Blogs & columns
Blog

Cognitieve gedragstherapie

8 reacties

(Naar aanleiding van Jim Faas’ blog en de onvermijdelijke reacties van de militante CVS/ME-tak.)

In het eenvoudige psychosomatische model uit de vorige eeuw zagen we stress als druk op het individu. Onder stress bleef het organisme in leven door een adrenaline-uitstoot te genereren (flight, fright, fight), maar daarna was het nodig voor het lichaam om te recupereren. Daarvoor gebruikten we dan de rustgever serotonine. Lekker eenvoudig. Het is een evolutionair goed te verdedigen principe dat een organisme niet alleen handig moet zijn met adrenaline, maar ook zijn rust moet nemen. Rust kan helpen bij de genezing. Een vogel met een gebroken vleugel zoekt een plekje onder de heg en valt stil. Als renpaarden vroeger geen rust wilden nemen bij een kreupelheid, werd er een gloeiende pook op hun onderbeen gelegd. Door de stress en pijn wilden ze dan lang genoeg hun voet stilhouden om weefselherstel in het spronggewricht te verkrijgen. Het lijkt zo te zijn dat dit gedragspatroon van rust na stress onbewust tot stand komt doordat ontstekingsmediatoren (zoals cytokinen) zich niet alleen ophouden op de plaats van trauma, ontsteking of ziekte, maar ook als hormonen in de frontaalkwab gedrag bewerkstelligen. Het ligt voor de hand om verder speculerend te veronderstellen dat iemand dat kan voelen als vermoeidheid. Mijn stelling is dat het chronischevermoeidheidssyndroom (CVS/ME) een stoornis in de revalidatie is, waarbij deze onderbewuste reactie van onze hersenen te lang de overhand krijgt. Ongeacht de oorzaak van destijds.

Cognitieve gedragstherapie (cognitive behavioural therapy, CBT) beoogt met bewustwording dit soort gedragspatronen te doorbreken. In Nijmegen, waar expertise in CBT samenkomt met een topcentrum voor neuromusculaire aandoeningen, wordt prachtig onderzoek gedaan bij patiënten met facioscapulohumerale spierdystrofie (FSHD). Deze mensen krijgen allemaal op een gegeven moment last van vermoeidheid, omdat hun spierweefsel in de loop van hun leven vervangen wordt door vetweefsel. Eerder was al aangetoond dat CBT het gevoel van vermoeidheid reduceerde. Voor proefpersonen met zo’n vreselijke aandoening als FSHD was het lastig zich te onderwerpen aan een zo psychologisch georiënteerde therapie. De patiënten werden pas enthousiast toen ze het significante effect van CBT aan den lijve ondervonden. Nu gaan de collega’s onder leiding van professor Van Engelen in Nijmegen nog een stapje verder: in een studie van tientallen patiënten is met MRI-scanning aangetoond dat patiënten met FSH die behandeld worden met CBT minder spiervervetting tonen dan onbehandelde patiënten. Voor internationale wetenschappers is dat nog maar moeilijk te begrijpen en er zal herhaling nodig zijn voordat iedereen het gelooft, maar ik vind het een bevestiging van het feit dat lichaam en geest niet te scheiden zijn.

Cognitieve gedragstherapie is een redelijk sterk werkende therapie tegen lichamelijke vermoeidheid. Het werkt alleen niet bij iedereen met CVS/ME. U mag raden waarom.

solk ME/CVS

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.