Antikwakkers zijn net Jehovah’s getuigen

De manier waarop de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) haar campagne voert tegen alles wat niet-regulier is vertoont opvallende overeenkomsten met de handelwijze van een andere radicale club: de Jehovah’s getuigen (JG). Tot die conclusie ben ik gekomen door mijn 90-jarige tante. Al zolang ik mij kan herinneren brengt zij de Wachttoren, het lijfblad van de JG, ongevraagd onder mijn aandacht. In haar ogen ben ik een dolende ziel die redding behoeft.

Nu het in de wereld niet zo goed gaat, is mijn tante extra actief geworden. Dat niet goed gaan is koren op haar molen: het zijn voortekenen van het einde van de bestaande wereldorde en de naderende installatie van het paradijselijke Nieuwe Koninkrijk.

Ik heb de Wachttoren nu eens niet rechtstreeks naar de prullenbak verwezen. Want toen ik het tijdschrift ter hand nam bemerkte ik bij mezelf dezelfde soort allergische reactie die ik heb bij de manier waarop de VtdK te werk gaat. Die allergie heeft me er ook toe gebracht om een tijdje geleden een voor mijn doen venijnige blog over de VtdK te schrijven. Door een deel van de zestien reacties – een nieuw persoonlijk record… – die erop volgden, weet ik dat ik hierin niet alleen sta. En allicht wijst de dit jaar relatief lauwe publieke aandacht voor de jaarlijkse Meester Kakadoris prijs van de VtdK in dezelfde richting.

Die allergie zit hem bij mij niet in het bestaan van de VtdK als zodanig. Want ik vind het ook belangrijk dat schadelijke en onveilige vormen van behandeling door twijfelachtige genezers aan de kaak worden gesteld. Die allergie zit ‘m in de agressieve en drammerige toonzetting van de VtdK tegen alles wat niet-regulier is. Die is vergelijkbaar met die van de JG. Dat wordt mij bij nadere bestudering van tantes Wachttoren duidelijk. Want ook daar heerst de dynamiek van wij weten het en zij (de niet-wetenden, analoog aan ‘de zwakke broeders’ zoals VtdK-icoon Cees Renckens collega’s noemt die niet-regulier werken) niet. De JG beroepen zich op slechts één bron: hun eigen interpretatie van de bijbel. Dat doet de VtdK ook: alleen de eigen invulling van wat wetenschappelijke evidence is geldt. En de dominante emotie die beide oproepen is angst. Angst dat je niet tot de uitverkorenen hoort bij de grote afrekening van Jehovah en angst om ongenadig op de korrel te worden genomen door de VtdK en in hun kielzog opererende collega’s als je je inlaat met complementaire en/of integratieve vormen van geneeskunde dan wel deze faciliteert.

Zolang de VtdK vasthoudt aan deze toonzetting zal een open dialoog tussen regulier en niet-regulier heel moeilijk zijn. Net zoals het onmogelijk is om met mijn tante in gesprek te gaan.