Blogs & columns
Blog

De verleden tijd van huisarts

13 reacties

Nog niet zo lang geleden sprak ik met een oud-collega een zaal vol hoogopgeleide pensionado’s toe. Het ging over de verschillen in het huisartsenvak tussen vroeger en nu. Dat zijn er nogal wat. Een chauffeur op de hap was er niet. Sterker nog, er was überhaupt geen hap. Je was zelf verantwoordelijk voor het leveren van 24/7-zorg voor je patiënten. Voor mijn medespreker betekende dit dat zijn vrouw op zondag – met kind op de arm – de deur mocht opendoen voor een boer die was gebeten door zijn vee. Of dat hij om 01.00 uur ’s nachts met een landkaart op onverlichte paden op zoek moest naar een patiënt die hem belde vanwege pijn op de borst. Aan de andere kant bleken deze verzoeken meer uitzondering dan regel. Buiten kantooruren belde men de huisarts alleen voor ‘serieuze’ verzoeken.

Om 17.00 uur klaar met werken of taken delegeren? Er volgde een bulderende lach door mijn oud-collega. Dat bestond niet als solist. Maar wie zorgde er dan voor de kinderen en het huishouden? Juist, een ouderwetse taakverdeling. Ingedeelde pauzes en lunchtijden? Dat werd ergens tussendoor gedaan. Of vrouwlief kwam een kop koffie en een boterham brengen.

Een cao waar alle werktijden en verlofrechten netjes in staan opgesomd? Grapje zeker. Bovendien compenseer je een dienst maar een keer voor jezelf op een zondag. Als je geluk had, want ook dan kon een patiënt je bellen. ‘Niet lullen, maar poetsen’ was het adagium.

Ik heb altijd respect gehad voor collega’s die vroeger hun werkzaamheden op deze manier hebben uitgevoerd. Met mijn richtingsgevoel zou ik hopeloos verdwaald raken bij een visite zonder chauffeur. Bovendien zou ik niet meer slapen als behalve mijn dochtertje ook patiënten zich iedere nacht kunnen melden. En geen vaste werktijden? Dan zou mijn dochtertje – zodra ze kan brabbelen – op zondag aan haar vader vragen wie het vlees snijdt. Of huilend bij het gastgezin staan, klaar om eindelijk opgehaald te worden. Niet mijn streven.

En daar zit het grootste verschil. Het vak is gefeminiseerd en veel vrouwen werken in deeltijd (87%). Maar ook mannen doen dit steeds meer (45%).1 Ik begrijp collega’s die hierom de pest in hebben. Die wel nog op een soort ‘vroeger was alles beter’-mentaliteit werken. Bij diverse scholingen heb ik oudere collega’s getroffen die de nieuwe garde als ‘lui’ bestempelen. De oorzaak van de huidige tekorten. Maar hoe zien we het voor ons? 24/7 dokter, moeder (of vader), huisvrouw (of huisman), sociaal, reislustig, sportief en oh ja, ook nog wat tijd voor jezelf?

Terwijl ik met de melkspatten op mijn shirt van vanochtend al kolvend mijn telefonisch spreekuur draai, denk ik aan vroeger. Een beetje gechargeerd, maar hoezo lui? Vroeger was alles anders, maar niet beter. Ik ben blij met de mogelijkheid van een pauze, eindigende werktijden, kolfruimten en collega’s die voor elkaar in de bres willen springen. Wat mij betreft geen herintroductie van vroegere tijden. En wat mijn dochtertje betreft ook niet.  

1. Eerstelijnszorg cijfers en context.
lees ook
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Siep de Groot

    Huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde

    Laten we een vergelijkend onderzoek organiseren waarbij de patiënt het warenonderzoek zal verrichten. Die is het eerste aan zet. Die zal kunnen bepalen wat goed is en veel beter kan in huisartsen land. Vooral diegenen die meer dan 5 x per jaar de hui...sarts nodig heeft, ook buiten kantoortijden, kunnen een goed oordeel geven. Vroeger was niet beter. Na de oorlog trokken huisartsen tanden en kiezen. De patiënt was meteen van de pijn af. De patiënt van nu wil dat vast niet meer. Maar iedereen wil nu wel een gesprek van minstens een uur als een kind plotseling overlijdt. Als dat niet meer gebeurt, is dat niet de huisarts die we zoeken.
    Siep de Groot, huisarts niet praktiserend, Eelderwolde

  • W.J. Duits

    bedrijfsarts, Houten

    Kent u het fenomeen "vroeger hadden we altijd mooie zomers". Iedereen kent ook vast wel de bral en opschep-praatjes aan de bar, die met elk glas alcohol dat wordt gedronken mooier en heroïscher worden. Elke tijd heeft zo zijn gebruiken. Laten we kijk...en wat er goed was georganiseerd in het verleden en laten we kijken wat we daarmee tegenwoordig zouden kunnen doen. Maar laten we ophouden met dat vergelijkende warenonderzoek. We leven nu, maar we moeten ons realiseren dat we staan op de schouders van die ons zijn voorgegaan. Deze tijd heeft niet het wiel uitgevonden, wij ook niet als oudere generatie. We zetten een beroep voort dat nog steeds nodig is in deze tijd. Laten we het zo goed mogelijk inrichten, laten we ervoor zorgen dat het werkbaar blijft. Zorg er wel voor dat je het kiest omdat je het als een roeping ervaart, dan weet je tenminste dat het een beroep is dat bij je past. Arts zijn is geen baantje om geld te verdienen, het geeft meer verantwoordelijkheden, maar ook meer voldoening. Het is toch heerlijk als je iemand zo nabij kan zijn en verder helpen in een moeilijk moment van zijn of haar leven. De echte ontmoeting tussen mensen, welk beroep geeft dat meer dan het onze?

