Blogs & columns
Blog

Bingo!

3 reacties

‘Bingo!’ roept mevrouw Egberts. Net is het getal 75 afgeroepen en dat nummer heeft ze in haar hand. En tegen haar man naast haar: ‘We hebben beet, Piet!’ Piet kijkt haar nors aan. Hij zegt niks. ‘Ik ben zó benieuwd wat we hebben gewonnen!’ gaat mevrouw Egberts verder. ‘Jij toch ook?’ Even later krijgt ze een doosje theezakjes in de hand gestopt. ‘O kijk toch eens Piet, bosvruchtenthee! Daar hou jij toch zo van?’ Piet zwijgt in alle talen.

We zitten in de zaal van het plaatselijke verpleeghuis. Er is een bingomiddag voor de patiënten. Partners en begeleiders zijn ook welkom.

Na de theepauze is het de beurt aan een komiek. Best wel grappig. De meeste mensen schateren van het lachen. Met een schuin oog kijk ik naar Piet. Op zijn gezicht valt te lezen dat hij het allemaal maar niks vindt.

De middag wordt afgesloten met samenzang. Een bewoonster die goed pianospeelt zorgt voor de begeleiding. ‘Een karretje op de zandweg reed ….’ ‘In ‘t groene dal, in ‘t stille dal’ … Nu wordt het Piet teveel. ‘Val dood met je liedjes!’ roept hij luidkeels, terwijl hij zijn rolstoel omdraait en de zaal uitrijdt, gevolgd door een verschrikte mevrouw Egberts.

In de hal tref ik ze even later aan. Er heeft zich een groepje gevormd rond Piets rolstoel. ‘Foei meneer Egberts, wat bent u tekeer gegaan! Iedereen schrok van u. Dat mag u niet meer doen hoor!’ spreekt een verzorgende hem vermanend toe. Piet bromt wat. Hij drinkt een glas water, schraapt zijn keel en zegt in vloeiende volzinnen: ‘Ik waardeer het dat jullie proberen om ons een leuke middag te bezorgen. Zelf heb ik echter geen enkele behoefte aan zo’n infantiel programma. Is het hier soms een kleuterschool? Waarom niet een goede spreker gevraagd over een maatschappelijk probleem, met gelegenheid tot discussie? Daar zal best belangstelling onder de bewoners voor bestaan!’ Nu begint de verzorgster hard te lachen. ‘Ha ha ha, toe nou, meneer Egberts, dat gelooft u toch zelf niet. We hebben nogal wat PG-cliënten, die zien u komen met uw maatschappelijke lezing!’

Nu wordt Piet echt boos. ‘Mag ik u erop wijzen dat ik ook zo’n PG-cliënt ben. Bij mij is sprake van een progressieve atrofie van de hersenschors, waardoor ik toenemend last heb van geheugenverlies. Dat is voor mij heel bedreigend. Ik kan recente gebeurtenissen niet lang onthouden. Maar ik lees nog wel boeken met plezier. Historische romans zijn bij mij favoriet. Ik lees ze in één ruk uit. En vraag me de volgende dag niet waar het boek over ging.’

Hier heeft de verzorgster niet van terug. Ze druipt af. Ik dring me wat naar voren en informeer bij Egberts welk beroep hij heeft uitgeoefend. Hij kijkt mij hulpeloos aan. Zijn vrouw schiet te hulp. ‘Piet is arabist en Midden-Oostenhistoricus. Hij heeft veel onderzoek gedaan en dikke boeken geschreven. Jarenlang was hij toonaangevend op zijn gebied. Vanaf zijn 60ste kon hij zich minder goed concentreren. Ook begon zijn geheugen hem toen in de steek te laten. Hij werd opvliegend. Kreeg met iedereen ruzie. Hij moest vroegtijdig stoppen met werken. Op zijn 70ste kreeg hij een herseninfarct en daarna kon hij niet meer thuis blijven wonen.’

Hoogbegaafden zijn niet gevrijwaard van dementie (Noks Nauta & Ine Schouwstra [red]. Hoogbegaafde senioren.). Het is niet zo dat zij meer hersencellen hebben en daardoor hun cognitieve functies langer op niveau houden dan normaalbegaafden. Ook hoogbegaafden kunnen door dementie worden getroffen. Hun taalvaardigheid kan daarbij lang intact blijven. Ze behouden hun identiteit. Ze hebben meer behoefte aan afzondering. Aan een goed gesprek. Aan diepgang. Aan autonomie. Ze zijn wars van verplichte groepsgebeurtenissen zoals bingomiddagen. Dat heeft niks met elitair te maken. Ze zijn gewoon zo. Een beetje autistisch. Dat vraagt om begrip. Dat vraagt om zorg op maat. Niet om betutteling.

Piet is inmiddels helemaal tot rust gekomen. Hij drinkt zijn thee met smaak. ´Hoe oud is uw man?´ vraag ik mevrouw Egberts. ‘Hij is nu 75’, zegt ze. ‘Bingo!’ roept Piet.

Meer van André Weel
  • André Weel

    André Weel is bedrijfsarts-niet-praktiserend en epidemioloog; werkzaam als curator bij het Trefpunt Medische Geschiedenis Nederland op Urk.'  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Wil Duits

    Bedrijfsarts, Houten

    Herkenbaar deze situatie, in het verpleeghuis gaan we vaak voorbij aan het leven dat de bewoners hebben gekend. Voor mijn schoonmoeder hebben we ooit gevraagd om “bingo-pillen”, want ze wilde niet meedoen met de bingo. We zijn met opperste verbazing ...aangekeken. Het is ook niet makkelijk om tijdverdrijf te organiseren in een verpleeghuis. De bewoners zijn als bloemen in een veldboeket en geen bosje chrysanten.

  • Rianne Reijs

    Arts Maatschappij en Gezondheid, Maastricht

    Wat een treffend verhaal André. Dank dat je Piets verhaal met ons deelt.

    En wat een mooi initiatief, Marieke, dank voor de link.

  • Marieke

    Haio, Nijmegen

    Mooi geschreven, André. Ik hoop dat er wat vaker ‘echt geluisterd’ wordt naar de Pieten en voornamelijk Pietinnen in PG-Nederland. Daarom kon ik het niet laten iedereen te attenderen op:

    https://spelendergrijs.nl/

    Studenten met alle achtergrond...en en van alle richtingen worden ingezet om hun talent (van muziek tot vertellen over hun vakgebied) te delen met ouderen. Hier wordt ook geen onderscheid gemaakt in niveau. Mooi vind ik dat.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.