Bilbroei

Er zijn acties in het streekvervoer. De buschauffeurs hebben een scala aan klachten over hun werk. Eén klacht springt boven alles uit: de werkdruk is te hoog. Daarmee bedoelen ze vooral het gebrek aan pauzes. Er zijn te weinig pauzes en de pauzes zijn te kort. Je werk als chauffeur bindt je aan je chauffeursstoel. Je kunt niet even stoppen en de bus uit lopen als je daar behoefte aan hebt. Je kunt niet naar de wc als je moet.

De FNV steunt de acties. De bond roept dat de werkdruk omlaag moet. Dat vind ik ook. Maar ik zie het anders dan de FNV. Ik vat het woord werkdruk heel letterlijk op.

Lang zitten is op zichzelf al ongezond. Als je niet van je stoel af kunt als je dat wilt, of als je nodig moet, dan wordt zitten ook nog vervelend. De chauffeursstoel houdt je gevangen. En dat eist zijn tol.

Lang zitten, vooral op stoelen met een kunststof zitting, kan leiden tot een beroepsziekte. Ik heb het over bilbroei. Raar woord eigenlijk. Het hoort bij de ‘nieuwe woorden’ van het jaar 1995, maar het is daarna weer in de vergetelheid geraakt. Toch hebben tienduizenden mensen in het goederen- en personenvervoer er dagelijks mee te kampen. Een oudere Limburgse chauffeur omschreef het ooit als ‘brand in ut gaat’. Dat rijdt niet lekker op bus of tram. Maar wat is het nu precies?

Bilbroei is een ortho-ergisch perianaal eczeem. De hoge druk van het lichaamsgewicht (veel chauffeurs zijn te zwaar) is de grootste boosdoener. Hierdoor ontstaat door het lange zitten op de chauffeursstoel een warm en vochtig klimaat in de bilspleet. De aldaar ruimschoots aanwezige bacteriën gedijen er wel bij. Resten van feces, van proteolytische enzymen en van zeep dragen hun steentje bij aan het broeiproces. Huidirritatie en vaak ook huidinfectie zijn het gevolg. Het proces verloopt sneller bij warm weer, overmatig transpireren en onvoldoende (of verkeerde) perianale hygiëne.

De FNV heeft nog nooit van bilbroei gehoord. Daar kennen ze alleen maar spandoeken. Hoe zit het met het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten? De website beroepsziekten.nl vermeldt slechts dat ‘huidinfecties op het zitvlak’ nogal eens voorkomen bij chauffeurs. Ik denk daarbij aan fistels, furunkels en sinus pilonidalis. Dat zijn complicaties van bilbroei. Gevolgen van te grote werk- en zitdruk.

Zoals zo vaak is preventie de beste aanpak. En dat is nou net het pakkie-an van de bedrijfsarts. Geef uitleg aan werkgever en werknemers hoe bilbroei ontstaat. Geef instructies aan de chauffeurs voor de juiste hygiëne. Gebruik liever geen zeep, en zeker geen toiletdoekjes met chloorhexidine, chloorxylenol of povidonjood: die kunnen irriteren en ook sensibiliseren. Geef de chauffeurs meer pauzetijd. Breid de toiletvoorzieningen uit. Pas de dienstregeling aan. Vervang die kunststof stoelbekleding. Laat de chauffeurs in werktijd aan fitness doen. Streekvervoer, investeer in je mensen! En wat de kleding betreft: een Schotse kilt is beter dan een nauwsluitende spijkerbroek. Leuk vak toch, bedrijfsarts?