Blogs & columns
Blog

De weerzinwekkende details van het bureaucratiemonster

Plaats een reactie

Verhalen over bureaucratie zijn net zo vervelend als de bureaucratie zelf.
Bureaucratie is een zo brede en algemene term geworden, dat je details moet geven als je duidelijk wil maken dat je niet alleen maar een papier hoeft in te vullen of een nummer hoeft te geven, maar dat je genoodzaakt bent om dezelfde gegevens steeds opnieuw in te voeren (de goedaardige vorm van bureaucratie) dan wel dat je vastloopt in tegenstrijdige of onmogelijke vragen (de kwaadaardige vorm). Met goedaardig bedoel ik natuurlijk niet dat de gevraagde administratie geen onnodige energie kost en geen irritatie geeft, maar dat er uiteindelijk een einde aan de invuloefeningen komt (een genezing om in de terminologie te blijven), wat bij de kwaadaardige vorm niet zo is.

Als psychiater heb ik gelukkig redelijk aan bureaucratie weten te ontkomen. Ik heb het geluk gehad dat ik nog een aantal jaar in het papieren tijdperk heb kunnen werken, waar de hoeveelheid gegevens die werd gevraagd nog enigszins aan grenzen was gebonden, omdat het immers allemaal moest worden opgeschreven en uitgetypt (er waren tijden dat alleen secretaresses toetsenborden hadden en dokters met hun befaamde doktershandschrift schreven). Toen de ggz gedigitaliseerd raakte, en elke muisklik de mogelijkheid van nieuwe formulieren bracht, werd het leeuwendeel van de bureaucratie door andere disciplines verricht. Ik denk aan de uitgebreide behandelplannen, begeleidingsplannen, klachtenlijsten, die vooral door psychologen en sociaalpsychiatrisch verpleegkundigen werden opgepakt, maar ook aan de CIZ-indicaties, die met name in de ouderenpsychiatrie moesten worden aangevraagd als thuiszorg of verpleeghuiszorg noodzakelijk was. Het waren hele boekjes. In de gevangenis, waar ik sinds een aantal jaar werk, is de bureaucratie een stuk minder dan in de ggz. We hebben niet met ziektekostenverzekeraars te maken en dat is een groot goed.

Als psychiater kan ik de details van de bureaucratie in de zorg dan ook niet goed toelichten. Ik heb mij er afzijdig van kunnen houden en heb de verhalen van de erover klagende collega’s aangehoord zoals velen de verhalen over bureaucratie aanhoren: zonder aandacht voor de details, die daarmee vervloeien tot één energieslurpend kwaad.

Als mantelzorger kan ik de bureaucratie echter niet meer ontwijken en heb ik haar in al haar weerzinwekkende details leren kennen. Als ik die details benoem, zult u daar als lezer ongetwijfeld net zo overheen lezen als ik altijd heb gedaan, omdat verhalen over de bureaucratie immers net zo vervelend zijn als de bureaucratie zelf.

De bureaucratie waarmee ik te maken kreeg, is de kwaadaardige vorm, de vorm waarbij de bureaucratie zichzelf in de staart bijt en een administratieve taak niet kan worden uitgevoerd. Een notariële volmacht hebben, waarmee dus zwart op wit staat dat je namens degene die het niet meer kan een handtekening mag zetten, die volmacht willen registreren bij de bank en dan de vraag krijgen of de persoon over wie het gaat wil tekenen. Zo niet, dan kan de volmacht niet worden geregistreerd. Dit is een bureaucratische paradox waar de gemiddelde helpdeskmedewerker geen weet van heeft en ook geen oplossing voor kan bedenken. En een notariële volmacht meenemen naar een telefoonwinkel waar een abonnement moet worden afgesloten, is zoiets als een dichtbundel meenemen naar een sportschool: een taal spreken op een plek waar die niet wordt verstaan.

Bureaucratie is als een inktvis, zegt de Nederlandse filosoof René ten Bos in zijn gelijknamige boek. Beide verhullen zich achter inkt, en hebben overal tentakels, die je pas opmerkt als je er tegenop zwemt. Ik zal dat boek maar eens gaan lezen.

Meer van Yolande de Kok

  • Yolande de Kok

    Yolande de Kok is psychiater. Op haar vrije dagen is zij graag met haar hond in de duinen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.