Blogs & columns
Marcel Canoy
Marcel Canoy
2 minuten leestijd
Blog

Concurreren versus samenwerken

4 reacties

Niet alleen de PVV, SP of 50Plus spuien wonderlijke teksten over de zorg in verkiezingstijd. Het nieuwe politieke frame is dat concurreren eng en vies is en samenwerken fijn en lief.

Bloemlezing

Een korte bloemlezing uit verkiezingsprogramma’s: het CDA kiest voor meer samenwerking en minder marktwerking; de ChristenUnie wil minder marktwerking en meer zeggenschap; onze uitgangspunten voor de toekomstige vorm van het stelsel zijn: van concurrentie naar samenwerking, aldus de PvdA.

Samenwerken

Het bekt leukt, maar het slaat nergens op. Concurrentie is fundamenteel gebaseerd op samenwerking. In een markt voegt een ondernemer alleen waarde toe als hij producten of diensten maakt die consumenten willen kopen. Daartoe moet de ondernemer zich verdiepen in de klant, samenwerken met leveranciers en met allerlei partijen die de ondernemer kunnen helpen met het realiseren van waarde.

Monopolisten

Zonder concurrentie is er minder prikkel om samen te werken. Denk aan ervaringen met luie monopolisten of met overheidsinstanties die zich juist kenmerken door gebrek aan samenwerking. Het contrasteren van de begrippen concurrentie en samenwerking is theoretisch onjuist en geen enkele ondernemer zal het in de praktijk als zodanig herkennen.

Zorg

Ook in de zorg leidt concurrentie op kwaliteit tussen bijvoorbeeld ziekenhuizen tot samenwerking. Zou er in pakweg Amsterdam maar één ziekenhuis staan, dan trekt dat zijn eigen plan en moet ernstig gevreesd worden voor de kwaliteit van de dienstverlening.

Fusies

In het huidige systeem werken ziekenhuizen op allerlei manieren samen met het idee dat ze er allebei op vooruitgaan en de patiënt beter kan worden bediend. Samenwerken is vaak beter dan fuseren, omdat onderlinge verschillen worden benut, de concurrentie tussen onafhankelijke ziekenhuizen de partijen scherp houdt en de boel bestuurbaar blijft.

Wanhopig

In plaats van wanhopig te pogen in het gevlij te komen van het morrende volk met misleidende frames, ware het beter te bezien hoe concurrentie tussen zorgverzekeraars en tussen zorgaanbieders het beste vorm te geven. Want alvorens ik gillend in het hoekje van marktideologen geplaatst word, het feit dat concurreren en samenwerken communicerende vaten zijn, betekent nog niet dat het in de praktijk op rolletjes loopt.

Beter functioneren

Om samenwerking en concurrentie beter te laten functioneren is meer informatie over kwaliteit nodig, moeten zorgaanbieders en zorgverzekeraars snappen dat samenwerken ten bate van de patiënt iets heel anders is dan de markt verdelen en moet de wetgever duidelijkheid verschaffen welke onderdelen van de zorg zich minder goed lenen voor concurrentie.

Wapengekletter

Een verkiezingsdebat over concrete verbeteringen in de zorg is veel meer waard dan abstract ideologisch wapengekletter. Politieke partijen die naar verwachting in een komend kabinet plaatsnemen, kunnen beter het goede voorbeeld geven in plaats van te zwichten voor goedkope retoriek.

samenwerking politiek marktwerking verkiezingen 2017
  • Marcel Canoy

    Marcel Canoy is hoogleraar gezondheidseconomie en dementie aan de VU in Amsterdam, adviseur van de Autoriteit Consument en Markt, lid van de Adviescommissie Pakket van het Zorginstituut.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    Wederom ontleend aan "The Black Swan" van Nassam Nicholas Taleb:

    Tetlock studied the business of political and economic “experts.” He asked various specialists to judge the likelihood of a number of political, economic, and military events occurring... within a specified time frame (about five years ahead). The outcomes represented a total number of around twenty-seven thousand predictions, involving close to three hundred specialists. Economists represented about a quarter of his sample. The study revealed that experts’ error rates were clearly many times what they had estimated. His study exposed an expert problem: there was no difference in results whether one had a PhD or an undergraduate degree. Well-published professors had no advantage over journalists. The only regularity Tetlock found was the negative effect of reputation on prediction: those who had a big reputation were worse predictors than those who had none.

    Economie: Moet die pseudowetenschap niet gewoon verwijderd worden uit de lijst van universitaire studies? Dat scheelt een hoop geneuzel...

