God

‘So you think you are God?’, riep de Amerikaans-Caribische vrouw. Toegegeven, het is niet zo erg als ‘You’re a racist, a conman and a cheat!’, maar toch een nare manier om een slechtnieuwsgesprek te beëindigen. Ik legde uit dat ik in dit soort gevallen meer een aanhanger was van de religie van de statistiek. Dat haar vader door zijn hersenbloeding een kans van 97 procent had om binnen 30 dagen te overlijden. Bovendien ging het om een recidief lobair hematoom bij een pre-existente ziekte van Alzheimer en mijnheer had pijn. Het was tijd voor een palliatief beleid.

Het deed me denken aan de tijd toen ik mijn collega’s weleens kwalijk nam dat ze wel heel gemakkelijk kozen voor een palliatief beleid. In mijn assistententijd had ik een patiënt die op weg naar de kerstmarkt in Duitsland op de Autobahn een frontale aanrijding had gehad. Hij werd opgevangen in een groot Duits ziekenhuis. Zijn frontaalkwabben bleven achter op de motorkap. Vanwege de hersenzwelling werd een dubbelzijdige craniëctomie verricht. Dat is een heel ingrijpende operatie waarbij zoveel mogelijk schedelbot wordt verwijderd en bewaard, waarna de hersenen dagenlang in de vliezen onder steriele doeken moeten worden verpleegd. Toen de hersenzwelling was afgenomen werden de botlappen teruggeplaatst zodat ze weer konden vastgroeien. Ik zag hem later, toen hij als een patiënt zonder frontaalkwabben mijn spreekkamer kwam binnenlopen. Hij vertelde dat hij wel wist dat zijn zus bij het ongeval was overleden, maar dat hij dat niet kon voelen. Zijn stemming was goed. Als hij voor de televisie zat, kon hij daar erg van genieten. Hij kon er eigenlijk moeilijk van loskomen. Zijn moeder had nog een kind en was daar blij mee.

In Nederland zouden we zoiets nooit hebben gedaan. Bij ons sterft een dergelijke patiënt aan verhoogde druk in het hoofd omdat de schedel nu eenmaal een gesloten pot is en inklemming onder de falx cerebri, het tentorium cerebelli of in het achterhoofdsgat zal optreden, tenzij je operatief ruimte maakt. Ik vond destijds dat je dat soort dingen zou kunnen overwegen zoals de Duitsers deden. In Nederland vinden we dat je in dat soort gevallen beter kunt overlijden. Mijn patiënt had het overleefd en was niet ongelukkig. Volgens mij vind je in Nederland nog steeds geen neurochirurg die dit soort operaties zou doen. Deze ingrepen zijn controversieel en akelig gevoelig voor persoonlijke inschatting. Wie zou immers overwegen om een levensreddende operatie uit te voeren bij een demente patiënt met een zeer slechte uitgangssituatie en dito prognose? We beslissen niet alleen met statistiek maar ook met onze frontaalkwabben, gevoed met emotionele overwegingen uit de temporale regio. En zo zijn we eigenlijk toch een beetje God.