Alliantie

al·li·an·tie (de; (v.); -s) 1 (militair) bondgenootschap 2 samenwerkingsverband: strategische alliantie (Van Dale)

Vroeger kon ik behoorlijk kwaad worden op mensen die rookten. Als drager van een DNA-mutatie (lynchsyndroom) waarmee ik gratis en voor niks kankerzekerheid meekreeg bij mijn geboorte, kon ik niet begrijpen dat er mensen waren die een godsvermogen (toch algauw de waarde van een huis) wilden betalen om dood te gaan aan kanker of andere ellende. Later, toen ik beter wist, werd ik razend op de immorele tabaksindustrie, én op al die kabinetten vol rokende ministers met hun slappe rookbeleid (enkelen uitgezonderd zoals Els Borst). Wat was ik blij met de start van de Alliantie Nederland Rookvrij. Eindelijk zouden er stappen gemaakt worden om een rookvrije generatie te realiseren. En nu ben ik boos op ruggengraatloze bestuurders van wie de persoonlijke agenda niet correspondeert met het landsbelang.

Het bestuur van de Alliantie Nederland Rookvrij heeft het bont gemaakt, zoveel is zeker. Je vlaggendragers de laan uit sturen is alleen te rechtvaardigen wanneer er ernstige vergrijpen hebben plaatsgevonden. Dat blijkt nergens uit. De rationele verklaring – iets met ‘we hebben hetzelfde doel, maar verschillen in strategie’ – is van een verpletterende lamlendigheid. De kern van een alliantie is nu precies dat: verschillende partijen streven op eigen wijze hetzelfde doel na.

Er moet dus iets anders aan de hand zijn. En omdat ik tamelijk op afstand sta, gaat mijn brein lustig scenario’s verzinnen volgens mijn ELS-model: Ego, Liefde en Seksisme. Zo is het gebutste ego een rijkgevulde brandstoftank voor onheuse oplossingen. Voor bestuurders geldt de gevorkte wetmatigheid: hoe hoger het echelon, hoe groter de kwetsgevoeligheid van het ego en hoe meer macht om anderen hiervoor te laten boeten. Ook kunnen amoureuze toestanden behoorlijk onrechtvaardige wegstuuracties opleveren waarbij meestal vrouwen de dupe zijn – maar dat is voer voor andere bladen. Dan seksisme: Wanda de Kanter en Pauline Dekker zijn ‘activistisch’. Vrouwen en activisme, dat riekt naar moreel leiderschap en daar hebben veel mensen moeite mee, mannelijke volgers voorop (role congruity theory). Het is een algemeen fenomeen, maar in de medische sector speelt het zeker. Hoeveel vrouwelijke specialisten die zich sterk maken voor een betere gezondheidszorg wordt niet actief de voet dwars gezet?

Maar er is ook het grimmige scenario waarin de tentakels van de tabaksindustrie zo lang zijn dat via via de bestuurders is ingefluisterd dat het heus chiquer is om niet al te fanatiek te zijn bij het ‘ontroken’ van Nederland. Zo verzekert de met bloed besmeurde industrie zich nog van generaties rokers. Dit is een serieus te nemen scenario. Lees het Trouw-dossier over de tabaksindustrie en huiver.

Waar het bestuur van de Alliantie zich wentelt in kleurloze geleidelijkheid (waarschijnlijk onder het mom van: ‘het zal mijn tijd wel duren, ik ben met een paar jaar toch weer vertrokken’), zien dokters elke dag het lijden, voelen patiënten elke dag hun eindigheid. Welk scenario ook het juiste is – misschien wel geen van deze, misschien heeft het huidige bestuur toch, heel klunzig, verzuimd in de Van Dale te kijken bij het trefwoord ‘alliantie’ – ik zou willen oproepen terug te keren op deze schreden. Een alliantie is het sterkst met een veelkleurigheid van kritische stemmen en het doel van een rookvrije jeugd kan niet fanatiek genoeg nagestreefd worden. Ik ga voor activisme met veel vlaggendragers.