De Easypump maakt euthanasie niet easy, maar wel waardig
4 reactiesHoe zit dat toch met partnerkeuze? Meestal kun je wel een soort van beeld krijgen waarom twee mensen bij elkaar zijn gekomen. ‘Les extremes se touchent’ of ‘Soort zoekt soort’, kortom er zit heel wat rek in de relationele sok.
Hoe Dick en Toos Hamers ooit tot elkaar waren geraakt, snapte ik dertig jaar geleden niet en nu nog steeds niet. Dick deed zijn naam, als hij Engels was geweest, eer aan, hij was gewoon een lul van een vent. Dwingend, niet geïnteresseerd in de ander, luisterde nooit, gewend dat hij zijn zin kreeg, gatverdamme wat een etterbak, ik was altijd blij als hij was opgerot. Ik hoop dat mijn empathie voelbaar is. Toos daarentegen, ongeveer 50 jaar toen ik de praktijk overnam, was een prachtige vrouw, nog steeds een schoonheid om te zien en ook nog eens een enorm prettig mens, vriendelijk en dankbaar voor mijn hulp, al ging het om voetschimmel. Ze deed me denken aan de moeder van een middelbareschoolvriend, die me vanonder haar ravenzwarte haar kon aankijken en dan vroeg: ‘Hoe is het met je, Imme?’ Ik had toen enorme behoefte aan die vraag en was tegelijkertijd doodsbang het antwoord uit te spreken. Zoiets riep mevrouw Hamers ook op. Eerst dacht ik dat ze hem misschien om zijn geld had getrouwd, want hij had een eigen bedrijf en zwom niet alleen in zijn verwarmde zwembad, maar ook in de poen. Later bleek dat zij het geld had ingebracht en hij niet. Het was een raadsel en zal het altijd blijven. Ik heb het nooit bij haar durven aansnijden en nu is ze al jaren overleden, dus die kans is definitief verkeken.
Ze kreeg buikklachten, die bleken te berusten op een coloncarcinoom. Bij de operatie bleken er positieve klieren te zijn en na een periode met 5-FU was de tumor het zat en nam de regie definitief over. Ze ging steeds meer achteruit en toen het echt niet meer ging, vroeg ze om euthanasie. De SCEN-arts zag geen bezwaren, dus we kozen een datum. Ik zag er enorm tegenop, omdat ik haar zo graag mocht. Ik was bang dat mijn eigen emoties te veel naar boven zouden komen. Dat gebeurde helaas ook. Toen Dick en zijn dochters afscheid hadden genomen, kwam ik met twee grote spuiten aanzetten. Dokter Dood kwam binnen en de intimiteit van het afscheid was meteen verstoord. Ik zette de spuit met thiopental op de infuusnaald en mompelde iets stompzinnigs als ‘Goede reis’. Tijdens het langzaam spuiten keek ze me aan en zei: ‘Dank voor alles wat je ged…’ En weg was ze in een diep coma. Ik brak en had de grootste moeite mezelf weer in de doktersrol te krijgen.
Dit was niet de enige keer dat ik mijn centrale aanwezigheid tijdens een euthanasie als ongepast heb ervaren. Tijdens een dienst op de hap besprak ik dit met een paar collega’s. Een ervaren rot, tevens werkzaam bij de Levenseindekliniek, noemde de Easypump (vreselijke naam). Je laat die door de apotheek vullen met thiopental en sluit hem aan op het infuus. Er zit een soort schuifje op, dat jij of een familielid open kan zetten en dan loopt de vloeistof binnen een paar minuten in. Jij als arts kunt in een andere ruimte wachten tot de patiënt in coma is en dan de rocuronium spuiten. Zo verstoor je de intimiteit van het afscheid niet en houd je je eigen emoties in de hand. Ik was met stomheid geslagen. Dat dat bestond, dat ik dat niet wist!
Nu, inmiddels behoorlijk wat euthanasieën verder, blijkt dat deze collega helemaal gelijk had. De Easypump, ook wel elastomeerpomp genoemd, voegt een waardigheid toe aan het sterven die nabestaanden de rest van hun leven meedragen.
