een nette verwijzing bijvoorbeeld. Maar waar naar toe? Ik weet wel dat het tuchtrecht zich de laatste tijd niet mag verheugen in toenemende populariteit onder onze beroepsgenoten, maar is het een idee om de kring van artsen over wie je kunt klagen uit te breiden naar allen die zich als arts afficheren of presenteren. Dat je je kunt verschuilen achter je niet-BIG-geregistreerd zijn is toch een bloody limit?