Blogs & columns
Blog

De arts als timmerman

3 reacties

Een groot mea culpa van de gynaecologen een paar weken terug. De NVOG (Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie) gaf toe in de aanloop naar 2010, toen de complicaties van vaginale implantaten voor het eerst aan het licht begonnen te komen, “te snel” te zijn geweest met het gebruik van deze bekkenbodemmatjes. Zij waren “zeer gemotiveerd” om de implantaten te gebruiken, zo schreven vertegenwoordigers van de beroepsgroep aan de Tweede Kamer, maar de zorg rondom deze vaginale implantaten was “niet goed georganiseerd”.

De matjes waar het om gaat, ook wel bekend als transvaginale mesh, zijn bedoeld om verzakking te verhelpen, maar voor veel patiënten waren de klachten na de operatie vele malen erger dan daarvoor. De slachtoffers “slepen zich voort in een sport-, werk- en seksloos bestaan”, zo stelt het steunpunt Meshed Up: een pijnlijke woordspeling van het materiaal van de matjes (mesh) met het Engelse ‘messed up’: verknald. Want de implantaten hebben de kwaliteit van leven vansommige patiënten verknald.

De erkenning van de beroepsgroep dat zij te voortvarend te werk is gegaan met de implantaten, is belangrijk voor de discussie over veiligheid van implantaten en de compensatie van gedupeerden. Veel mesh-slachtoffers voelen zich namelijk niet erkend in hun leed. Of zoals Maria Smit, één van de vertegenwoordigers van het steunpunt stelde tijdens een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer: “We werden op de rode loper binnengehaald, en via de achterdeur afgeserveerd,” refererend aan het enthousiasme dat gepaard ging met het plaatsen van het implantaat, en vervolgens de behandeling die patiënten ontvingen toen de complicaties duidelijk begonnen te worden. Daarbij is het erg moeilijk voor patiënten om hun recht te halen, want bewijs maar eens dat de klachten worden veroorzaakt door het implantaat. Al helemaal bij een implantaat dat precies die klachten die het zou moeten verhelpen, doet verergeren. Fabrikanten geven ook niet thuis. Heden ten dage worden de vaginale mesh-implantaten nog maar zeer terughoudend toegepast.

Gedupeerde patiënten van een ondeugdelijk implantaat zijn vaak twee keer slachtoffer. Allereerst van de schade die het implantaat aanricht. Vervolgens omdat het voor hen nauwelijks mogelijk is hun recht te behalen. Dit komt onder andere doordat artsen zijn uitgezonderd van de algemene aansprakelijkheidsregel, die stelt dat de professional aansprakelijk is voor schade als bij de uitvoering van de overeenkomst gebruik is gemaakt van een gebrekkig product (artikel 6:77 in het Burgerlijk Wetboek). De arts heeft dus een uitzonderingspositie ten opzichte van bijvoorbeeld de timmerman. Terwijl beiden in de uitvoering van hun werk producten gebruiken die tot ernstige schade kunnen leiden. Als patiënt loop je tegen een muur op.

Was de aansprakelijkheidsregel in Nederland ook op artsen van toepassing geweest, dan waren gynaecologen ongetwijfeld minder enthousiast te werk gegaan met deze innovatieve implantaten waarvan de desastreuze gevolgen nog onbekend waren.

Specialisten verdedigen zich met de stelling dat ze geen materiaaldeskundigen zijn en dat implantaten die door de zogenaamde notified bodies zijn goedgekeurd als veilig moeten worden beschouwd. Was dat maar zo. Notified bodies zijn commerciële bedrijven. Bij geneesmiddelen hebben we een onafhankelijk CBG en de EMA, maar de toelating van implantaten is minder streng. Denk maar aan de affaire van het mandarijnennetje onthuld door het programma Radar.

De medische beroepsgroep heeft een duidelijke rol in het zoveel mogelijk beperken van risico’s als gevolg van de behandeling. Om te voorkomen dat gedupeerden van implantaten een tweede keer slachtoffer worden als gevolg van de uitzonderingspositie van de arts, is het nodig dat in de wet wordt vastgelegd dat artsen aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de nadelige gevolgen van een implantaat.

In de concrete situatie van de mesh-gedupeerden nu zou het een oplossing zijn als er een collectieve financiële compensatieregeling zou komen voor deze groep. Het zou de beroepsgroep sieren als zij zich daar met de ziekenhuizen hard voor maakt. Daar hebben deze patiënten recht op.

lees ook
  • Henk van Gerven

    Henk van Gerven is oud-huisarts en Tweede Kamerlid voor de SP.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Birgit Govers

    PhD-student Oogheelkunde, Nijmegen

    U geeft aan dat het bewijzen dat de klachten worden veroorzaakt door het implantaat zeer lastig is. Echter ondanks dat stelt u dat het nodig is bij wet moet vast te leggen dat artsen aansprakelijk moeten kunnen worden gesteld voor de nadelige gevolge...n van een implantaat. Hoe zal dat in de praktijk een oplossing bieden als het onduidelijk is of bij individuele gevallen de klachten worden veroorzaakt door de aandoening ofwel het implantaat?

  • Anna-Karin Maris

    Huisarts , Alkmaar

    Er is een uitspraak van de Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden waarbij de hulpverlener wel degelijk aansprakelijk is voor het gebruiken van een ongeschikt hulpmiddel in de behandelingsovereenkomst. In artikel 6:77 BW is neergelegd dat de hulpverlener in be...ginsel aansprakelijk is als deze gebruik maakt van een ongeschikte hulpzaak bij de behandelingsovereenkomst, tenzij toerekening onredelijk is.
    Het gerechtshof heeft op 27 november 2018 (ECLI:NL:GHARL:2018:10336) geoordeeld dat de miragelplompe een ongeschikte hulpzaak is en dat het niet onredelijk is dit het ziekenhuis toe te rekenen, ook al was het ziekenhuis toentertijd (1992) niet bekend met de ongeschiktheid.

  • Annette van Zeist

    psychiater, Nieuw-Zeeland

    In Nieuw-Zeeland, waar ik woon en werk, zouden deze patiënten een vergoeding krijgen via de ACC (Accident Compensation Corporation, the sole and compulsory provider of accident insurance in New Zealand for all work and non-work related injuries).

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.