Blogs & columns
Blog

Dan moet de huisarts het maar doen

6 reacties

Voor de tweede keer in korte tijd maak ik van nabij mee dat iemand met een psychische aandoening om euthanasie verzoekt, maar dat de ggz op alle fronten niet thuis geeft. De behandelend psychiater wil geen euthanasie verlenen, er is ook in de hele instelling niemand anders te vinden, ook niet voor het geven van een second opinion. De behandelaar zegt dat er geen behandelmogelijkheden meer zijn en patiënt wordt terugverwezen naar de huisarts. Die mag zich er dan verder mee redden. De huisarts probeert bij drie grote instellingen een second opinion te krijgen, maar vangt overal bot. Hij kan weliswaar verwijzen naar het Expertisecentrum Euthanasie (EE), maar…

In 2018 verscheen de Richtlijn Levensbeëindiging op verzoek bij patiënten met een psychische stoornis, gemaakt door onder meer de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP). Daarin ook een uitgebreid implementatieplan. De tranen schieten je in de ogen als je het leest, zo grondig en zorgvuldig. Maar er is één probleem. Het is gebleven bij een plan. Er is nog bitter weinig van gerealiseerd. Mede daardoor wordt euthanasie bij mensen met een psychische aandoening meestal verleend door een arts (vaak een psychiater) van het EE. Daar zijn inmiddels ellenlange wachtlijsten, mede omdat het veel tijd kost een  psychater te vinden voor een second opinion, een vereiste, die wel in de code en de richtlijn staat, maar helemaal niet in de wet.  

Dus je kunt als huisarts wel doorverwijzen, maar dan moet je patiënt soms wel twee jaar wachten.

Wij hebben als beroepsgroep uitgesproken dat euthanasie ook voor mensen met een psychische aandoening die ondraaglijk en uitzichtloos lijden, een mogelijkheid moet zijn. Overigens iets wat de Hoge Raad al in 1995 in het Chabot-arrest uitsprak en wat de Wet toetsing levensbeëindiging (Wtl) heeft overgenomen. Die wet ging in 2002 in. Het duurde tot 2008 voor de eerste melding van euthanasie bij iemand met een psychische aandoening bij de regionale toetsingscommissie euthanasie (RTE) binnenkwam. Het EE, eerst Levenseindekliniek geheten, kwam in 2012.

Euthanasie is geen recht en artsen zijn niet verplicht eraan mee te werken. Wel worden ze geacht door te verwijzen (gebeurt vaak niet). Maar als alle grote centra de richtlijn niet implementeren, dan moeten we ons afvragen wat die richtlijn dan voorstelt. Ik vind dat we hierin tekortschieten. Wat we wel gedaan hebben is de procedure zo complex maken dat veel psychiaters ervoor terugschrikken en de procedure ook voor artsen van het EE nodeloos lang duurt. Gevolg: lange wachtlijsten.

Hulde aan de huisartsen die hun patiënten niet nog zoveel langer ondraaglijk en uitzichtloos willen laten lijden en zelf euthanasie verlenen. Maar ik schaam me er wel voor. Dat we als ggz de huisarts opzadelen met de moeilijkste en meest ingrijpende interventie. En dat die huisarts dan nog stad en land moet afbellen om ergens een psychiater te vinden voor een second opinion.

Maar ik wil niet in mineur besluiten. In 2020 werd dertig keer euthanasie verleend door de eigen psychiater, al dan niet met consultatie van het EE. Dat is meer dan ooit en zes (!) keer zoveel als in 2019. En sommige instellingen beginnen schoorvoetend de richtlijn te implementeren. Het EE spreekt in haar jaarverslag de hoop uit dat achteraf 2020 het jaar zal blijken te zijn waarin het tij keerde. Ik sluit me daar graag bij aan.

Denk je aan zelfdoding . Bel 0800-0113.

lees meer van menno oosterhoff
  • Menno Oosterhoff

    Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater eninitiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl. Hij maakt de podcast ‘God zegene de greep’ over de dwangstoornis. Daarover gaat ook zijn boek ‘Vals alarm´ waarin ook zijn eigen dwangstoornis aan de orde komt. Zijn boek ‘Ik zie anders niks aan je’ gaat over psychische aandoeningen in het algemeen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Nico Terpstra

    praktijkhoudend huisarts, Hoorn

    Huisartsen dreigen het vuilnisvat van alle specialismen te worden, ik dank collega Oosterhoff voor zijn prikkelende blog, maar hij maakt wel een terecht punt. Krijgen de cardiologen in Lunteren de opdracht om minder productie te draaien? Flikker boez...emfibrilleren over de schutting. Is de GGD nog niet in staat te vaccineren? De huisarts doet het wel. Problemen in de GGZ? Probeer het maar aan ons te slijten. De lijst is eindeloos. De LHV? Die slaapt.

