Blogs & columns
Blog

Breed kijken is niet breed genoeg

2 reacties

Of ik genezen ben, wordt me wel eens gevraagd. Je zou misschien verwachten dat het antwoord simpel is als je de eendentest doet: 1. het is zeven jaar na de laatste behandelingen, 2. ik ren weer behoorlijk fris en fruitig rond en 3. ik ga zelden naar het ziekenhuis voor kankervragen (afgezien van de tweejaarlijkse darmscreening vanwege het lynchsyndroom). Sterker nog, ik kan elk jaar mijn werktijd zelfs een beetje uitbreiden. In een reductionistische wereld zou ik dus redelijk gefundeerd ‘ja’ kunnen antwoorden. Toch doe ik dat zelden.

De wereld is namelijk niet reductionistisch. Genezen suggereert dat alles weer is zoals het was. En dat is het niet en zal het nooit worden. Ik kamp elke dag met beperkingen en pijn. Mijn energie puft als een oldtimer op vakantie (wel vrolijk, niet vlot), mijn cognitieve vermogens doen langdurig mee aan het tv-programma ‘Ik vertrek’ (wel goede moed, geen middelen, toch die ruïne willen opknappen), mijn gewrichten lijden aan geheugenverlies (bewegen, draaien, huh, hoe dan?) en mijn rechterbeen gedraagt zich als Emil uit de jeugdboeken van Astrid Lindgren (die van ‘Eeeeemmmieeeeeel’), niks mee te beginnen dus.

Het adagium ‘na de behandeling begint de heling’ veronderstelt al iets minder reductionisme, een bredere blik op heel de mens. Wat kun je allemaal uit de kast trekken om na het sloopwerk door kankercellen, chemo en bestraling je lichaam weer op te bouwen? Wandelen en werken? Kletsen en knuffelen? Wroeten ín de aarde, voeten óp de aarde? Ik kwam er al snel achter dat ‘helen’ beter vervangen kan worden door ‘dealen’. Mijn lijf en leven zijn voor altijd veranderd, net als mijn capaciteiten, mijn toekomst en mijn onbevangenheid. En daar zal ik het mee moeten doen.

Nu vond ik mijn eigen blik altijd behoorlijk breed: ik vond al vroeg dat wat het ziekenhuis kan geven vaak noodzakelijk is, zelden voldoende en meestal te laat. De grote gaten die het zorgsysteem laat vallen op het gebied van gezondheid moeten we noodgedwongen zelf invullen. Zoiets. Daar heb ik diverse columns over geschreven. Dat gezegd hebbende, blijkt steeds duidelijker dat vooral de maatschappij iets moet doen. Want hoe kunnen we anders de lawine van vermijdbare ziektes tegenhouden? Met het slikken van een bloeddrukpil, meer bewegen en een leuk gadget voor thuismonitoring gaan we het niet redden. Wel met substantiële aanpassing van de context. Mijn blik wordt dus steeds breder en schuift op van leefstijl naar leefomstandigheden, zoals armoedebestrijding.

Maar na het lezen van het overrompelende boek Inflamed van Rupa Marya en Raj Patel buig ik deemoedig het hoofd. Breed kijken kan en moet nog veel breder. De auteurs schetsen een helder verhaal. Hoe we de huidige stortvloed aan ziektelast over onszelf hebben afgeroepen. Met koloniaal kapitalisme, jawel! Dit is pas echt breed kijken. In zingende taal ontvouwt zich het drama van de moderne tijd. Hoe op macroniveau de eeuwenlange inhalige plundering van grond nog altijd ten koste gaat van het leven op en in die grond. En hoe dit op microniveau onze lichaamscellen beïnvloedt door (laaggradige) ontstekingen die leiden tot chronische ziektes en ander lijden. Alles waar ons zorgsysteem nu onder dreigt te bezwijken.

Het reductionistische ziektemodel gaat ons helaas niet helpen. Alleen grootschalige bestrijding van ongelijkheid, uitbuiting, racisme, ziekmakende leefomgevingen en inderdaad armoede zal de vloedgolf kunnen indammen. Zo breed dus. Het woord ‘genezen’ kan voorlopig in de ijskast.

Leestip: Marya, R. and R. Patel, Inflamed: deep medicine and the anatomy of injustice. First edition. ed. 2021, New York: Farrar, Straus and Giroux.

Lees ook
  • Anita Kaemingk

    Anita Kaemingk is onder meer neuropsycholoog en docent consultatie aan de geneeskundefaculteit in Maastricht. Ze heeft het lynchsyndroom en werd in 2013 ziek (vergevorderd stadium van kanker). In het boekje Over Leven heeft ze 25 columns over haar ziekte gebundeld.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • B.J. Kole

    Huisarts

    Beste Anita,

    quote:
    "en hoe dit op microniveau onze lichaamscellen beïnvloedt door (laaggradige) ontstekingen die leiden tot chronische ziektes en ander lijden. "

    Waar is de wetenschappelijke onderbouwing voor deze dubieuze stelling ?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.