  • W.J. Duits

    Bedrijfsarts, HOUTEN Nederland

    Concurrentie is er voor zorgen dat degene die iets het beste kan het ook doet. Is iemand goed in het diagnosticeren van hartproblemen maar niet in andere vaatproblemen en een ander juist wel, dan maakt concurrentie dat duidelijk en bestaat er noodzaa...k ook om elkaar aan te vullen. In dat opzicht ben ik het eens met de stelling dat concurrentie ook samenwerking vraagt.
    De grote denkfout is de rol van ziekenhuizen en zorgverzekeraars, dat zijn nu marktpartijen, ze zijn er toe gemaakt. Maar ziekenhuizen en zorgverzekeraars hebben dat onderscheid zoals ik hierboven noem helemaal niet, zij kunnen zich alleen maar profileren door prijsafspraken. Want een ziekenhuis is alleen maar een bedrijfsverzamelgebouw, de daadwerkelijk marktpartij zit in dat ziekenhuis, de zorgverleners. Voor de zorgverzekeraars geldt hetzelfde, ze kunnen alleen op prijs concurreren, niet op inhoud. De daadwerkelijk marktpartij, die zij zeggen te vertegenwoordigen, is de patiënt, de zorgafnemer.
    Als partijen eigenlijk niets hebben te zeggen over de inhoud, dan ontstaat er een systeem, om het voor deze partijen toch nog enigszins inzichtelijk te maken, van managementinformatie voorzieningen. Kijk naar de huidige ontwikkelingen, er worden allerhande financiële systemen bedacht om het voor de ziekenhuisdirecties en zorgverzekeraars het nog enigszins overzichtelijk te maken. Dat heet een bureaucratisch systeem creëren. Leg de markt terug waar die hoort, tussen zorgverlener en zorgafnemer, de dokter en de patiënt. Die kunnen er prima uitkomen, concurrentie zal dan weer constructief zijn en niet destructief zoals in het huidige systeem.

  • G K Mitrasing

    Vogelvrije Huisarts, Amsterdam

    Terug naar de markt (die er dus blijkbaar niet is): de klant wil samenwerking ( zie bijv: http://www.tns-nipo.com/ overheid-en-non-profit/nieuws/ zorgprofessionals-denken-nog- te-veel-in-eilandjes/) en wenst een sturende rol van de overheid hierbij...; de zorgverlener wil samenwerking (bij verplegenden en verzorgenden staat het zelfs in de Eed: http://www.beroepshoudingindezorg.nl/ page1/page2/eedvenv2.html). Wat is dan dus het probleem? Canoy ergert zich -waarschijnlijk terecht- aan het gepapegaai van politici. Hij laat hierbij echter onvermeld dat hij, en al diegenen die dit experimentele zorgstelsel een warm hart toedragen, daar ook flink van geprofiteerd hebben. Huilen met de wolven in het bos dus. Je mag het ook krokodillentranen noemen.

  • G K Mitrasing

    Vogelvrije Huisarts, Amsterdam

    Opmerkelijk wat de heer Canoy nu weer schrijft: "concurrentie is eigenlijk samenwerking!" Dit is ongeveer in lijn met wat zorgeconomen sinds een paar maanden in koor roepen: "er IS helemaal geen markt in de zorg! En daarom moeten wij dus door” De Tao... van de economie; geen Yin, geen Yang. Nogmaals opmerkelijk want in 2009 werd er iets anders gesteld door dhr. Canoy: " De zorgmarkt is daarmee een functionerende markt. Er zijn vragers – de patiënten. Er zijn verschillende aanbieders – de zorgverleners. Er worden producten en diensten geleverd met een bepaalde kwaliteit en een (indirecte) prijs. Als de kwaliteit niet goed is, kunnen geïnformeerde klanten overstappen op andere dienstverleners. Het nieuwe stelsel benut het feit dat de zorg wel een markt is. Niet alleen worden verzekeraars geprikkeld scherper met elkaar te concurreren, ook is er meer ruimte om aanbieders met elkaar te vergelijken, is er vrije prijsvorming op deelterreinen, en kan vaker risicodragend kapitaal in de zorg worden geïnvesteerd. " Blijkbaar blijft de aanzwellende kritiek op het huidige zorgstelsel niet onopgemerkt aan de economen. "Het is allemaal niet zo erg: concurrentie is samenwerking, en er is geen markt", zo wordt nu aan alle kanten gesust. Maar waarom dan niet samenwerking en einde marktwerking gewoon formaliseren? Waarom deze semantische non- discussie? Bijvoorbeeld door een zorgfonds of een ander single payer systeem, zoals in de rest van de wereld? "Nee, nee" , roepen de economen dan. Want: "dat leidt de aandacht af van de werkelijke problematiek". (Zelden zo'n verkrampte manier gezien om een discussie plat te slaan; "Nee, mevrouwtje. Die tumor van u gaan we niet behandelen. Dat leidt namelijk alleen maar de aandacht af van de werkelijke problematiek") Wordt vervolgd..

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.