    Laatst wilde een GGZ-instelling meerdere leden van een door ons als niet betrouwbaar geacht gezin met allemaal 6 dd 20 mg methylfenidaat weer naar ons terug bonjouren, ondanks mijn duidelijke stelling dat wij geen verantwoordelijkheid kunnen en willen dragen voor dergelijke doseringen. Ditmaal houden wij onze poot stijf, dan maar kwade GGZ'ers of patienten: wij nemen deze patiënten NIET terug. "Dan moet de huisarts het maar doen" houdt een keertje op.

  • menno oosterhoff

    Psychiater, Thesinge

    @Jedidja Fortuijn. Zeker is terughoudendheid op zijn plaats. Dat gebeurt ook. van de 900 aanmeldingen bij EE worden er meer dan 800 afgewezen. Maar terughoudendheid is iets anders dan je aan de verantwoordelijkheid onttrekken. Als beroepsgroep hebben... we een richtlijn en een implementatieplan gemaakt waarin we de mogelijkheid van euthanasie bij mensen met een psychische aandoening met grote behoedzaamheid mogelijk willen maken conform de wet toetsing levensbeeindiging op verzoek. Ik vind het wel beschamend dat we hierin niet voorzien en dat aan de EE wordt overgelaten en de huisarts.
    Als je ueberhaupt tegen euthanasie bij mensen met een psychische aandoening bent dan snap ik dat je er anders over denkt, maar ik ga uit van de richtlijn van de NVvP en de euthanasiecode en de wet. Geloof me, als ik zeg dat ik de laatste ben om het op te geven, maar daar gaat het niet om. Het gaat om mensen, die na jarenlang ondraaglijk lijden geen reëel uitzicht meer hebben op verbetering en die vragen om op een waardige manier een eind aan hun lijden te maken, wat alleen nog kan door hun leven te beeindigen. Die vraag ligt er. Daar kan de GGZ niet omheen. Nogmaals: Ik wil geen enkele arts verplichten tot euthanasie. Maar ik vind wel dat je van de GGZ als geheel mag vragen de richtlijn te implementeren en te voorzien in de mogelijkheid op deze vraag in te gaan.

  • menno oosterhoff

    Psychiater, Thesinge

    @ coll. Bodde. Van deze 88 meldingen was 35
    keer de meldende arts een psychiater, 14 keer een huisarts, 6 keer een
    specialist ouderengeneeskunde en 33 keer een andere arts. In 68 meldingen waarin euthanasie werd verleend aan een patiënt op grond v...an
    diens psychiatrische aandoening(en), was de uitvoerend arts verbonden aan Expertisecentrum Euthanasie. Dit komt uit het jaarverslag van de regionale toetsingscommissies. Ik kan het niet helemaal rijmen met de 30 keer dat er door een psychiater euthanasie verleend is buiten de EE, wat in hun jaarverslag staat.

  • Jedidja Fortuijn

    Psychiater , Haarlem

    Bedankt voor de reactie van huisarts Bodde. Ik vraag me inderdaad af hoe vaak huisartsen euthanasie uitvoeren bij psychiatrische patiënten, bij wie de eigen psychiater het niet wil/durft/kan.
    Overigens ben ik van mening dat de terughoudendheid van p...sychiaters een goede reden heeft. Diagnostiek en prognostiek zijn in de psychiatrie complex, we behandelen een relatief jonge populatie en er bestaat het risico op aanwakkeren van demoralisatie als zelfs je psychiater vindt dat het lijden uitzichtloos is, terwijl juist hoop en perspectief geven bij onze belangrijkste instrumenten horen.
    Schaamte lijkt me niet op zijn plaats.

  • Boddé

    Huisarts , Groningen

    Ik krijg de vraag vaak van mensen die nog op de wachtlijst staan van een GGZ instelling. Onlangs voor het eerst van iemand die al wel in behandeling was van een specialist. Ondraaglijk lijden zeker, mogelijk wel behandelbaar.

    U heeft de cijfers b...lijkbaar paraat, hoe vaak doen huisartsen euthanasie waar de instellingen het niet willen/kunnen doen? in 2020? Ik ken die huisartsen niet, of ik weet niet dat ik ze ken ben ik bang.

  • menno oosterhoff

    Psychiater, Thesinge

    Denk je aan zelfdoding . Bel 0800-0113.
    Ik heb vergeten het erbij te zetten. Ik weet eigenlijk niet of dat bij een blog over euthanasie wenselijk is, maar voor alle zekerheid.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.