De Grote Sprong Voorwaarts

Het hoge woord is eruit. Bedrijfsartsen werken aan een nieuw Missie-Visie-Strategie-document. Een klus van één keer in de vijf jaar. Een taai ongerief! Wie waagt zich aan zoiets ingewikkelds? Het document moet helder beschrijven waar bedrijfsartsen voor willen staan en waar ze voor willen gaan. Probeer dat maar eens kort en krachtig te zeggen!

Nou, dat is aardig gelukt. In 32 woorden: Niemand mag ziek worden door werk. En niemand die nog kan en wil werken, mag door ziekte aan de kant komen te staan. Want iedereen heeft recht op gezond en veilig werk. Dat is missie! Dat is visie! Dat roept herinneringen op aan de Grote Sprong Voorwaarts van voorzitter Mao Zedong.

De nieuwe visie is ethisch, want het werkwoord ‘mogen’ komt erin voor.  Altijd goed als je weet wat mag en wat niet mag. Dat is transparant! Bovendien is er sprake van een recht: het recht op gezond en veilig werk. Het wordt afgekondigd als een universeel recht: het geldt voor iedereen. Nederlandse bedrijfsartsen gaan voor een universele en wereldwijde aanpak van ongezond en onveilig werk. Er is letterlijk een wereld te winnen.

Alleen al binnen Nederland is nog heel veel te doen. Denk maar aan die 4100 sterfgevallen per jaar die een gevolg zijn van het werk. Aan die 15 duizend beroepsziekten per jaar waarvan bedrijfsartsen maar één derde deel melden om de werkgever niet te ontrieven. Die tijd is nu voorbij! Jonge collega’s en aiossen staan te trappelen. Het is nu alle hens aan dek voor de nieuwe aanpak.

Er is wel een restrictie, lees ik. De bedrijfsartsen kunnen het niet alleen. Ze moeten het samen met anderen doen. Dat wordt het derde element: de Strategie. Met wie gaan we het doen? Voorzitter Beens laat zien hoe hij als een spin in het web zit. Hij somt op met hoeveel partijen de bedrijfsartsen allemaal contact hebben: van sociale partners tot ministeries, van beroepsverenigingen tot universiteiten en nog meer daaromheen en daartussen. Die vinden ook allemaal: niemand mag ziek worden door werk. Dat heeft de voorzitter wel afgecheckt natuurlijk. Vooral met de werkgevers, die met geld over de brug moeten komen. Want het wordt een mega-operatie. Achterstallig onderhoud!

Jarenlang roep ik in blogs en columns dat bedrijfsartsen veel over preventie praten, maar er bijna niks aan doen. En nu gaat het dan echt gebeuren! Ik pink een traantje weg. Over de Strategie horen we binnenkort meer, belooft de voorzitter. Dat kost nog een heidagje of wat. Maar ik durf al wel vooruit te lopen op het Stappenplan.

Stap 1: Concentreer je op je corebusiness. Verspil geen tijd meer aan ziekten en klachten die niet arbeidsgerelateerd zijn. Dus geen spreekuurtijd meer vermorsen aan werknemers met chronische vermoeidheid of long covid. Laat die maar over aan de casemanagers. Die zorgen wel dat deze patiënten niet aan de kant blijven staan.

Stap 2: Ken je klant. Deftig gezegd: weet wat de gezondheidsrisico’s zijn in een bedrijf. Hier kunnen andere arbodisciplines helpen. Een arbeidshygiënistje of zo. Die zitten nog niet in het spinnenweb van de voorzitter zie ik, maar dat gaat hij nog regelen.

Stap 3: Doe aan vroege opsporing. Praat eens met mensen die aan het werk zijn. Hoe gaat het met hen? Doe eens een preventief onderzoek bij blootgestelde groepen.

Stap 4: Evalueer. Kijk na verloop van tijd of het werkt. Wees niet bang je doelen iets naar beneden bij te stellen. Je zou je om te beginnen bijvoorbeeld tot Nederland kunnen beperken. Dat is al heel mooi. En als het helemaal niet blijkt te werken? Dan berg je het document gewoon weer vijf jaar op in een la. Daar kraait geen haan naar.

Denk ik toch ineens aan de grote antikernwapendemonstratie van 29 oktober 1983. 550 duizend mensen protesteren op het Malieveld tegen de plaatsing van kernwapens in Nederland. De grootste demonstratie ooit. Alle kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland! Ook een missie en een visie. Maar ook een enorme passie! We gingen ervoor. We hadden geen strategie. We hadden alleen de demonstratie. En drie miljoen handtekeningen. Het werkte! De plaatsing van kruisraketten werd permanent uitgesteld.