Blogs & columns
Blog

De koning en de bedelaar

Plaats een reactie

‘Ik ben een koning’, zei de zwerver. Omdat hij in het Duits sprak en met een lage stem, klonk het extra gedragen. Ik vroeg hem of andere mensen ook wisten dat hij een koning was.

‘Nee, dan zouden ze me wel sigaretten geven.’

Hij zat in de separeercel omdat hij in de gewone cel te veel lawaai maakte, riep en tegen de deuren trapte en zo de andere gevangenen wakker hield. Hij was opgepakt omdat hij op straat had gelopen met een mes duidelijk zichtbaar in de hand.

‘Iedereen heeft een mes bij zich’, verklaarde hij. ‘Om brood te smeren, of een tak af te snijden.’ Als zwerver zou hij het nog meer nodig hebben dan de gemiddelde burger.

‘Iemand heeft zich bedreigd gevoeld en aangifte gedaan.’ Een man met lange, vervilte haren vol klitten en een gebit waaraan enkele tanden ontbraken, zou veel mensen al doen schrikken zonder dat hij een mes liet zien, maar voortaan zou hij het mes verbergen.

Buiten gebruikte hij drank en alle drugs die hij kon krijgen, met een voorkeur voor de dempende middelen. In de gevangenis kreeg hij valium en methadon, maar dat was niet genoeg om hem rust te geven en zeker niet geschikt om de wartaal over koning zijn te minderen. Ik wilde hem haldol voorschrijven, en dan in druppelvorm, om zeker te zijn van inname. Dat kende hij.

‘Tröppchen’, riep hij enthousiast, ‘Ich brauche fünfzig Tröppchen’.

Hij slikte ze zonder probleem, zoals verslaafden vaak alles wat wordt voorgeschreven zonder aarzeling nemen. De volgende dag had ik hem graag naar zijn eigen cel willen laten gaan, waar hij zoals hij wenste zelf koffie kon zetten, televisie kijken en sigaretten roken – bescheiden wensen voor wie zich koning waant. Hij was echter ’s nachts nog steeds aan het roepen geweest. Daarbij had hij zich verzet toen hij na het douchen en roken weer de separeercel in moest. Die dag zou hij dus zeker niet naar de afdeling gaan.

Dat hij een koning was, geloofde hij niet meer. Een koning zit misschien in een kerker, maar nooit in een separeer, bedacht hij met inmiddels iets meer realiteitszin dan toen hij binnenkwam. Het Duits wat hij sprak, klonk nog meer gedragen: ‘Hier ist es schlimmer als in die tiefste Hölle’.

Ik moest denken aan een uitspraak van een psychiater in een psychiatrische instelling, waar ik ooit als arts-assistent was begonnen: ‘Wij zijn de poortwachters van de hel.’ Dat had diepzinnig en filosofisch geklonken, en het leek geheel duidelijk wat hij ermee bedoelde, maar later vroeg ik me af wat de hel dan was. Was de hel de psychose, met scheldende en dreigende stemmen en een onherkenbaar geworden werkelijkheid waarin iemand alleen was? En waren wij degenen die de poort naar genezing moesten openen? Of had hij met de hel de inrichting bedoeld, met de grote slaapzalen, die we toen nog hadden, de verblijfsafdelingen waar iemand niet meer vandaan kwam, het totaal gebrek aan privacy?

Voor de zwerver was het duidelijk dat de hel niet zijn toestand was, maar zijn omgeving. Toen hij eenmaal op de afdeling was, klaagde hij niet meer. Hij leefde in betere omstandigheden dan waarin hij lang had verkeerd. Een bed onder een dak is beter dan een matje onder een plastic zeiltje, een warme maaltijd uit de centrale keuken beter dan eten uit de vuilnisbak. En ’s nachts in zijn slaap werd hij niet beroofd of bedreigd.

Toen hij na een paar weken werd vrijgesproken (blijkbaar had hij met dat mes niemand bedreigd) kon hij terug naar de straat. De crisisdienst was het met ons eens dat deze man zonder zorg maatschappelijk teloor zou gaan en zocht een plek voor hem in de kliniek. Hoewel hij in het gesprek alleen maar zei dat hij vrij wilde zijn en er dus een gedwongen opname moest worden aangevraagd, was het duidelijk dat hij het eigenlijk wel prima vond om naar de kliniek te gaan. Voorlopig hield hij een veilige slaapplek.

lees meer van yolande de kok
ggz
  • Yolande de Kok

    Yolande de Kok is psychiater. Op haar vrije dagen is zij graag met haar hond in de duinen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.