  • Arjen Göbel

    Huisarts, AMSTELVEEN

    Ben het overigens geheel eens met wat Frank Gunneweg schrijft: ik ervaar het vak ook als interessant en breed en er is door de aanwezigheid van POH's meer tijd in mijn spreekkamer voor de gewone spreekuurpatiënt. Het vak kost weliswaar nog steeds vee...l tijd in uren per week, maar ik kan gelukkig wel tijd besteden als het nodig is. Zonder dat zou het niet zo aantrekkelijk zijn.

  • Arjen Göbel

    Huisarts, Amstelveen

    De vergelijking tussen vroeger en nu irriteert me altijd een beetje. Ik zit er als 55 jarige precies tussenin. Het lijkt me sterk dat je de huidige huisartsgeneeskunde nog met bijvoorbeeld bevallingszorg kan combineren. Het komt uit de lengte of de b...reedte. Het geeft me altijd een beetje het gevoel van valse heroïek om het beeld van de dokter van vroeger vanuit een mentaliteitshoek te bekijken en dan tot de conclusie te komen dat de jeugd van tegenwoordig minder hard werkt en dat dat kwalijk zou zijn.
    Het is een volstrekt mank gaande vergelijking om het huisartsenvak van nu naast dat van 40 jaar geleden te leggen. Je hebt je handen VOL aan zaken die vroeger niet bestonden. Ik durf de stelling aan dat de huisarts van nu in 50 uur minstens zoveel werk verzet als vroeger in 70 uur; het is alleen anders georganiseerd. Ik zie nochtans veel collega's met de wallen onder de ogen omdat ze na een dag werken nog 's avonds naschoolden en daarna tot diep in de nacht een stuk administratie moesten doen. Ik heb een collega met de tranen in de ogen op zaterdagochtend op de HAP zijn dienst horen beginnen met de woorden 'zijn jullie ook zo moe'. Dus bespaar me de valse romantiek van de hardwerkende dokter 'van toen'.
    Dat er veel part-timende vrouwen zijn is logisch, want de oude feodale mannelijke huisarts wiens vrouw de telefoon opnam - waar overigens geen diploma voor gehaald hoefde te worden - bestaat niet meer.
    De moderne jonge mensen hebben het - en terecht - wat beter voor elkaar. Ze hebben meer het inzicht dat het leven te kort is om alleen maar te werken, en ze hebben minder last van de neiging jezelf als dokter zo belangrijk te vinden dat je 24 uur per dag beschikbaar wil zijn. Ik vind dat een rare levensopvatting. Het gaat altijd ten koste van iets anders. Je maakt mij niet wijs dat het gezin van de 24/7 dorpsdokter van toen dezelfde aandacht kregen als van de moderne dokter van nu.

  • Siep de Groot

    huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde

    De huisarts die 36 jaar heeft gewerkt is gelukkig zonder in de modder te graven. Maar is de patiënt ook gelukkig met deze nieuwe aanpak door de huisarts die vaak niet langer werkt als 3,5 dagen in de week van 8 uur tot 17 uur. Ik moet noodgedwongen r...egelmatig naar de huisarts. Keuze: 5 of 10 minuten, deze week zit het vol, volgende week is er nog een plekje bij de waarnemer. Nee wij komen niet bij u thuis, komt u maar hier. Hebt u psychische problemen? Dan komt de GGZ in beeld. Langdurende triage bij een spoedgeval. Nee, vroeger waren patiënten niet gezonder of zieker
    Maar we deden w,el alles zelf: echtgenote als assistente in de apotheek,
    Kleuter en zuigelingen bureau, alle bevallingen en iedere nacht dienst waarvan zeer zelden patiënten gebruik maakten en als de telefoon ging was het vrijwel altijd raak en was ik blij dat ik hen zelf had gezien. De praktijk was in huis en onze kinderen zagen het vak van dichtbij. Onze jongste zoon hielp als er onraad was en er gehecht moest worden bij een dronken patiënt. Het werken als holistisch huisarts was een groot genoegen. Ook alle bevallingen begeleidde ik en patiënten die terminaal waren kregen onze privé telefoon zodat we ook in vrije tijd de vinger aan de pols hielden. Iedereen werd meteen dezelfde dag geholpen.
    Ik spreek nog wel eens oud- patiënten die het graag weer zouden willen zoals het vroeger was. Maar alles wat vroeger was komt een keer terug.
    Als ik bij de huisarts komt kijkt zij mij niet meer aan maar tuurt op het scherm vol met mijn medische beslommeringen van het afgelopen seizoen. Hoe zal het over 40 jaar gaan?
    Siep de Groot, ooit 34 jaar praktiserend huisarts, nu violist, Eelderwolde

  • menno oosterhoff

    psychiater, thesinge

    Prachtige titel van dit blog.
    @student Ik vraag me af welk beroep in de zorg geen last heeft van de toegenomen bureaucratie.

