‘Wat als de Britse variant code zwart veroorzaakt in verpleeghuizen?’

Hoe vergaat het artsen op de werkvloer in tijden van covid-19? Vandaag de belevenissen van specialist ouderengeneeskunde Jacqueline de Groot, voorzitter van beroepsvereniging Verenso, die werkt aan een plan voor de zorg als code zwart optreedt in verpleeghuizen.

De KNMG heeft een draaiboek voor het triëren van ic-patiënten op basis van niet-medische overwegingen. En er ligt een handreiking keuzes in de verpleeghuiszorg, van ActiZ en Verenso. Maar als de Britse variant eind februari om zich heen gaat grijpen, dan is er meer nodig dan deze documenten over coronazorg, zegt specialist ouderengeneeskunde Jacqueline de Groot. Ze is voorzitter van haar beroepsvereniging Verenso, die met andere veldpartijen werkt aan een afwegingskader code zwart voor verpleeghuizen. ‘Van belang is dat in die situatie zorgbreed wordt gekeken naar de mogelijkheden om nog zorg en behandeling te kunnen bieden.’

Is het vooral vanwege de Britse variant dat u een plan maakt voor als code zwart optreedt in de verpleeghuizen?

‘Niet alleen de Britse variant, maar ook het tekort aan personeel. VWS heeft niet alleen ons maar de hele zorgsector gevraagd die scenario’s uit te werken. De vraag is steeds hoe we kunnen regelen dat de minimale zorg op peil blijft. Dat gaat niet alleen over zorg in een instelling, maar ook binnen de regio. In het verpleeghuis kun je niet afschalen zoals in het ziekenhuis, want mensen wónen daar. We kijken wat moet doorgaan en wat we kunnen verminderen.’

Gaat het dan ook over palliatieve zorg of personele bezetting?

‘Het gaat over de totale zorg in verpleeghuizen. Niemand wil aan dat doemscenario denken, maar we moeten voorbereid zijn. Vanuit verpleeghuizen gaan mensen vaak niet meer naar een ziekenhuis. In de verpleeghuizen zijn al wel een aantal mensen gevaccineerd, maar nog niet iedereen.’

Is het eigenlijk al code zwart in het verpleeghuis?

‘Regionaal zijn er grote verschillen. Daarom is het belangrijk om als organisatie ingebed te zijn en regionaal afspraken te hebben gemaakt, bijvoorbeeld over ontslag naar huis. Ik hoorde net van een regio waar ze bijna geen patiënten meer op de covid-19-unit hebben. Het lijkt iets beter te gaan, er is een daling in het aantal besmettingen en een lichte daling in het aantal besmette locaties. Maar als de Britse variant in maart een piek veroorzaakt, weet ik niet of we nog rek in het personeelsbestand hebben om dat te doorstaan.’

In welke richting zoeken jullie oplossingen?

‘Samenwerking. Verpleeghuizen kijken in de regio waar nog ruimte is. In de huizen zelf wil je de basiszorg zo lang mogelijk goed houden. Mensen moeten hun verzorging krijgen, eten en drinken. Dan stopt bijvoorbeeld de activiteitenbegeleiding en andere afleiding. En er is steeds minder tijd om dingen te doen.’

Er is dus wel genoeg mankracht om eten en drinken rond te brengen?

‘Daarvoor worden ook andere mensen ingezet, zoals van Defensie, of mensen die anders op de administratie werken.’

En anders moeten mensen hun geliefden weer komen ophalen?

‘Dat is in een ver verleden weleens voorgekomen, maar niet in deze coronacrisis. In heel erbarmelijke tijden werden mensen soms weer naar huis gehaald. Maar dat gaat ook niet zomaar. Het is niet waarschijnlijk dat alle locaties tegelijk met code zwart te maken krijgen, daarom moeten we regionaal met elkaar in gesprek blijven en elkaar helpen. Soms heeft iemand thuis een mantelzorger, dan moet je afstemmen of die mantelzorger misschien ook in een verpleeghuis kan worden ingezet.’

Hoe sterven mensen nu aan covid-19, wat wordt er gedaan tegen eenzaamheid?

‘Verenso heeft een behandeladvies voor covid-19 opgesteld, waarin ook de palliatie in de terminale fase is opgenomen. Dat behandeladvies wordt continu bijgesteld. Wij voeden onze specialisten ouderengeneeskunde, er gaan twee of drie nieuwsbrieven per week uit. Zij zijn dus goed op de hoogte over de juiste zorg. De situatie slaat bij deze ziekte soms snel om. Je denkt dat iemand opknapt, maar dan verslechtert het ineens. Vanwege de huidige onzekerheid over de Britse variant hebben we het OMT om advies gevraagd over welke aanpassingen gedaan kunnen worden voor het bezoek en we hebben de bezoekersregelingen aangepast. Die handreiking over sociaal contact en bezoek is destijds opgesteld vanuit het veld. Er kan nu één persoon per dag komen en twee of drie mensen uit een bubbel per week. ‘Als iemand terminaal is, kan hij meer bezoek krijgen. Dat is maatwerk en wordt met familie afgestemd. Bovendien zijn zorgmedewerkers zo betrokken bij hun bewoners dat ze iemand niet alleen laten.’

Is dat iets wat jullie het OMT vragen? Ik kan me voorstellen dat jullie juist het OMT voeden met wat er in de praktijk nodig blijkt?

‘Dat doen we ook. Ik zit zelf ook in het OMT, maar we zijn geen epidemiologen of infectiologen. Dan is het fijn als andere experts daarover meedenken.’