Blogs & columns
Elza Zijlstra
Elza Zijlstra
3 minuten leestijd
Blog

Beeldscherm of gebreide blokfluitzak?

4 reacties

Ik ben dol op scholen. De rugzakjes aan de kapstokken, de tekeningen aan de muur en de levendigheid van volop in ontwikkeling zijnde kinderen - heerlijk. Niet voor niks werd ik jeugdarts. Onlangs was ik op een school in een andere rol: die van moeder. Er moet namelijk een school worden gekozen voor mijn peuterdochter.

Ze gaat naar de opvang van de vrije school. Dat is niet omdat ik de leer van Rudolf Steiner aanhang, maar wel omdat het huisje met houten regenboogjes en een schriftje waar de ‘juffie’ elke dag een stukje over alle kindjes in schreef mij duizendmaal meer aansprak dan de met plastic speeltoestellen en beeldschermen gevulde ruimte van de reguliere opvang.

Voor het vervolg overwegen we regulier onderwijs en dus togen mijn partner en ik naar een kennismakingsgesprek op een doorsnee school. Na vijftien minuten praten duizelde het me en verlangde ik naar vilten kabouters en krijtborden. Kinderen werden twee keer per jaar getoetst en ingedeeld in vijf niveaus (‘Van hoog naar een laag - oh nee: ‘een meer hándelend’ - niveau’’), er waren duizend interventies voor elk enigszins buiten-de-lijntjes-kleurend kind, er werd digitaal bijgehouden of een kleuter al dan niet pathologisch vaak een kralenpop wilde maken en de verdeling schermtijd versus geen-schermtijd was fifty-fifty. Het was mogelijk een mismatch tussen ons en de rondleidster die steeds net zei wat we niet wilden horen. Zo bood ze onze peuter een SoVa-training aan, toen we vroegen of er in de klas aandacht was voor kinderen die in nieuwe situaties altijd even moeten wennen.

Ik ben geen onderwijskundige. Misschien is de huidige werkwijze hartstikke evidence based, al laat de werkelijkheid iets anders zien. De kwaliteit van het onderwijs daalt, we kelderen in rankings met betrekking tot lees- en rekenvaardigheid en de kansenongelijkheid neemt toe. Mij bekroop een naar gevoel, dat ik hieronder samenbal in twee stellingen waarbij ik er met redelijk gestrekt been in ga om reacties van jullie uit te lokken (de vrije school is namelijk een half uur autorijden en de reguliere school is een paar minuten wandelen).

1. De overmaat aan toetsen, volgsystemen en aangekochte interventies getuigt van een wantrouwen tegen de kunde van vakkrachten en scheppen schijnveiligheid. Ze kosten tijd, kwaliteit en geld, en het zijn de verkeerde mensen die hier (financieel) van profiteren. In de zorg speelt dit ook.

2. De overmatige inzet van digitale middelen in het onderwijs dient geen enkel doel. Sterker nog: ze gaan ten koste van noodzakelijke, waardevolle vaardigheden als een pen kunnen vasthouden, sociale interactie kunnen aangaan en een moment van verveling kunnen verdragen. Sterker nog (ik strek mijn been nog wat verder): overmatige inzet van digitale middelen is veeleer een teken van luiheid van volwassenen dan dat kínderen er baat bij hebben. Vaak wordt aangevoerd dat ‘we tenslotte in de 21e eeuw leven’. Ik denk zelf dat je je in de 21e eeuw positief kunt onderscheiden als je niet bijziend bent, meer motorische vaardigheden bezig dan een axolotl en een concentratieboog hebt die langer is dan de gemiddelde YouTube-short. Ook ben ik ervan overtuigd dat kinderen sowieso zo snel als de neten digitaliseren, ook al worden ze op school niet de helft van de tijd voor een scherm gepleurd. Lokaal bewijs: mijn bonusdochters, beide vrij school onderwijs genoten en redelijk schermvrij opgevoed, hadden binnen een dag elk beeldscherm dat zijn intrede deed van onder tot boven doorgrond. Ze zijn inmiddels netjes verslaafd, net als wij allen. En ze kunnen nog een lepel snijden, een blokfluitzak breien en over vuur springen ook!

