Buikgriep en saamhorigheid

Vrijdag 12 mei was de eerste Dag van de Dwangstoornis. Het was een hartverwarmende dag, die ik helaas maar gedeeltelijk kon bijwonen. De rest van de tijd bracht ik hangend boven de toiletpot door in verband met aanvallen van hevige misselijkheid en de rest. De details zal ik u besparen. Ik hoop niet dat ik eventuele aanwezigen met emetofobie (een obsessieve angst om over te geven) een traumatische ervaring heb bezorgd. Ik kon mijn problemen op dat terrein namelijk niet helemaal verhullen, omdat ik soms vrij abrupt de zaal diende te verlaten of een gesprek moest afbreken.

Ik kreeg overigens alle begrip: logisch dat ik bezweek onder de spanning van de afgelopen dagen met diverse interviews en zelfs een tv-optreden naar aanleiding van het uitkomen van mijn boek, en als klapper dan deze dag. Mijn tegenwerping, dat het volgens mij puur fysiek was, werd weggewoven of er werd fijntjes op gewezen dat al die drukte mijn weerstand toch geen goed gedaan zal hebben. Mijn tegenargument, dat ik wel periodes gehad heb met stress van een veel onaangenamer soort zonder dat dat misselijkheid tot gevolg had, verloor aan kracht, als ik direct daarna geelgroen weggetrokken weer weg moest rennen.

In een gezelschap van mensen met een dwangstoornis is er altijd wel iemand die door smetvrees tegen wil en dank uitgegroeid is tot expert op het terrein van hygiëne. Mijn verklaring dat ik waarschijnlijk iets verkeerd gegeten had werd dan ook genadeloos afgeserveerd: dat kwam in Nederland nauwelijks voor. Voor anderen daarentegen was het reden met afgrijzen de microfoon aan te pakken die ik daarvoor in handen had gehad. Buikklachten door iets verkeerds eten is niet besmettelijk, maar ik had op dat moment te weinig helderheid van geest om die geruststelling te geven.  Dat was niet echt een gemiste kans, want geruststelling helpt bij dwang immers vaak niet.

Dat ik bleef proberen aan te tonen dat mijn klachten een fysieke basis hadden was een beetje in tegenspraak met de rest van de dag. Het ging niet alleen over dwang, maar ook over het feit dat psychische problematiek net zo reëel is als fysieke en daarom net zomin een schande. Het blijft in de praktijk moeilijk om niet te vervallen in de tweedeling psychisch-fysiek, waarbij fysiek staat voor iets waar je niks aan kunt doen en psychisch toch een beetje voor een persoonlijke mislukking. En zo wilden we er nu juist niet naar kijken. Maar weten en ernaar leven zijn twee verschillende dingen en dat paste dan weer wel bij het thema van de dag, de dwangstoornis. Het was geen filosofisch congres, dus dit thema hebben we niet verder uitgediept dan de erkenning dat het hebben van een dwangstoornis niet misselijk is. Ja, toen ik dat opschreef raakte ik ook wel even in verwarring.

Wat de dag zo hartverwarmend maakte was echter niet de betrokkenheid bij mijn wel en wee. Ja ook wel, maar het was veel breder. Het was de betrokkenheid bij elkaar. Kortgeleden had ik een praatje gehouden over open zijn. In het nagesprek werd me gevraagd hoe het is als je patiënten weten dat jij zelf ook een dwangstoornis heb. Ik zei dat het soms ingewikkeld is de rol van hulpverlener en die van lotgenoot te combineren. Maar het geeft ook een bijzonder gevoel van saamhorigheid, voegde ik eraan toe. Dat gold zeker ook voor deze dag. Ik heb zelden een congres meegemaakt waarbij ik zo sterk voelde dat patiënten, betrokkenen en professionals –  ieder op zijn manier, maar gelijkwaardig aan elkaar – kennis en ervaringen deelden. Nu was het ook om andere redenen een bijzondere dag voor mij, maar ik was zeker niet de enige die het zo heeft ervaren. Ik wil  ieder van harte aanbevelen om dat ook op hun terrein van de zorg eens te proberen. In tijden waarin we verstikt raken door de vorm is het geweldig om zo als professionals, patiënten en betrokkenen met elkaar bezig te zijn met een gezamenlijke inhoud.

Naschrift:

Eenmaal thuisgekomen vertelde ik het hele verhaal aan mijn dochter, die enthousiast gebruikmaakte van de mogelijkheid om met terugwerkende kracht aandacht te vragen voor de verschrikkelijke misselijkheid die haar leven een dag daarvoor had vergald.

Zie je wel. Toch buikgriep.