Meer van Imme Bergman
P.J.E. van Rijn
huisarts gepensioneerd, Rheden
Niets nieuws eigenlijk, die Easypump . Alleen mag deze alleen maar door de arts worden bediend sinds de euthanasiewet . Maar dat is wel eens anders geweest. Zo`n 40 jaar geleden begonnen er mensen om euthanasie te vragen . Ikzelf had regelmatig behoe...fte aan de mogelijkheid van euthanasie voor terminale patiënten bij wie palliatie niet afdoende hielp en ik aan hun lijden een eind wilde maken .Maar niet waar het niet-terminale patiënten betrof. Ik herinner me twee patiënten die dan wel een fatale diagnose hadden gekregen, maar nog niet zo ernstig ziek waren dat ikzelf aan euthanasie dacht .Zij echter wel .Nu had ik me al op zo`n moment voorbereid en van patiënten, die Depronal [een voorloper van Tramadol] en Tuinal [een barbiruraat] over hadden, het restant bewaard. Prachtige capsules met kleine korreltjes er in ,die je zo door de yoghurt kon roeren .Een fluitje van een cent. Maar de dokter bleef buiten schot. In dit complot betrokken familieleden moesten zelf het medicament toedienen, waardoor ook zwijgen hierover was gegarandeerd. De dokter was hierbij niet aanwezig ,kwam na een half uurtje kijken toen het gebeurd was en tekende voor een natuurlijke dood. Prachtig toch ,als de dokter zich moreel niet hoeft te belasten en de uitvoering aan direct betrokken kan over laten ?
Mw. mr. S.P. (Simone) Madunic
Algemeen Secretaris Regionale Toetsingscommissies Euthanasie
Beste Imme Bergman, dankt voor uw interessante blog. Ik onderschrijf de reactie van uw collega Mulders waar het gaat om het openzetten van een easypump door een familielid. Goed dat u hier nog eens op wil kauwen! Zie hiervoor pagina 38 van de Euthana...sieCode2022 alsook pagina 12 van de KNMG/KNMP Richtlijn uitvoering euthanasie en hulp bij zelfdoding 2021 waarin staat dat de arts de euthanatica niet mag laten toedienen door een familielid of anderen.
Mw. mr. S.P. (Simone) Madunić
Algemeen Secretaris
Regionale Toetsingscommissies Euthanasie
[Reactie gewijzigd door redactie op 24-08-2022 16:33]
I. Bergman
Huisarts
Beste collega Mulders,
Dank voor uw reactie. Ik wist niet, dat je je juridisch op glad ijs begeeft, als je familie het kraantje open laat zetten. Ik ga daar eens rustig op kauwen!
Vriendelijke groet,
Imme Bergman
[Reactie gewijzigd door redactie op 24-08-2022 13:25]
M.M. Mulders
arts en medisch manager Expertisecentrum Euthanasie, Wadenoijen
Met een mix van herkenning en verbazing las ik de column van onder pseudoniem schrijvend collega Imme Bergman.
Laat ik beginnen met het delen van mijn verbazing, zodat ik mijn bijdrage positief kan afsluiten hetgeen past bij mijn overheersend gevoel... bij het stuk van Bergman.
Euthanasie en hulp bij zelfdoding binnen de wettelijke kaders is voorbehouden aan de arts. Bij euthanasie speelt de arts een actievere rol dan bij hulp bij zelfdoding (Hbz). De passievere bijdrage van de arts bij Hbz kan maar door één persoon gecompenseerd worden: de patiënt zelf! Het is de patiënt die de beker leegdrinkt, welke uitsluitend door de arts mag worden aangereikt. Niet door een naaste van de patiënt dus. Deze zou zich hiermee strafbaar maken aan artikel 293 en/of 294 uit ons Wetboek van Strafrecht. Met een beetje geluk een maximale gevangenisstraf van drie jaar, met grote pech maar liefst twaalf jaren die de Officier van Justitie eisen mag. Een naaste van patiënt het kraantje laten openzetten: niet doen dus. Bloedlink.
Overigens is spitten in het dikke juridische Wetboek van Strafrecht niet nodig om een heldere kijk op deze zaak te verkrijgen. Bladzijde 38 van de recent gepubliceerde en gemakkelijk leesbare Euthanasiecode 2022 is glashelder: het is niet toegestaan dat de arts in zijn aanwezigheid anderen de euthanatica laat toedienen.
In de acht jaar dat ik werkzaam ben voor Expertisecentrum Euthanasie probeer ik bij elke geschikte gelegenheid het gebruik van de elastomeerpomp bij het toedienen van de coma-inductor onder de aandacht te brengen. Ik ervaar het gebruik ervan als zeer bijdragend voor patiënten en naasten die fysiek dichtbij elkaar en zónder dokter op de neus, de laatste ogenblikken van bewustzijn willen delen. Overigens zijn er ook patiënten die zich veiliger voelen als ik een actievere rol speel. In het gesprek waarin ik de wijze van uitvoering bespreek onderscheid ik al jaren drie scenario’s: snel door de dokter met een spuit via infuus, geleidelijk en met de dokter in de hoek van de kamer via een elastomeerpompje op het infuus óf door inname van een drankje. Ik laat de keuze zoveel mogelijk bij de patiënt.
Collega Bergman, dank voor je pleidooi vóór de easypump. Onbekend maakt in dit geval onterecht onbemind. Voor een groep patiënten en dokters is het een prachtig hulpmiddel waarbij de bediening ervan een aan de arts voorbehouden handeling blijft.