Bram Bakker wilde koning én hofnar zijn

Psychiater en BN-er Bram Bakker hangt zijn registratie aan de wilgen en kapt ermee. Hij heeft een grens getrokken. Vanaf nu is hij psychiater af. Zo vertelt Bakker in een uitgebreid interview met Coen Verbraak in de NRC van afgelopen zaterdag.

Hij en zijn grote liefde – de psychiatrie – zijn definitief uit elkaar. Het is maar even dat u het weet. ‘Het vak is me altijd enorm dierbaar geweest. Maar er komt nu ook een eind aan het lijden. Ik heb het vaak niet leuk gehad.’

En om in dezelfde metafoor verder te gaan: ‘Ooit was mijn vak een felbegeerd meisje op afstand. Ik deed enorm mijn best om in haar buurt te komen. Uiteindelijk werd het wat. We raakten verliefd en we trouwden. Totdat ik merkte dat het helemaal geen goed huwelijk meer was.’

Nu blijkt zo ongeveer alles wat Bakker denkt, doet of zegt – en dat is nogal wat – ongefilterd nieuwswaardig. Ook nu weer. Bakker weet al jarenlang de media met groot gemak te vinden én om zijn vinger te winden. En altijd-in-het-nieuws-zijn is the name of the BN game. Een heel bijzondere kwaliteit, die hij deelt met die andere Bram (Moszkowicz). Maar ook deze Bram is uitgeschreven en heeft de groep (moeten) verlaten. Hoorde ik u nu iets over Freud mompelen? 

Terug naar het interview. Scheiden doet lijden. Uit elkaar gaan is no free game. Zelfs niet als je een verstandshuwelijk of latrelatie met je eigen vak hebt. Bakker daarover: ‘Ik ben weggegaan. Maar geen van mijn collega’s heeft geprobeerd me te laten blijven. Dat is voor mij een van de grote pijnpunten: ze zijn me liever kwijt dan rijk.’ En even verderop in het interview volgt een andere ontboezeming: ‘Ik ben met geen enkele psychiater bevriend. En ik ken er echt veel.’

Het zijn maar zes zinnen. Maar wat een emotie en dynamiek zijn hierin samengebald. Je voelt de afwijzing, de pijn, de verlating, het in de kou (laten) staan. Aangelengd met vleugjes miskenning, bitter verwijt, en boosheid. Erbij willen horen door weg te duwen én je te laten (!) terugvragen. Om je psychoanalytische vingers bij af te likken.

Ik heb nog eens een paar oude interviews met Bakker erbij gepakt en nagelezen. Vanaf het prille begin is het hommeles geweest. En ook in dit afscheidsinterview kan Bakker het niet laten de beroepsgroep keer op keer een hak te zetten.

Maar tegelijkertijd koning én hofnar willen zijn is een onmogelijke opgave. Ook voor de Bram Bakkers onder ons. Bij nadere beschouwing viel me nog iets op. In de denkwereld van Bakker lijken het vak en de beroepsgroep één ongedeelde entiteit. Op basis van een soort verstrengeling of versmelting. Maar als je van je vak houdt, en tegelijkertijd je eigen beroepsgroep verafschuwt geeft dat wel schuring in de kop.  

De relatie is blijven steken in een lange reeks van onderlinge verwijten. Met als terugkerend thema: het bespreken van ingewikkelde medische problematiek van soms eigen patiënten in de publieke arena, waarbij het steevast ook gaat over de invulling van het begrip professionele distantie daarbij. Met de zelfmoord van Joost Zwagerman als absoluut klapstuk. Zo ziet de wet tot behoud van ellende er dus uit.

Beëindiging van deze vechtrelatie is dus een verstandig besluit. Want het heeft nooit geboterd tussen Bakker en de beroepsgroep. Het is tijd de wonden te likken en separaat verder te gaan.

Ik neem aan dat Bakker – net als die andere Bram – als BN-er zijn weg in het goudomrande talkshow-, spelletjes- en lezingencircuit wel weet te vinden. Dus wellicht kunt u zich straks inschrijven voor de nieuwe masterclass van de Twee Brammen: Ik ben het middelpunt van de wereld. En wie is u?