Harmonie

Zij voerde het gesprek voor mij. Onbewust, maar heel bekwaam. Zonder het te weten kwamen de antwoorden op alle belangrijke vragen die ik ook had willen stellen op tafel. Ik zat op een stoel aan het voeteind van zijn bed in het hospice. Zij zat naast hem, was hem echt nabij. Hield zijn hand vast en aaide hem over zijn hoofd. Ik luisterde aandachtig.

Een dag eerder was er geen tijd geweest voor een goed gesprek. Had ik geen tijd. Mijn planning was door een spoedvisite volledig in de soep gelopen en om vijf uur werd ik op de huisartsenpost verwacht. Ik had niet meer dan tien minuten. Tien minuten voor een gesprek over zijn levenseinde. Enkele dagen daarvoor was hij naar het hospice gebracht. Algeheel verzwakt. In die te korte tijd reduceerde ik zijn zijn tot een korte lijst van problemen. De pijn, de benauwdheid. Die moest ik nu het hoofd bieden. We spraken er kort over. Na mijn uitleg gaf ik hem een lage dosering morfine en zijn dochter mijn telefoonnummer, zodat zij mij na enkele uren kon bellen om het effect te bespreken.

Ruim een kwartier te laat kwam ik aan op de post. Zelfs een kort consult paste niet in die tien minuten die ik dacht te hebben. Ik voelde mij er ongemakkelijk bij. Dat gevoel werd wat kleiner toen dochter mij doorgaf dat hij minder benauwd was geworden na de spuit. Telefonisch informeerde ik de thuiszorg die hem die avond en nacht nog zou bezoeken.

Voor goede palliatieve zorg heb ik tijd nodig. Tijd en rust. Rust in mijn hoofd, tijd in mijn agenda. Rust en tijd, die ik vaak vind na sluitingstijd, vroeg in de avond, of, zoals nu, in het weekend. Op zaterdagmiddag bezocht ik hem daarom opnieuw.

Ik werd getuige van een mooi gesprek. Zo dichtbij als zijn dochter had ik nooit kunnen komen. Juist omdat hij het gesprek over het sterven zo ontzettend moeilijk vond. Wij waren het gesprek daarover nooit bewust uit de weg gegaan. Hadden weleens besproken dat hij toch liever niet meer naar het ziekenhuis wilde. Hij wilde geen circus. Kort voor zijn verhuizing naar het hospice belandde hij daar toch.

Verbaal en non-verbaal beantwoordde hij de zachte vragen van zijn dochter. Ik zag een harmonie en wist wat mij te doen stond. Ik regelde een pompje, voor de lage dosering morfine die ik nodig achtte. Zo’n 24 uur later overleed hij in alle rust.

Tijdens mijn telefonische condoleance benoemde ik dat zij die zaterdag het gesprek had gevoerd. Ze schrok daar wat van, had mij niet voor de voeten willen lopen. Zo had het ook niet gevoeld. Zo had ik het niet ervaren. Ik bedankte haar ervoor. Het had mij geholpen de juiste zorg te leveren.