Bedrijfsarts in Venezuela

Venezuela, ver van ons bed? Vergeet het maar. Het is het grootste buurland van het Koninkrijk der Nederlanden. Vanuit de kust is het slechts 40 kilometer naar Aruba en 60 kilometer naar Curaçao.

Onze grote buurman zit al jaren diep in de problemen. De situatie is de afgelopen week geëscaleerd. Yohama Caraballo is bedrijfsarts in Venezuela. Zij houdt ons op de hoogte. Zij behoort tot het netwerk van de LDOH. Zie mijn blog Bedrijfsartsen zonder grenzen. Yohama zit midden in de transitie van dictatuur naar democratie, schrijft ze optimistisch. ‘Laten we afwachten wat er de komende dagen gebeurt. Dit is geen proces dat heel snel zal gaan.’ Haar zorg ligt bij de werkende Venezolanen, voor zover die het land niet zijn ontvlucht.

Hoe is het allemaal zover gekomen in dit steenrijke olieland? Venezuela bezit een kwart van 's werelds oliereserves. De industrie wordt geleid door het staatsoliebedrijf Petróleos de Venezuela (PdVSA), dat tot voor kort ook de olieraffinaderij op Curaçao in gebruik had. De huidige Venezolaanse crisis is het resultaat van een neerwaartse spiraal van politieke onrust en economisch wanbeleid. Tot medio 2014 waren de olieprijzen torenhoog. De socialistische overheid heeft haar publieke uitgaven toen fors verhoogd, met een begrotingstekort als gevolg. Tegelijk werd de particuliere sector gekneveld. Wisselkoersen werden aan banden gelegd, privébedrijven genationaliseerd, grond onteigend. Alles tot heil van het volk.

De gevolgen zijn dramatisch. De inflatie is eind 2018 opgelopen tot 1.300.000 procent. Dat is in de orde van grootte van Duitsland in 1929 en Zimbabwe in 2009. Door bedrijfssluitingen zijn bijna een miljoen banen en twee derde van de bedrijven van het toneel verdwenen. Meer dan 1,6 miljoen hooggekwalificeerde professionals zijn het land ontvlucht. Mensen trekken weg vanwege de hyperinflatie, het geweld, de schaarste aan voedsel en medicijnen, en het wegvallen van sociale voorzieningen. Sinds 2014 is de armoede verdubbeld; 87 procent van de Venezolanen leeft nu onder de armoedegrens.

Er is een explosie van geweld. Elke 18 minuten sterft een Venezolaan een gewelddadige dood. Complete ‘maffia’s’ terroriseren bedrijven, vooral in de bouw, waar sindicatos de dienst uitmaken. Per maand worden zo’n vijf vakbondsleden of arbeiders vermoord. Noch thuis noch op zijn werk is een Venezolaan veilig.

Het zorgsysteem verslechtert snel. Begin 2017 heeft de minister van Volksgezondheid bulletins gepubliceerd over 2015 en 2016. Die geven een alarmerend beeld, zoals een toename van 30 procent van de kindersterfte onder de één jaar. Die minister is ontslagen. Ziekenhuizen zijn vernield en beroofd. Disposable injectiespuiten en chirurgisch materiaal worden hergebruikt. Apotheken zijn leeggeroofd. Zij kunnen 85 procent van de geneesmiddelen niet meer leveren.

Het aantal nieuwe malariagevallen is meer dan verdrievoudigd. In 2017 waren dat er meer dan 400.000. Hoe het zit met die andere tropische door muggen overgebrachte ziekten, zoals dengue, zica, chicungunya en gele koorts, weet niemand. Cijfers ontbreken. Het Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC) heeft een waarschuwing uitgegeven: reis niet naar Venezuela als dat niet strikt noodzakelijk is.

Een nieuw fenomeen zijn de bachaqueros: informele werkers zonder contract. Zij verkopen onder andere gesubsidieerde producten op de zwarte markt met prijzen tot honderdmaal de officiële verkoopprijs.

Veel werknemers hebben al hun vrije tijd nodig om essentiële goederen te kopen. Ze blijven vaak weg van hun werk om hun rantsoen voedsel en medicijnen bijeen te schrapen.

Op papier is de República Bolivariana de Venezuela een gedegen rechtsstaat met hart voor zijn burgers en zelfs een onderminister ‘voor het hoogste geluk van de bevolking’. De socialistische idealen lijken momenteel verder weg dan ooit. De machthebbers doen de waarheid geweld aan. Yomaha: ‘Zolang de crisis in Venezuela voortduurt is bedrijfsgezondheidszorg een luxe waar je alleen van kunt dromen.’

Yohama Caraballo gaat verder in op de problemen in haar artikel Working in Venezuela: How the Crisis has Affected the Labor Conditions .