  • Iris Kranenburg

    Huisarts, Amsterdam

    Ik wil niet lastig zijn, maar waar komt toch die gedachte vandaan dat wij hedendaagse huisartsen om 17:00 uitklokken?

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Gunneweg: Nou, als dat geen aanbeveling is!

    Bij de ANIOS die bij ons werken zijn er ook enkele die huisarts wil worden. Hoewel ik nooit huisarts ben geweest vraag ik ze altijd wel om er goed over na te denken.

    "Het moet ongetwijfeld het moei...lijkste vak zijn binnen de geneeskunde, denk daar niet te licht over."

    Daar laten ze zich geenszins door tegenhouden, integendeel!

  • Frank Gunneweg

    huisarts, Ermelo

    Ik ben nu 36 jaar huisarts, ooit begonnen als solist, snel daarna met mijn echtgenote als collega en sinds enkele jaren een derde collega voor onze nu 4000 patiënten. We werken in een team met 3 assistentes, 3 praktijkondersteuners, hebben alledrie o...nze vaste patiënten voor wie we voldoende tijd hebben en die we goed kennen. De stress van vroeger, de uitputting van de onregelmatige (nacht-)diensten, de belasting van te veel werk en verantwoordelijkheid voor 1 dokter en 1 assistente, het 'graaien in de modder' omdat diagnostische tools niet ter beschikking waren zoals echo, röntgen, uitgebreid lab, is allemaal verleden tijd. Veel paarse krokodillen zie ik niet voorbij komen, hoewel elke er een te veel is; meestal stempelt de assistente voor me weg. Administratieve lasten: met een goede administratieve kracht is hier geen probleem.
    De tools die we nu zelf hebben van CRP, ecg, echo, longfunctieonderzoek, de additieve specialistische ondersteuning van hoogopgeleide praktijkondersteuners, het uitgebreide takenpakket van de assistentes en de samenwerking met het team: mijn werk is zoveel leuker en interessanter geworden, ik werk zoveel rustiger met meer aandacht en tijd voor de patiënt, ook bijvoorbeeld bij het sterfbed, dat het nog heel wat jaren gaat duren voordat ik tot de groep uitgeputte pensionado's zal gaan horen.
    Kortom: twijfelende co-assistenten, angstige aiossen: met een beetje ondernemerszin en je focus op dokteren, bouw je de prachtigste praktijk en heb je echt het aller-allermooiste beroep!

  • Rick van den Doel

    Huisarts, Amsterdam

    @Student: Wat zonde dat je nu al zo'n sarcastische kijk hebt op ons vak. Ik ben in mijn werk gelukkig het ruime merendeel van de tijd bezig met patiënten.

    Ik hoop dat je elders een vak vind met minder administratieve lasten.

  • Student

    Coassistent, Utrecht

    Beste Arianne Beckers,
    Dank voor je warme reactie. Helaas ben ik reeds bijna aan het einde van mijn studie en juist door dat kijkje in diverse huisarts-keukens tot deze conclusie gekomen... Huisarts heeft namelijk wel een tijd lang bovenaan mijn lij...stje gestaan, juist omdat ik het patiëntendeel van het vak ook zo mooi vind. Het langdurige contact, er simpelweg kunnen 'zijn' voor je patiënten, de diversiteit van de hulpvragen, ...
    De - voor mij negatieve - andere aspecten met bijbehorende administratieve rompslomp die helaas ook onderdeel zijn (en steeds meer worden) van het vak, wegen voor mij echter zwaarder en hebben mij toch doen besluiten dat het vak niet voor mij is weggelegd.
    Maar gelukkig zijn er nog genoeg andere opties, dus ik vind mijn plek vast wel ergens.

  • Arianne Beckers

    Militair huisarts in opleiding

    Collega,

    Wat zonde om te lezen. Mijn intentie was om een aantal verschillen te laten zien. Niet om het vak af te branden. Integendeel zelfs. Het is juist zo'n mooi vak! Wellicht dat je door de jaren van je studie en een kijkje in de keuken anders... gaat denken. Ik wens je vooral veel plezier.

  • Student

    Coassistent, Utrecht

    Vroeger had je ook niet dagelijks een hele waslijst aan zinloze paarse krokodil taken om uit te voeren, toen mocht je nog gewoon je vak (patiëntenzorg) uitoefenen in plaats van marionet van de zorgverzekeraar spelen. Tegenwoordig breng je als huisart...s meer tijd door met je computerscherm dan met de patiënt. Het vak heeft voor mij wat dat betreft absoluut zijn/haar charme verloren...

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.