De Echte Vent 

Onderweg van mijn werk naar huis stond de radio aan. Racoon zong De Echte Vent. Ik luisterde naar de woorden:

‘Dus zеg me

Wie het vеrste piesen kan

Wie is het mietje, wie de man?’

Bij het horen van deze tekst dacht ik aan een 58-jarige patiënt, die mij vroeg of het nut had zijn PSA-gehalte preventief te laten bepalen: ‘Ik pies niet meer zoals vroeger’, zei hij met een lach. Andere klachten had hij niet. We praatten over de zin en onzin van verdere diagnostiek. Ook hield ik hem voor dat er best veel te doen is over het bepalen van het PSA-gehalte. In 2017 schreef ik er al een keer over. Sindsdien is er weinig veranderd. De keuzehulp op thuisarts.nl geeft een steuntje in de rug in de besluitvorming. Helaas niet zaligmakend, maar wel een aanzet om samen met de patiënt kritisch te kijken naar het nut en de noodzaak van het bepalen van de PSA-waarde. Ik wees naar de mogelijk onnodige nevenschade. Daarbij speelt dat wij als (huis)arts een weg moeten vinden in verantwoorde, medisch zinvolle, kosteneffectieve, persoonlijke en vooral niet schadelijke diagnostiek. Mijn patiënt ging aan de slag met de keuzehulp. Hij was in staat de voor- en nadelen van het bepalen van het PSA-gehalte rationeel op een rij te zetten. Hij besloot zijn PSA-gehalte niet te laten bepalen.  

Enkele weken later bezocht hij wederom mijn spreekuur. Zichtbaar aangeslagen vertelde hij mij het verhaal van een vriend van hem, die zo’n 15 jaar jonger is. Die had uit preventief oogpunt zijn PSA-gehalte laten bepalen. Wat bleek? Een torenhoog PSA en niet veel later de diagnose prostaatkanker. Opnieuw stelde de 58-jarige man mij de vraag of het misschien toch nut had om zijn PSA-gehalte te laten bepalen. Er zijn van die dagen dat je zou willen dat er geen N=1 bestaat. Maar soms is het geen wetenschap of richtlijn. Soms is het een gevoel waar je op moet varen. Ik ging overstag en liet hem ‘ter geruststelling’ zijn PSA bepalen. Als een huisarts al niet altijd volledig objectief en evidencebased kan handelen, hoe kunnen we het dan van onze patiënten eisen? Ik dacht terug aan de woorden van Racoon. Moet een echte man ver kunnen piesen? Waarom maakt hij zich zorgen als hij dat niet meer kan? Is het misschien de angst om te verliezen wat hij heeft? In mijn hoofd zong Racoon een andere tekst.  

Waar je van hield

Is niks meer om op te vertrouwen

Wanneer alles dat jij als je leven zag Modder blijkt, waar niet op valt te bouwen 

Het begon bij een onschuldige PSA-bepaling Die ze beter voor zichzelf hadden gehouden 

Wie neemt nou wie in de maling  

Jij zou er je leven voor geven 

Ach, geld is geld en vriendschap is te koop En spijt is iets voor later En dan ben je bijna dood Dus zеg me 

Wie het vеrste piesen kan

Zonder nadruppelen

Gewoon een straal zoals je die al jaren kent, Dus zeg me, wie is een echte vent 

En wie loopt weg, wie geeft gehoor aan de klacht Het verhaal klinkt immers zo verdacht Geloof me, het is geen experiment Wie is een echte vent 

Een leven lang

Eerst jaren aan een toekomst bouwen

Maar als het puntje bij het paaltje komt Vraag je je af hoe jij het uit kon houden Om uiteindelijk wel een uitslag te krijgen En die vervolgens de verdomhoek in te douwen

Dus zeg me

Wie het verste piesen kan

Zonder nadruppelen

Gewoon een straal zoals je die al jaren kent, Dus zeg me, wie is een echte vent 

En wie loopt weg, wie durft het aan

Om toch verdere diagnostiek aan te gaan Een weg die hij niet kent Wie is een echte vent 

Waar je voor viel

De prachtig uitgedrukte onzin

Een PSA-waarde niet te krap

Met kou van binnen en ogen staan op onmin 

Hij doet z'n ding en ziet het als een grap. Maar dan wel een zonder humor. Dus zeg me Wie het verste piesen kan Gewoon een straal zoals je die al jaren kent, 

Dus zeg me, wie is een echte vent

Zeg me, wie is een echte vent

Oh, wie loopt weg, wie durft het aan

Om voor een behandeling te gaan,

Die hij niet kent

Wie is de echte vent