Blogs & columns
Blog

Bandbreedte en Zwarte Cross - Bart Timmers

3 reacties

Inmiddels voor de tiende keer leef en werk ik dit weekeinde als huisarts op de Zwarte Cross. Elf jaar geleden was de Cross nog een kleine, illegale motorcross met kermis en wat bandjes, die uit begon te groeien tot een publieksevenement waar medische zorg ter plekke een voorwaarde begon te worden. De Zwarte Cross zelf is inmiddels een uitstekend en professioneel geregeld mega-evenement geworden. En het kleine team waarmee we destijds de zorg al improviserend opzetten, is uitgegroeid tot een soepel op elkaar ingespeeld hecht samenwerkingsverband met EHBO, triageverpleegkundige en arts.

Wat dat soepel op elkaar ingespeeld zijn betekent is moeilijk in woorden te vatten, maar ik doe het toch. Omdat zelfs in de bijzondere omstandigheden van zo'n Zwarte Cross, de basale waarden van het dagelijkse werk in de gezondheidszorg naar voren komen. Misschien juist wel extra.

Mensen zoeken tijdens zo'n drie (voor sommigen inmiddels vijf) dagen durend feest over het algemeen niet voor de lol de EHBO-post op. Veel overigens wel mét lol, maar dat is over het algemeen meer ‘ondanks’. Een van de problemen die je dan ook tegenkomt is dat door overvloedig drankgebruik gecombineerd met toenemend slaapgebrek, de reacties op verwondingen of ziektes nogal doen afwijken van wat gebruikelijk is, variërend van het afwezig zijn van pijnperceptie, tot overmatig emotionele reacties op objectief nogal meevallende letsels. Terugvallen op protocollen is in deze situatie vaak niet mogelijk of niet gewenst. Je mag er van uitgaan dat bij optredens van Jovink en de Voederbietels, Rowwen Hèze of welke andere feestband ook, de meldingen ‘onwelwording’ ‘rugletsel’ ‘nekletsel’ of zelfs ‘hartklachten’ een geheel andere uitkomst hebben dan wanneer deze melding vanaf een huisadres of op straat gemeld worden.  Groot respect overigens voor de EHBO-ers, die in de kolkende mensenmassa mensen met deze verwondingen op een verantwoorde wijze naar de EHBO-post weten te vervoeren, waar de verdere inschatting  en afhandeling plaatsvindt. Een centralist van de meldkamer ambulancezorg, SEH-verpleegkundige of -arts, zou in eerste instantie waarschijnlijk gruwen van het feit dat niet ieder gemeld slachtoffer voorzien van infuus en ecg, dan wel geplankt en gekraagd per ambulance met gillende sirenes naar het ziekenhuis wordt afgevoerd, maar dat is in deze omstandigheden echt geen optie.

Dat wil uiteraard niet zeggen dat er maar wat aangerommeld wordt. En heel af en toe wordt er toch gemeld: ‘graag arts ter plaatse’ en gaat er toch iemand op bovengenoemde wijze het veld af. Of moet je, samen met de security, iemand ervan overtuigen dat die ‘hartklachten’ inderdaad van het hart afkomstig lijken te zijn en dat hij, ondanks de mede door overvloedig alcohol ingegeven wens om door te feesten, met spoed vervoerd wordt naar het ziekenhuis.

Wat er gebeurt is dat er gewoon met gezond verstand medische zorg wordt verleend. Er wordt gekeken, geluisterd, ingeschat. Er worden voor een grote groep kleine risico's genomen, en voor een kleine groep absoluut geen risico. Er wordt afgeweken van protocollen vanwege de situatie. Er wordt meegedacht hoe je in deze bijzondere omstandigheden de feestvreugde zo min mogelijk verstoort zonder grote risico's te nemen. Er wordt behandeld zodat iemand in ieder geval weer volgens zijn eigen wens verder kan. Er wordt geïndividualiseerd.

Voor ons als hulpverleners betekent dat werken op een manier waarop je je medische professionaliteit ten volle inzet. Je valt waar nodig wel degelijk terug op protocollen en richtlijnen, maar jij als hulpverlener, met je persoonlijke inzet, maakt nog een verschil.

En dat zou ik alle toezichthouders en wet- en regelgevers nou nog eens willen vragen. Heel goed, dat richtlijnen, protocollen en standaarden ons werk professioneler hebben gemaakt. Maar laat de hulpverlener zélf nou nog eens het verschil maken. Geef ruimte om waar nodig af te wijken. Ingewikkeld, want dan kloppen de scorelijstjes niet meer. En er zal, mét en zónder protocol, vast en zeker nog wel eens iets misgaan. Maar ga ervan uit dat die professional zich dat aantrekt en ervan leert. En dat zal niet automatisch beter gaan als het protocol aangescherpt wordt, integendeel. De vrijheid om zorg op maat te leveren wordt er wel door beperkt.

Mijn pleidooi is, zoals ik al vaker heb gevraagd: geef bandbreedte. De bandbreedte van de individuele werker in de gezondheidszorg, om beredeneerd af te mogen wijken van een protocol of richtlijn, zónder automatisch bang te moeten zijn voor sancties. Dat vraagt op zijn beurt weer moed van de toezichthouders. Maar alle risicovermindering en veiligheid heeft uiteindelijk ten doel de zorg beter te maken. En met een beetje bandbreedte leveren we meer zorg op maat en wordt die zorg nóg beter.
 

Bart Timmers, huisarts

Blogs
  • Bart Timmers

    Huisarts Bart Timmers is mede-eigenaar van Groepspraktijk Huisartsen in 's Heerenberg en huisarts-opleider.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • J.M.C. van Dam

    Psychiater, AMSTERDAM Nederland

    Een mooi verhaal over zorg verlenen onder speciale omstandigheden. Maar in mijn beleving zijn protocollen en richtlijnen er om ons handelen richting te geven en om er inderdaad beredeneerd van af te kunnen wijken.
    Dus die bandbreedte is er. Ik denk ...juist dat we geen goed hulpverlener zijn als we indien nodig NIET afwijken van een protocol. Altijd zelf blijven denken en goede zorg verlenen.

  • Bart Timmers

    Huisarts, 'S-HEERENBERG Nederland

    Collegae, dank voor de reacties. Het klopt, die bandbreedte nemen we gewoon, want zonder is niet te werken. Maar ik ervaar wel in toenemende mate knelling van richtlijnen en protocollen, zeker daar waar we samenwerken of taken delegeren. Dat richtlij...nen en protocollen daarin onmisbaar zijn is een zekerheid. Dat degenen die ons werken beoordelen ons bandbreedte gunnen om niet altijd rücksichtlos te werk te gaan, is een sterk gekoesterde wens

  • P.J. Jonker

    jeugdarts, DEVENTER Nederland

    Mooi verhaal over hoe professionals bandbreedte nemen, hoe ze gemotiveerd van richtlijnen afwijken. Vooral doen en dat met elkaar blijven delen. Oa in columns zoals deze.
    Of dat leidt tot richtlijnen met meer ingebouwde bandbreedte is de vraag, bela...ngrijker is dat dergelijke verhalen de professionele bandbreedte zichtbaar maken.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.