All you need is love (Wszystko czego Ci trzeba to miłość)

In deze periode van reflectie en bezinning, vind ik mezelf terug voor ons traditionele snottermomentje thuis bij „All you need is love”. (Had ook Jaaroverzicht Studio Sport of klassiekertje „Finding Nemo” kunnen zijn, maar dit terzijde.) Mijn gedachten dwalen af naar een speciale patient van afgelopen tijd.

Ik tref hem op de IC, daags na zijn noodlottige valpartij in zijn vrije tijd. Jongeman van 29 jaar met complete cervicale dwarslaesie, woonachtig in de regio in een pand met meerdere Poolse landgenoten, werkzaam in de bouw. Zijn zwangere vrouw staat naast hem, ontredderde en wezenloze blik  in de ogen. Dit wordt handen- en voetenwerk, denk ik. Wrange woordkeuze natuurlijk gezien hoogte van dwarslaesie met nauwelijke armfunctie en geen hand-of beenfunctie. Hij spreekt geen woord Engels of Duits en mijn Pools is van zelfde abominabele niveau. Lang leve Google Translate! We typen heen en weer op onze mobieltjes en kijken elkaar voortdurend met bevestigende of vragende blik aan. Ik probeer ook wat lucht in de zaak te brengen met een grappig bedoelde opmerking. Maar de grap vernevelt in de digitale zoekmachine, want ik zie alleen maar verbaasdere blikken. Lost in Translation, zo te zeggen. Dapper gaan we voort. Ik typ dat hij in ieder geval veel liefde om zich heen heeft. Hij typt „All you need is love”.

En zo is het, de liefde overwint veel, zo niet alles. Maar ook als je zo gehavend door het leven zal moeten gaan? Als je in 1 klap je toekomst ziet vervagen en letterlijk op je rug ligt? Want even op een rijtje: verlamd vanaf zijn handen, zwangere vrouw, verlies van baan, geen (goede) verzekering, geen woonplek, spreekt geen woord Nederlands. Op voorhand een ongelukkig samenspel, zo te zeggen. Wie zijn er betrokken: Traumatoloog, orthopeed, neuroloog, neurochirurg, uroloog, revalidatiearts, psycholoog, geestelijk verzorgende, fysiotherapeut, ergotherapeut, verpleegkundigen, verpleegkundig specialist, maar bovenal de maatschappelijk werkende. Iedereen doet zijn best, maar mijn hemel, de maatschappelijk werkende misschien wel het meest. Contact gelegd met Poolse werkgever in Nederland, Poolse ambassade, gemeente Utrecht, gemeente Zeist, UWV,  geestelijke verzorging, verzekeringsmaatschappij etc etc. En maar bellen en overleggen. En google translaten naar de patiënt en partner, die helaas een wat passieve copingsstijl aan de dag leggen.

Waarom niet gewoon naar een revalidatiecentrum, aldaar revalideren en verder zien waar het schip strand, hoor ik u denken? Welnu, omdat deze problematiek de kern van de revalidatie raakt. Je revalideert om te participeren en dat doe je in een omgeving die aangepast is aan jouw beperkingen, waar communiceren gemakkelijk gaat en je omgeven wordt door familie en vrienden ter socialer steun. En in een gemeente die je een aangepaste woning op overzichtelijke termijn kan leveren.

De externe en persoonsomstandigheden bepalen nou eenmaal voor het overgrote deel de mate van succes van een revalidatie traject. Dat we daarbij een lang traject voorzien, waarbij de uitplaatsing vanuit het revalidatiecentrum uiteindelijk schier onmogelijk is, met alle financiele consequenties voor het revalidatiecentrum van dien, is een invalshoek die volledig van deze tijd is. Een tiental jaar geleden dachten we nog:”You win some and you lose some”, maar die tijden zijn echt voorbij. Grote vraag die overblijft: Bij wie ligt de verantwoordelijkheid? Bij het ziekenhuis, het revalidatiecentrum, de gemeente, de werkgever, bij de overheid, of bij de zorgverzekeraar? En what about mijn buurman die dit bedrijf inhuurt? Of ligt de eindverantwoordelijkheid toch echt gewoon bij de werknemer/patient zelf, die willens en wetens bereid is alle contractueel vastgelegde risico’s te aanvaarden? Ik kom daar niet uit, maar dergelijke sociaal-maatschappelijke vragen moeten we elkaar stellen, zeker als het ons om wemelt van de bestelbusjes met buitenlandse nummerborden.

In de wandelgangen bromt mijn orthopedisch collega, tevens hoofdbehandelaar: „Lekker dan. Dus wij laten hier onze huizen bestucen en betegelen door deze goekope werklui uit Polen en vervolgens geven we niet thuis als ze iets overkomt. Die luxe kan en wil ik me als orthopeed in de dienst niet permiteren. Ieder die zich meldt op de SEH krijgt onze beste acute zorg, maar kennelijk achter de komma lossen ze het zelf maar op.”

Na een alternatief revalidatietraject door ons revalidatieteam in het ziekenhuis sturen we hem terug naar Polen. ‘Sturen’, want zo voelt het. „Ach, zo slecht is het daar toch niet, we hebben het ten slotte over Europa?”, hoor ik u denken. Een vlotte rondgang over internet levert me twee schrikbarende feiten op. Polen laat alleen Bulgarije en Albanië achter zich op de European Health Index en dus is de kans heel groot dat deze jongeman sneuvelt aan één van de vele complicaties, zoals een pneumonie, urosepis of geinfecteerde decubituswond. Voorts laat een artikel over de dwarslaesie revalidatiezorg in Polen mij nog somberder te stemmen. Het ontbreekt bijvoorbeeld bijna volledig aan financiering van hulpmiddelen, essentieel om zelfstandigheid in het dagelijks leven te creëeren.

Langzaam zak ik weg op de bank, geraakt door (niet-)alledaags geluk en liefde van de mensen in „All you need is love”. Willekeurig verdeeld en afhankelijk van waar je wieg staat, zoveel is duidelijk.