Blogs & columns
Blog

De kloof tussen weten en doen

1 reactie

Meestal word ik kriegelig en moedeloos als ik rapporten van officiële instanties lees, maar laatst las ik met rode oortjes een onlangs verschenen rapport van onze Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

‘Weten is nog geen doen – Een realistisch perspectief op redzaamheid’ is de titel van het rapport en ik raad het iedereen aan. Het is een verademing na al die beleidsnota’s die bol staan van termen als zelfredzaamheid, eigen regie, eigen verantwoordelijkheid, zelfmanagement, eigen keuzes, wat heet, maximale keuzevrijheid. De opstellers van het rapport leggen de vinger op de zere plek. Au!

Ze vegen de vloer aan met de notie dat iedereen in staat is eigen regie te voeren over zijn eigen gezondheid, over zijn eigen zorgproces en nog een paar van dat soort zaken. Dat maximale keuzevrijheid het hoogste goed is en dat iedereen zelfredzaam kan zijn als hij maar zijn best doet.

De overheid heeft bij het opstellen van haar beleid een burger voor ogen die je zelden tegenkomt. Een burger die uit een overvloed van informatie de juiste gegevens kan filteren, vervolgens fluitend de juiste keuze maakt en zich daaraan houdt en de goede dingen doet. Als u weet wat u moet doen of wat goed voor u is, dan doet u dat toch gewoon? Geen centje pijn.

Maar zoals er tussen droom en daad wetten in de weg staan en praktische bezwaren, zo staan er tussen weten en doen nog wat een paar forse obstakels. En nee, die obstakels zijn er echt niet alleen bij de mensen met een lage opleiding.

De opstellers van het rapport putten rijkelijk uit wetenschappelijk onderzoek dat laat zien dat mensen bij een stapeling van problemen, bij verdrietige gebeurtenissen, bij de confrontatie met een akelige ziekte steeds minder goed in staat zijn om de juiste beslissingen te nemen, terwijl ze onder ideale omstandigheden ook al vaak de mist in gaan. Ze laten ook zien dat cognitieve vaardigheden geen garantie zijn voor verandering van gedrag. Bij gedrag en gedragsverandering spelen ook overtuigingen, temperament en het vermogen tot zelfcontrole een grote rol. Die bepalen hoe groot iemands ‘doe-vermogen’ is, een doe-vermogen dat maar beperkt trainbaar is, helaas.

Door alleen maar te focussen op denkvermogen en te vergeten dat er ook ‘doe-vermogen’ nodig is om datgene te doen wat goed en nodig is, laten we steeds meer kwetsbare mensen in de kou staan met de opdracht om zelf regie te nemen, zichzelf te managen, en verantwoordelijkheid voor eigen gezondheid te nemen. De WRR roept dan ook op om een realistisch beleid te voeren in plaats van een rationalistisch beleid en dus ook weer te zorgen voor…, in plaats van alleen maar te zorgen dat…

Met dit rapport in de hand weet onze overheid wat haar te doen staat, maar ja, weten is nog geen doen…

Lees het rapport op de site van de WRR

  • Henriëtte van der Horst

    Henriëtte van der Horst is huisarts niet praktiserend en emeritus hoogleraar huisartsgeneeskunde.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • dolf algra

    arts, commentator zorg en sociale zekerheid, rotterdam

    Interessante blog, die de vinger op de zere plek legt. De maakbare samenleving is inderdaad vorm van wensdenken. Eerder schreef Paul Frissen daar een mooi boek over. Titel: De Fatale Staat - over de politieke noodzakelijke verzoening met de tragiek. ...Ook aanrader. Voor elk probleem een richtlijn en protocol.

    Dit WRR rapport past - in mijn opinie- in de 'werdegang van het zorgelite denken'. Recent publiceerde zowel de RVS als Gezondheidsraad rapporten over de toenemende medicalisering en de rol van richtlijnen daarbij. Jarenlang waren deze clubs zelf warm voorstander waarbij kritische reflectie met boegeroep en vooral stilzwijgen/negeren werd ontvangen.

    Maar erg positief gestemd ben ik niet. Het zal ernstig behelpen blijven nu de KNMG breed (ook weer kritiekloos) de nieuwe eigen regie definitie van gezondheid (van Hüber cs) beleidsmatig heeft omarmt en nu over de gehele medische wereld en generatie jonge dokters als ' waarheid' uitrolt. Kortom: van dat maakbaarheidsdenken zijn we nog niet af.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.