Dakloos met laag IQ
Plaats een reactieErik heeft een vlotte babbel. Met zijn cocaïnemisbruik en ADHD staat hij bepaald rap in het leven. De grote grijns op zijn gezicht is zijn handelsmerk, zijn spontaniteit is zijn charme. Jammer dat zijn ADHD vroeger op school niet werd herkend.
Hij raakte regelmatig verwikkeld in vechtpartijen en werd ‘een lastig kind’ gevonden. Een flink brommerongeval zorgde er daarna voor dat zijn brein niet meer deed wat er van hem verlangd werd. Cocaïne ten slotte richtte beschadigingen aan die passen bij een multiherseninfarct.
In Eriks leven wisselen daklozenopvang, tijdelijke huisvesting en detentie elkaar voortdurend af.
Erik is niet de enige dakloze met een verstandelijke beperking. Eén dezer dagen promoveert Barbara van Straaten op een onderzoek naar dakloosheid en stabiele huisvesting. Haar eerder in PloS One gepubliceerde artikel laat zien dat maar liefst 29 procent van de daklozen een verstandelijke beperking heeft. Van de honderden daklozen die zij tweeënhalf jaar lang volgde, had 29 procent een IQ onder de 70! Ter vergelijking: in een gewone huisartsenpraktijk is dat 0,7 procent.
Daklozen zijn beschadigde mensen. De samenleving heeft de verstandelijke beperking niet herkend. Soms is de verstandelijke beperking te verklaren door problemen in de vroege jeugd of een leerstoornis, of hangt zij samen met een gedragsstoornis als ADHD. Maar vaak is een verstandelijke beperking niet aangeboren of aanwezig voor het 18de levensjaar. Ook mensen met bijvoorbeeld een havo-diploma kunnen posttraumatisch of na middelenmisbruik verstandelijk beperkt worden.
Volwassenen hebben veel kunstgrepen om een verstandelijke beperking te verbloemen. Straattaal bijvoorbeeld, uitgesproken met een zelfverzekerde, grote grijns, die zorgt dat de hulpverlener, de dokter, de agent en het indicatieorgaan denken dat ze het wel redden.
Het knappe van het onderzoek van Barbara van Straaten is dat ze door die straattaal heeft heen geprikt. Daardoor kon zij vaststellen dat bijna een derde van de daklozen een verstandelijke beperking heeft.
Haar studie schreeuwt om een vervolgonderzoek. Zoals naar de gevolgen van softdruggebruik. Is het denkbaar dat je een IQ-punt per jaar inlevert? Het lijkt me goed om dat te gaan meten.
Ondertussen laten we in de nachtopvang zoveel mogelijk daklozen een SCIL-test doen om het IQ in te schatten. We zien vaak dat iemand met een niet erkende verstandelijke beperking op twee verschillende manieren reageert. Of hij vlucht als een kind van 3 de opvang uit, of hij wordt agressief tegen de arts of de hulpverlener. Zorgmijding en verstandelijke beperking liggen dicht bij elkaar.
Het onderzoek van Van Straaten laat zien dat we een verstandelijke beperking bij een volwassene helaas pas in de daklozenopvang herkennen. Zoals bij Erik, die hulp nodig heeft bij zijn verstandelijke beperking, zodat hij niet vlucht naar drugs en met zijn agressie juist niet in detentie komt.
- Er zijn nog geen reacties