Thuis vroeg ik mijn man: ‘Wie wil er nou zo’n systeem?’ En terwijl in mijn hoofd zich een ingewikkelde theorie ontspon (iets over een pervers hyperkapitalistisch systeem, de macht van mensen met bullshit-jobs en een toenemend onderling wantrouwen), zei mijn man: ‘Ouders’.

Ik ben toen maar lichtelijk bedroefd een kabouter gaan vilten.

Ook van Elza Zijlstra

onderwijs
  • Elza Zijlstra

    Elza Zijlstra is jeugdarts en werkzaam bij GGD Limburg Noord. Ze is gepromoveerd op het gebied van seksueel en huiselijk geweld. Naast haar werk als arts maakt ze kunst van strand- en rivierafval onder de naam TrashWorks.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • J.H.W. Bruins slot

    Bedrijfsarts niet praktiserend, Kampen

    Stelling 1 geheel eens. Zelf in de jaren vijftig reguliere basisschool na reguliere , aparte kleuterschool, met jaarlijks 3 rapporten die van het hele jaar op een kaart van een half A4 konden. Verder kan ik me voor het toelatingsexamen HBS geen enkel... toetscijfer herinneren. Klassen van 50+ leerlingen, en behoorlijk klassikaal onderwijs. De 3 lo scholen waar ik op heb gezeten hadden slechts 6 meesters/juffen en verder niemand dan af en toe een klusjesiemand. Mooie herinneringen aan zingen, tekenen, lezen en voorlezen, en aan de leervakken.
    Stelling 2 gedeeltelijk eens. Digitale hulpmiddelen zijn nuttig en belangrijk om kinderen vertrouwd te maken met selectief (!) en het nuttig gebruik ervan. Wikipedia- in meerdere talen- , digitale kranten en tijdschriften, digitale boeken uit de hele wereld, muziekuitvoeringen op you tube, selectief tv kijken, internetbankieren etc, AI plant-en dierherkenning, ermee leren om gaan zijn allemaal echt belangrijke basisvaardigheden en mooi aanvullend op de nog resterende papierwerken en live muziek, kunst etc. En we hebben hier een prima OLB, waar ik inmiddels 70 jaar wekelijks gebruik van maak, geniet van opera en pink floyd op you tube, en lees naast de nl kranten nog een uit elk van de taalgebieden waarvan ik op de HBS de hoofdlijnen leerde. Voor Steve Jobs cs had dat allemaal niet gekund! Ja dat leidt tot een schermtijd van 3-4 uur per dag, maar online tv kijk ik helemaal niet meer, dus eerder minder scherm dan meer…..

  • Jeugdarts niet praktiserend , Deventer

    Gelukkig kan ik vertellen dat er ook ‘reguliere’ basisscholen zijn waar ik als voormalig jeugdarts en oma helemaal blij van word. Waar oog is voor de verschillende ontwikkelingsroutes die kinderen kunnen bewandelen, waar ik warmte, plezier en duideli...jkheid in de kleuterklas van mijn kleinzoon zie. Ja, wel een Digibord, maar vooral ook lekker (buiten) spelen.
    Misschien bij wat meer scholen gaan kijken?

    [Reactie gewijzigd door op 18-01-2025 11:00]

  • W.F.J. Kools

    pas pepensioneerd huisarts, mijn vrouw is ruim 40 jaar onderwijzeres geweest, Waspik

    Wat doen we eraan?
    Meer vrije scholen kan niet zo snel.
    Veeeel minder schermtijd op school dan maar en ouders veeeel minder invloed laten hebben.
    Om te beginnen.

  • neuroloog, Aruba

    Je zou kunnen verhuizen naar de omgeving van de vrije school? Dan kan er een auto uit. En tot die tijd brengen en halen.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.